مدیریت منابع، بخشی از فرآیند مدیریت بحران
کانون زمین‌لرزه کوه‌های شمال‌شرقی گناوه بود. زمین‌لرزه روز 29 فروردین گناوه در شهرها و استان‌های همجوار هم احساس شده بود. با این حال، خوشبختانه خبری از خسارت‌های جانی در این زمین‌لرزه نبود.
«علی یوسفی‌نیا» معاون امدادونجات جمعیت هلال‌احمر بوشهر می‌گوید: «بلافاصله بعد از زمین‌لرزه تیم‌های امدادی دو پایگاه دیلم و بینک که نزدیک‌ترین پایگاه‌ها به کانون زلزله بودند، به مناطق اعزام شدند.
این زلزله حدود 30 روستای بوشهر را تحت‌تأثیر قرار داد و با توجه به وسعت و بُعد جغرافیایی زلزله، ارزیابی اولیه تمام این مناطق حدود 2ساعت‌ونیم به طول انجامید. 15 خودرو امدادی، 2 قلاده سگ‌های جست‌وجوگر، 10 تیم امدادونجات به مناطق زلزله‌زده اعزام شدند. همچنین بالگرد مستقر در استان هم آماده‌باش بود اما خوشبختانه نیازی به استفاده از این بالگرد نبود.»
تیم‌های ارزیاب گزارشی از مشاهدات خود در هر روستا را به مرکز کنترل عملیات بوشهر ارسال می‌کردند و با توجه به همین ارزیابی‌ها، اقلام و نیروهای امدادی لازم به هر منطقه اعزام شد. با وجود اینکه هیچ خانه‌ای تخریب صد درصدی نداشت، اما ترک‌ها و آسیب‌های واردشده بر تعدادی از خانه‌های قدیمی روستایی، نیاز به خدمات اسکان اضطراری را به رخ می‌کشید.
یوسفی‌نیا می‌گوید: «185 تخته چادر در بین خانواده‌هایی که منازل آنها دچار خسارت بیشتر شده بود و امکان سکونت در آن وجود نداشت، توزیع شد. درحال حاضر همامدادگران در مناطق زلزله‌زده روستایی حضور دارند و علاوه بر توزیع بسته‌های غذایی 72ساعته، اقدامات لازم را انجام می‌دهند.»
3 روز بعد از زلزله
ارزیابی اولیه از روستاهای خسارت‌دیده، خانه‌های غیرقابل سکونت را شناسایی کرده بود. توزیع چادر در بین این خانوارها در اولین روز وقوع زمین‌لرزه به پایان رسید. با این حال، امدادگران هنوز هم در کانون زلزله و در کنار مردم این مناطق روستایی حضور دارند.
«عبدالعلی صیادی» رئیس شعبه هلال‌احمر گناوه می‌گوید: «بعد از زمین‌لرزه امکان برپایی کمپ اسکان در روستاهایی که آسیب بیشتری دیده‌اند را نداشتیم؛ چراکه مردم تمایل داشتند درکنار خانه‌های خود باشند و از اموالشان مراقبت کنند.
برای همین بین خانواده‌هایی که خانه‌هایشان آسیب جدی دیده بود و امکان سکونت در آن وجود نداشت، چادر توزیع کردیم. با این حال، برخی از مردم از ماندن در خانه‌هایی که دیوارهای آن ترک برداشته، می‌ترسیدند و از طرفی از ما درخواست چادر می‌کردند.
اینکه ما در یک روستا به تعدادی از خانواده‌ها چادر توزیع کنیم و به بقیه جمعیت روستا نه، باعث می‌شد تا بقیه هم درخواست چادر داشته باشند. مدیریت منابع اضطراری جمعیت یکی از مهم‌ترین دغدغه‌هایی است که با وجود گذشت 3روز از زمین‌لرزه با آن مواجه هستیم.»
در کنار تیم‌های هلال‌احمر برای توزیع اقلام، کارشناسان بنیاد مسکن هم حضور داشتند و به مردمی که ترس از ماندن در خانه‌های ترک‌خورده داشتند، توصیه‌های لازم برای بازسازی خانه‌ها را ارایه می‌دادند.
مشکل توزیع اقلام اضطراری و مدیریت منابع از بزرگ‌ترین چالش‌های امدادرسانی در هر حادثه‌ای است. از زلزله کرمانشاه گرفته تا تجربه‌های بین‌المللی مثل سیل پاکستان و عراق و چابهار و خوزستان و…، به فراخور شرایط با این مشکلات روبه‌رو بودیم
خانه‌های ناایمنچادرها از انبار اقلام اضطراری شهر گناوه راهی روستاهای خسارت‌دیده می‌شوند. بسته‌های مواد غذایی 72ساعته و پتو و دیگر وسایل مورد نیاز هم بین این خانواده‌ها توزیع شده است. 9 روستا که در نزدیکی کانون اصلی زلزله بودند، هنوز از حضور امدادگران هلال‌احمر خالی نشده است.
«میثم علیزاده» امدادگری که به توزیع اقلام ضروری و چادر در این مناطق مشغول است، می‌گوید: «در همان روز نخست بعد از زلزله، با توجه به ارزیابی‌هایی که در تک‌تک روستاها انجام شده بود، اقلام مورد نیاز را توزیع کردیم.
مهم‌ترین مشکل ما توزیع چادر در این مناطق بود. 75 خانه که به دلیل آسیب بعد از زلزله ایمنی لازم را نداشتند، شناسایی و به خانوارها چادر توزیع شد. اما همچنان بعد از گذشت 3روز از زلزله سفارش‌هایی برای توزیع چادر در فلان روستا به ما می‌شود و اسامی تعدادی از خانواده‌ها به دست ما می‌رسد که باید به آنها چادر بدهیم.»
از بازدید مسئولان از مناطق زلزله‌زده می‌گوید که معمولا با این سفارش‌ها همراه است؛ بدون اینکه با ارزیابی‌های کارشناسی انجام‌شده هماهنگی داشته باشد: «تیم‌های ارزیاب وضع خانه‌ها را بررسی می‌کنند و فهرستی از خانه‌هایی که در هر روستا ناایمن محسوب می‌شوند، تهیه شده است.
با وجود تهیه این فهرست، مردمی که خانه‌هایشان امکان سکونت دارند، همچنان اصرار به تهیه چادر از هلال‌احمر دارند. گاهی مسئولینی که از منطقه بازدید می‌کنند، بدون توجه به کارشناسی‌های انجام‌شده سفارش ارسال چادر به فلان روستا و فلان منطقه را می‌کنند، درحالی که این چادرها و اقلام، منابعی هستند که باید حساب‌شده به دست مردم برسد.»
مدیریت منابع
از تهیه اقلام اضطراری از استان‌ها و شهرهای همجوار می‌گوید که درصورت احتیاج زمانی بین 3 تا 8ساعت نیاز دارد، اما این مسأله باعث نمی‌شود بدون هیچ ضرورتی، اقلام اضطراری از انبارهای امدادی خارج شوند: «مشکل توزیع اقلام اضطراری و مدیریت منابع از بزرگ‌ترین چالش‌های امدادرسانی در هر حادثه‌ای است.
از زلزله کرمانشاه گرفته تا تجربه‌های بین‌المللی مثل سیل پاکستان و عراق و چابهار و خوزستان و…، به فراخور شرایط با این مشکلات روبه‌رو بودیم. بازدیدهای میدانی کارشناسی از محل حادثه، اطلاعات خوبی درباره میزان خسارت‌ها به ما می‌دهد. با تکیه بر همین مشاهدات و کارشناسی‌های حضوری، اقلام ضروری برای هر خانوار تعیین می‌شود.
مردم گاهی فکر می‌کنند شاید تبعیضی در کار باشد، درحالی که اصلا این‌طور نیست. درخواست‌های بیجا برای دریافت این اقلام ممکن است خانوارهای دیگر را که به این امکانات نیاز ضروری دارند، از آن محروم کند.»
