محدود شدن دامنه « نوسان قیمت‌ها» برای حفظ منافع سهامداران

گروه اقتصادی: هفته گذشته هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار مصوب کرد تا دامنه نوسان قیمت‌ها در بورس از یکم اردیبهشت‌ماه - دیروز - تغییر و به مثبت ۶ و منفی 3 درصد افزایش پیدا کند.
دامنه نوسان در بازار سرمایه از ۲۵ بهمن‌ سال گذشته از مثبت و منفی 5 به مثبت 6 و منفی دو تغییر کرد؛ تصمیمی که توسط شورای عالی بورس و با هدف تعادل‌بخشی به این بازار گرفته شد. اکنون و با گذشت بیش از دو ماه از این تصمیم، شورای عالی بورس مصوب کرده است که دامنه نوسان از منفی دو به منفی 3 تغییر یابد.
درباره این تصمیم هیأت مدیره سازمان بورس ایرنا گزارش داد که  با اجرای چنین مصوبه‌ای در بازار کارشناسان اظهار نظرهای مختلفی را نسبت به این تصمیم شورای عالی بورس مطرح کردند. برخی کارشناسان معتقد به حذف دامنه نوسان بورس برای ایجاد هر چه زودتر تعادل در معاملات بازار بودند و بارها اعلام کردند که بازار برای آنکه بتواند هر چه زودتر به روند واقعی خود بازگردد باید اقدام به حذف یا افزایش دامنه نوسان کند تا مدت اصلاح زمانی شاخص بورس به زمان کوتاه‌تری تبدیل شود.
بعد از مطرح شدن چنین نظراتی از سوی فعالان حاضر در بازار، گمانه‌زنی‌هایی برای تغییر دوباره دامنه نوسان بورس به مثبت و منفی ٦ شنیده شد که این امر منجر به ترس سهامداران و شتاب در روند نزولی شاخص بورس در بازار شد، این در حالی است که این اقدام به مرحله اجرا نرسید و خبر موثقی از آن در بازار منعکس نشد.


با ایجاد شک و تردید سهامداران در بورس از ضرر و زیان‌های احتمالی و ایجاد هیجان برای خروج از این بازار، بار دیگر تکلیف دامنه نوسان برای مدتی معین از سوی هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار مشخص شد و اعضای هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار اقدام به تغییر دوباره دامنه نوسان از منفی دو تا مثبت شش به منفی سه تا مثبت شش کردند.
به گفته مسئولان سازمان بورس، تغییر دامنه نوسان در شرایط خاص، با ایجاد بستر زمانی مناسب مسیر تحلیل را هموار می‌‌کند و پیرو آن سهامداران در فضای آرامتری تصمیم‌گیری می‌‌کنند. محمدعلی دهقان‌دهنوی، رئیس سازمان بورس درباره زمان اعمال تغییر دامنه نوسان در بازار گفت: از آنجا که این موضوع پس از سه روز کاری قابل اعمال است، از ابتدای اردیبهشت دامنه نوسان جدید اعمال می‌شود و تا پایان اردیبهشت برقرار است، سپس سازمان بورس نسبت به افزایش تدریجی و مجدد تصمیم‌گیری می‌کند.
براساس اعلام سازمان بورس، دامنه نوسان از اول اردیبهشت تغییر می‌‌کند و مطابق مصوبه هیأت مدیره سازمان بورس و اوراق بهادار دامنه نوسان قیمت سهام در کلیه نمادهای معاملاتی در بورس  تهران و بازارهای اول و دوم فرابورس تا اطلاع ثانوی به مثبت ٦ و منفی سه درصد تغییر می‌‌کند. محمدعلی دهقان دهنوی، رئیس سازمان بورس درخصوص سیاست‌های حمایتی از بازار سرمایه، تغییر دامنه نوسان را تنها سیاست حمایت از بازار سرمایه ندانسته و اظهار کرده «در راستای تغییر دامنه نوسان،  سیاست‌‌های کلی مورد نظر است. بر این اساس، این افزایش به شکل تدریجی همراه با اطلاع‌رسانی کامل و آمادگی بازار انجام می‌شود و همراه با سیاست افزایش دامنه نوسان، فرهنگ‌سازی و ترویج روش‌های سهامداری غیرمستقیم نیز انجام می‌‌شود.»

قوانین حمایتی برای سهامداران
رشد بازار سرمایه در سال گذشته موجب شد بسیاری از مردم سرمایه خود را که عمدتاً سرمایه‌های خرد بود وارد بازار بورس کنند. شاخص بازار از نیمه اول سال 99 تا مردادماه روند رو به رشد بود و شاخص از 508 هزار واحد اول سال 99 به 2 میلیون و 100 هزار واحد در نیمه مرداد رسید، اما بعد از آن روند ریزش شاخص ادامه پیدا کرد تا این که در حال حاضر شاخص کل به یک میلیون و 207 هزار واحد رسیده است.
با ریزش شاخص و کاهش ارزش سرمایه در بازار بورس، بسیاری سهامداران متضرر شدند و سرمایه خود را از بازار خارج کردند. بیشترین ضرر هم متوجه بخشی از سهامداران حقیقی بود که در روزهای اوج شاخص اقدام به خرید سهام کردند و با ریزش بازار دچار زیان‌های شدیدی شدند.
تغییر دامنه نوسانات،یکی از راهکارهایی بود که متولیان بازار سرمایه برای حمایت از مردم و جلوگیری از خروج سرمایه از این بازار ،آن را اجرا کردند. صاحبنظران بازار سرمایه اما نظارت متفاوتی نسبت به این تصمیم دارند. برخی کارشناسان معتقدند با توجه به تغییر دامنه نوسان که از بهمن ماه اجرا شد اما منجر به جلوگیری از روند نزولی بازار نشده است. این کارشناسان معتقدند محدودیت در دامنه نوسان باعث شده تا سهام نتوانند به قیمت اصلی خود نزدیک شوند. آنها می‌گویند دامنه نوسان باید از بازار برداشته شود تا قیمت سهام زودتر به ارزش ذاتی خود برسند و شدت جو هیجانی ایجاد شده در بازار کاهش یابد. حتی ممکن است در آن زمان بازار با هیجان شدیدی همراه شود اما بعد از آن به طور حتم بازار به ریل اصلی خود باز می‌‌گردد و کمتر شاهد چنین روزهای نگران‌کننده‌ای در بازار خواهیم بود.
به گفته تحلیلگران بازار سرمایه نباید تصور کنیم که با تغییر دامنه نوسان از منفی دو به منفی سه، بازار سرمایه واکنش خوبی نشان دهد؛ به اعتقاد آنان بازار سرمایه در انتظار تصمیمات سیاسی و بین‌المللی مانند نتیجه مذاکرات است. آنان جو روانی و بی اعتمادی سهامداران را مهم‌ترین عوامل تأثیرگذار بر روند نزولی بورس می‌دانند. آنها معتقدند  بازار بورس منتظر است تا یک خبر خوب و بنیادی به بازار تزریق شود که این خبر می‌تواند به سرانجام رسیدن مذاکرات هسته‌ای باشد.
فعالان بازار سرمایه می‌‌گویند در هر صورت و با توجه به حضور بسیاری از شهروندان در بازار سرمایه، باید قوانین مراقبتی برای حفاظت از سرمایه‌های اندک مردم در بورس بیشتر شود و همچنین جلوی سوء استفاده عده‌ای سودجو و همچنین جلوگیری از سیگنال فروشی و استفاده از اطلاعات پنهانی بازار گرفته شود تا مردم دچار زیان نشوند. تغییر دامنه نوسان تنها گزینه برای حمایت از بازار سرمایه نیست. در تصمیم دیگری شورای عالی بورس در جهت حمایت از سهامداران طرح حمایت صندوق توسعه بازار از سهامداران خرد را تصویب کرده است. بر این اساس «اگر سهامداران خردی که ارزش پرتفوی‌شان (سبد سهام) زیر ۱۰ میلیون تومان است، تا اردیبهشت سال 1401، ، هیچ سهمی از پرتفوی خود را نفروشند، در آن ماه بازدهی ۲۵ درصدی برای آنها تضمین شده و چنانچه این بازدهی رخ ندهد و کمتر از ۲۵ درصد باشد، جبران و مابه‌التفاوت به سهامداران پرداخت خواهد شد.» تغییر دامنه نوسانات بورس از اول اردیبهشت، انتظار مسئولان را برای کاهش سیر نزولی بازار برآورد نکرد و روز گذشته شاخص بورس بیش از 12 هزار واحد کاهش یافت.