گروه اقتصادی – کورش شرفشاهی: بورس در اقتصاد جهانی نقش بسیار مهمی دارد. در کشور ما نیز بورس به عنوان ظرفیتی مهم شناخته می شود اما هرگز از این ظرفیت آن طور که باید و شاید استفاده نشده است. با این وجود، بورس توانست در اقتصاد ایران جایگاه خودش را بازیابد و کار بجایی رسید که شاخص از ۷۰ هزار یک باره از مرز دو میلیون و ۲۰۰ هزار عبور کرد. در تمام مدتی که بورس روند صعودی خود را طی می کرد، همواره با انتقادهای جدی رو به رو می شد. عده ای دایم ابراز ناامیدی می کردند و از آینده بورس ناامید بودند در حالی که عده دیگر مردم به حضور در بورس تشویق می کردند. در این شرایط بیم و امید، شاخص روند نزولی را در پیش گرفت و همزمان با این روند، آنهایی که هشدار داده بودند، اظهارات خود را یادآور شدند. البته نبود قوانین ثابت، بی ثباتی در اقتصاد، ترس از سیاست خارجی، تصممیات احساسی، توقع کسب سودهای کلان بادآورده و بسیاری موارد دیگر باعث شد تا اعتماد مردم به این بخش بزرگ اقتصادی کم رنگ شود، اتفاقی که بار دیگر به سرمایه اجتماعی یعنی اعتماد مردم آسیب زد. تشویق های مسوولان به این ظرفیت آسیب زد و مردمی که می توانستند سرمایه خود را برای تامین نقدینگی تولید به جریان بیندازند، از این بازار گریزان شدند. اکنون به نظر می رسد احساسات از بازار بورس بیرون رفته و عقلانیت جای آن را گرفته است. شاخص روزانه با اعداد کمی جابجا می شود که نشانگر ثابت نسبی در این بازار است. اما آنچه هنوز نگران کننده به نظر می رسد، آینده متزلزل بازار سرمایه است.

حقوق سهامداران در جیب دلالان

در این رابطه رئیس سازمان بورس گفت: حقوق سهامداران فعالیت اقتصادی شرکتهاست و کسی حق ندارد با قیمتگذاری دستوری حقوق سهامداران را به جیب دلالان بریزد. محمدعلی دهقان دهنوی گفت: بازار سرمایه از یک بازار محدود به یک موضوع ملی و با اهمیت در همه عرصهها تبدیل شده و یکی از دلایل آن حضور گسترده مردم در این بازار است.وی ادامه داد: تعداد سهامداران در سال گذشته بهشدت افزایش یافت که مقارن شد با حضور سهامداران عدالت در بازار و این موضوع باعث حضور ۵۷ میلیون کد سهامداری در بازار شد.رئیس سازمان بورس از تامین مالی ۶۸۰هزار میلیارد تومانی کشور از بازار سرمایه خبر داد و گفت: بازار سرمایه به نقطهای رسیده است که در برنامهریزیهای اقتصادی کشور باید در نظر گرفته شود.وی در مورد حجم انتشار اوراق در سال گذشته توضیح داد: در سال گذشته ۲۲۰هزار میلیارد تومان در بازار سرمایه منتشر شد که حدود ۱۸۰ هزار میلیارد تومان آن متعلق به دولت و ۳۶هزار میلیارد تومان آن مربوط به اوراق شرکتها بود. در واقع انتشار اوراق بدهی شرکتها ۴۰۰ درصد و اوراق دولت صد درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.

بورس نیازمند فرهنگ سرمایه داری

رییس سازمان بورس با اشاره به دامنه نوسان اظهار کرد: از نظر من بازار خوب بازاری است که یا دامنه نوسان نداشته باشد یا دامنه آن گسترده باشد.وی تاکید کرد: از سوی دیگر فرهنگ سرمایهداری و مدیریت ریسک باید بین سهامداران رواج یابد.وی با بیان این که یکی از اهداف سازمان تسهیل صدور مجوزها و توسعه نهادهای مالی است، عنوان کرد: دستورالعمل کارگزاریها نیاز به بازنگری دارد و به محض بازنگری مجوزها صادر خواهد شد.

ضرورت تشکیل کانون سهامداران

رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در ادامه در مورد آخرین وضعیت تشکیل کانون سهامداران خرد نیز توضیح داد: تشکیل کانون سهامداران خرد یکی از برنامههای من بود که به شورای عالی بورس ارائه کردم. به نظر من سهامداران حقیقی به تریبونی احتیاج دارند که خواستههای خود را به سازمان منتقل کنند.دهقان ادامه داد: اقدامات اولیه انجام شده و قرار است هیات امنایی برای تاسیس کانون ایجاد شود. در این راستا از مقامات مختلف از جمله رئیس قوه قضاییه، رئیس مجلس، سازمان بازرسی کل کشور و معاون اول رئیسجمهوری درخواست کردیم که نماینده خود را برای تشکیل کانون معرفی کنند.

نجات کشور از مصیبت تورم

دهقان دهنوی با بیان این که کمک بازار سرمایه به دولت در زمینه تامین مالی بینظیر بود گفت: اگر بازار سرمایه نبود منابع باید از طریق افزایش پایه پولی تامین میشد و در واقع بازار سرمایه کشور را از مصیبت تورم نجات داد.رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار در مورد مصوبه تزریق پول از صندوق توسعه ملی به صندوق تثبیت بازار گفت: این خبر اثر مثبتی روی بازار گذاشت اما تاثیر منفی انجامنشدن آن ۱۰برابر تاثیر مثبت آن بود. باید به این قول عمل شود. آقای نوبخت قولهای خوبی در این راستا داده است و مبالغ قابل توجهی در حال پیگیری است.

لزوم کنترل نرخ بهره بانکی

رییس سازمان بورس درباره نرخ بهره بانکی گفت: نرخ بهره بانکی جریان نقدینگی بین بازارهای مالی را تنظیم میکند و بالارفتن نرخ برای هر دو بازار سرمایه و بازار پولی سم است.وی ادامه داد: طبق مصوبهای که ارائه شد نرخ بهره بلندمدت باید ۱۸ درصد باشد و نمیتوان انتظار داشت که نرخ بهره بین بانکی ۲۰درصد باشد. همه بانکها موظف هستند این نرخ بهره را رعایت کنند.

رونق در آستانه انتخابات

از سوی دیگر دکترای اقتصاد بینالملل گفت: بر اساس تجربه و شواهد تاریخی غالباً دولتها برای انتخابات سعی میکنند شرایط را بهینه جلوه دهند و این امر باعث میشود از دیدگاه اقتصاد سیاسی نسبت به بازار بورس دلگرم شویم همچنین بر اساس شواهد تاریخی بررسی نمودار سهمها در زمان انتخابات حاکی از رشد بازار سرمایه است، مگر اینکه خلف وعده شده و چارتها و نمودارها نقض شود.ایمان آریا فرد گفت: از دیدگاه اقتصاد کلان «دولت» محلهایی برای تأمین هزینههای خود دارد که مالیات و درآمدهای انحصاری دولت از جمله آنهاست. بهترین و راحتترین درآمد برای دولت که کارایی اقتصاد را بر هم نمیزند «مالیات» است؛ مالیات بر بازار سهم در بازار سرمایه راحتترین مالیاتی است که دولت میتواند آن را دریافت کند و این یک مولفه قوی و محلی امن برای دولتی است که درآمد نفتی ندارد؛ البته اغلب شرکتها و بنگاههای اقتصادی بهدلیل قدرت نقدشوندگی برای تأمین هزینههای جاری از بازارهای مالی استفاده میکنند.

نگران تکرار تجربه تلخ

اما تحلیلگر بازارهای مالی اعتقاد دیگری دارد و معتقد است اگر افراد بدون فراگرفتن آموزشهای لازم وارد بازارهای مالی دنیا شوند، قطعا تجربهای شاید به مراتب تلخ تر از تجربه سال گذشته بورس را پیش رو خواهند داشت.مرتضی مختاری گفت: سال گذشته با چراغ سبز دولت و تبلیغات گسترده، بخش عمدهای از افرادی که هیچ گونه آشنایی با بازار سرمایه نداشتند، وارد این بازار شده و به دلیل همین ناآشنا بودن، حجم بالایی از سرمایه و پس انداز چندین ساله خود را از دست دادند. وی ادامه داد: با وجود اینکه تمامی فعالان عرصه بورس از تریبونهای مختلف اعلام کردند که افراد از داراییهای مازاد خود برای ورود به بازار سرمایه استفاده کرده و هرگز خانه یا خودروی خود را برای ورود به این بازار نفروشند و یا از وام استفاده نکنند، جذابیت کاذب بازار به حدی شد که بسیاری از مردم عادی مرتکب این اشتباهات و متحمل ضرر و زیانهای زیادی شدند.وی اظهار کرد: همین افراد به دلیل نداشتن استراتژی و دانش لازم، حد ضرر تعیین نکرده و همچنان منتظر فرجی هستند تا حداقل سرمایه آنها سربهسر شود، برخی هم با ۵۰ یا ۶۰ درصد ضرر یا بیشتر، این بازار را ترک کردهاند.