عزم جدی آمریکا برای رفع تحریم‌ها

آرمان ملی- محمدهادی علیمردانی: اخیرا خبری مبنی بر وجود ذرات اورانیوم در محل‌‎هایی غیر از محل‌های تعیین شده منتشر شد و از همین رو روز گذشته نماینده ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین دیدار کرده و این موضوع را مورد بررسی قرار دادند. نشست کمیسیون مشترک برجام نیز در گرند هتل وین برگزار شده و طرفین گفت‌وگو این نشست را رو به پیشرفت ارزیابی کردند. مسأله وجود اورانیوم در خارج از محدوده نیروگاه‌های اتمی تعیین شده، می‌تواند چالش‌هایی را در زمینه مذاکرات هسته‌ای به وجود بیاورد. مقامات آمریکایی نیز روند مذاکرات هسته‌ای را مثبت ارزیابی کردند و با تکرار خطوط پیشین، اعلام کردند در صورتی که ایران به تعهدات هسته‌ای خود جامه عمل بپوشاند، آمریکا آماده رفع تحریم‌ها است.
  سنگ‌اندازی‌های ادامه‌دار
در هفته‌های اخیر سیر جدید گفت‌وگوهای ایران و 1+4 در وین آغاز شد. این گفت‌وگوها که با عنوان نشست کمسیون مشترک برجام انجام می‌شود، از بدو شکل‌گیری چالش‌های متعددی را پشت سر گذاشته است. حمله اسرائیل به تاسیسات هسته‌ای ایران در نطنز یکی از چالش‌های بسیار مهم در این روزها بود و به دنبال آن چالش دوم یعنی سنگ‌اندازی‌های داخلی مقابل مسیر مذاکرات به وجود آمد. دیگر چالش موجود مذاکره با آمریکا بود. مطابق چارچوب‌های تعیین شده در عرصه سیاست خارجی ایران، ایران نباید با آمریکا مذاکره مستقیم داشته باشد. از سوی دیگر مشکلات ایران به تحریم‌های آمریکا گره خورده است. رفع تحریم‌های آمریکا با مذاکرات غیرمستقیم از طریق طرف‌های اروپایی و چین، چالش دیگر موجود به شمار می‌آید.
 چالش جدید در وین


روز گذشته چالش دیگری نیز به وجود آمد. به نقل از خبرگزاری رویترز، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران روز دوشنبه مذاکرات در راستای کسب توضیحاتی از ایران درباره منشاء ذرات اورانیوم کشف شده در مکان‌های اعلام نشده در ایران را آغاز کردند، مسأله‌ای که می‌تواند بر تلاش‌ها برای احیای توافق هسته‌ای تاثیر بگذارد. هنوز مقامات ایرانی اطلاعات دقیقی از ادعای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مبنی بر پیدا شدن ذرات اورانیوم در مناطقی غیر از محل‌های مشخص شده به عنوان نیروگاه هسته‌ای ارائه نکرده‌اند. مشخص نشدن علت این رویداد، مذاکرات ایران و 1+4 تحت‌الشعاع قرار می‌گیرد.
 آماده برای بازگشت
با تمامی این احوال روند گفت‌وگوهای وین از دید مقامات آمریکایی نیز مثبت ارزیابی می‌شود. به نقل از روزنامه هاآرتص، روز گذشته لیندا توماس گرینفیلد، سفیر آمریکا در سازمان ملل روز دوشنبه گفت که دولت جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا از رژیم صهیونیستی حمایت خواهد کرد و در عین حال برای مقابله با آنچه تهدیدهای ناشی از رفتار خصومت‌آمیز ایران خوانده شده است، فعالیت می‌کند. او درباره موضع دولت آمریکا در زمینه برجام(توافق هسته‌ای) گفت: «اگر ایران به پایبندی کامل به تعهدات هسته‌ای‌اش بازگردد، ما آماده بازگشت به توافق هستیم. همان‌طور که با مشارکت‌مان در مذاکرات ادامه‌دار وین نشان دادیم، در حال همکاری با شرکای بین‌المللی هستیم تا ببینیم آیا چنین چیزی امکان‌پذیر هست یا نه.» به نظر می‌رسد چراغ سبز آمریکا برای رفع تحریم‌های ایران تنها در حد شعار نبوده و آمریکا در تلاش برای پیدا کردن مسیری برای به کارگیری سیاست تنش‌زدایی است.
  وارد یک عملیات دیپلماتیک شده‌ایم
روز گذشته مقامات آمریکایی اظهارات دیگری را نیز مطرح کرده و تلویحا از روند مذاکرات حمایت کردند. یک سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در گفت‌وگو با شبکه الحره تاکید کرد که مذاکرات وین ادامه دارد و تهران و واشنگتن یک هدف مشترک را مشخص کردند و آن پایبندی متقابل به برجام است. او که خواستار عدم فاش شدن نامش شده است خاطرنشان کرد: «ما به طور سازنده وارد یک عملیات دیپلماتیک شده‌ایم تا این هدف را محقق کنیم. طی دو هفته گذشته هیات آمریکایی به ریاست رابرت مالی، مامور ویژه آمریکا در امور ایران به دنبال یافتن رویکردهای مشترک ملموس در رابطه با گام‌هایی است که تهران و واشنگتن برای بازگشت به برجام باید اتخاذ کنند. مذاکرات موجود اگرچه غیرمستقیم اما فراگیر و بررسی شده است. ما با هیأت‌های موجود تبادل نظر داشتیم و تاکنون کارشکنی صورت نگرفته است اما پیش‌بینی نمی‌شود که این روند آسان یا سریع باشد.» همچنین روزنامه واشنگتن پست در گزارشی درباره روند مذاکرات ایران و 1+4 در وین که آمریکا نیز به صورت غیرمستقیم در آن حضور دارد به بررسی اظهارات مقامات هر یک از طرف‌ها در روزهای اخیر پرداخت و نوشت: «مقامات حاضر در وین روز دوشنبه گفتند که مذاکره‌کنندگان وارد مرحله تهیه پیش‌نویس برای ایران و آمریکا شده اند تا این دو کشور بتوانند با پایبندی به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) بازگردند.» این اظهارات را باید به عنوان اخبار خوبی برای دو کشور ارزیابی کرد.
  مثل دیوانه‌ها به سوی برجام می‌دوند
با این حال همه از بهبود نسبی روابط ایران و آمریکا شادمان نیستند. به نقل از المیادین، کابینه رژیم صهیونیستی روز یکشنبه نشستی برگزار کرد و مساله تنش با ایران را مورد بررسی قرار داد؛ نشستی که هیچ گونه بیانیه رسمی از آن صادر نشد و هیچ گونه تصمیمی در آن اتخاذ نشده اما اخبار درز کرده اختلافات میان اعضای کابینه و نگرانی آنها را نشان می‌دهد. بر اساس اخبار درز شده که رسانه‌های صهیونیستی آنها را منتشر کرده‌اند، اعضای کابینه اسرائیل از تصمیم واشنگتن برای بازگشت به برجام و برداشتن کامل تحریم‌های ایران ابراز نگرانی شدید کرده‌اند، زیرا این مساله به آزادی عمل رژیم صهیونیستی آسیب می‌رساند. برخی منابع عالی رتبه اسرائیلی در گفت‌وگو با روزنامه یدیعوت آحارنوت تاکید کردند: «مذاکرات وین میان ایران و کشورهای بزرگ نگران کننده است، زیرا آمریکایی‌ها بیشتر از آن چیزی که از ایرانی‌ها می‌خواهند، به آنها امتیاز می‌دهند و هدف آنها شتافتن به سوی برجام به هر قیمتی است؛ آنها مثل دیوانه‌ها به سوی برجام می‌دوند.» در صورت صحت این اخبار غیررسمی، نباید شکی در علاقه دولت بایدن به رفع تحریم‌های ایران داشت و در ادامه باید دید چه کسانی هم‌صدا با مقامات رژیم صهیونیستی‌ از گام‌های ایران در مسیر برداشته شدن تحریم‌ها نگران خواهند شد. 
  دیپلماسی راه پیشرفت
انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و دبیرکل سیاسی سرویس اقدامات خارجی اتحادیه اروپا و رئیس جلسه دیروز در توییتی نوشت: «کمیسیون مشترک برگزار شد. پیشرفت در دو هفته اخیر حاصل شده است اما کارهای دشوار بیشتری مورد نیاز است. سومین کارگروه نیز تشکیل شد تا به مشکلات مرتبط با سلسله مراتب [بازگشت به برجام] رسیدگی کند. به گمان من دیپلماسی همچنان تنها راه پیشروی برجام برای برطرف کردن چالش‌های جاری است.» سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت امور خارجه و نماینده ایران در کمیسیون مشترک برجام نیز در پایان این نشست با بیان اینکه این آمریکا است که باید اقدام نخست را انجام دهد گفت: «مذاکرات سخت است اما ما حتما از مذاکرات فرسایشی اجتناب می‌کنیم و اجازه نمی‌دهیم کسی وقت کشی کند و بیهوده مذاکرات را طولانی یا فرسایشی کند، در عین حال در مذاکرات تعجیل هم نمی‌کنیم.»