روزنامه جوان
1400/02/02
لایک به قانون‌شکنی زیر سایه کم‌سوادی مسئولان مجازی
سرویس جامعه جوان آنلاین: سال گذشته بود که پلیس فتای ناجا اعلام کرد: «کشف حجاب در فضای مجازی جزو زیرمجموعه‌های ناهنجار قرار می‌گیرد و تخلف محسوب میشود. بنابراین با افرادی که عکس‌های بی‌حجاب خود را در شبکه‌های اجتماعی منتشر می‌کنند، برخورد قانونی خواهد شد.»این اظهارات در حالی مطرح شده که گردانندگان بسیاری از صفحات اینستاگرامی که پربیننده نیز هستند، عکس بی‌حجاب خود را منتشر می‌کنند و حتی تذکری نیز به آن‌ها داده نمی‌شود. این در حالی است که هویت این افراد و محل زندگی‌شان نیز مشخص است و پیدا کردنشان هم کار سختی نیست، اما چطور میشود که آزادانه و بدون هیچ ترسی، تصاویر و فیلم‌های بی‌حجاب خود را در فضای مجازی می‌گذارند و بی‌حجابی را تبلیغ می‌کنند؟
فضای مجازی، مجازی نیست
حجت‌الاسلام و المسلمین مهدی بیاتی، مدیر مرکز راهبردی عفاف و حجاب در این‌باره به «جوان» می‌گوید: «یکی از مواردی که همیشه مورد غفلت واقع شده، هویت فضای مجازی است، اینکه بدانیم و مردم را متوجه کنیم که فضای مجازی واقعاً مجازی نیست، بلکه یک حقیقت است.»
او با اشاره به اینکه افراد پس از وارد شدن به فضای مجازی، هر کاری که دلشان می‌خواهد می‌کنند، می‌گوید: «اگر به یک خانم بگوییم که عکس بی‌حجاب با لباس نامتعارف خود را چاپ کن و آن‌ها را سرچهارراه ببر و «هر کسی» که از سر چهارراه عبور کرد، یکی از آن عکس‌ها را به او بده، به طور حتم قبول نمی‌کند! زیرا که دوست ندارد عکسش، دست هر کسی بیفتد. از طرفی این کار او می‌تواند یک درخواست جنسی نیز باشد، اما او متوجه عیب و قبح قرار دادن عکس نامتعارف خود در فضای مجازی نیست. بنابراین بخش عمده‌ای از این کار‌ها به نبود سواد رسانه‌ای افراد برمی‌گردد.»
حجت الاسلام بیاتی ادامه می‌دهد: «قانون به ما می‌گوید فضای مجازی با فضای حقیقی هیچ فرقی ندارد و همه قواعد در فضای حقیقی باید در فضای مجازی نیز رعایت شود. اما شاهد آزادی بدون فکر از سوی بسیاری از گردانندگان صفحات اینستاگرامی هستیم که حتی از کار خود، حس بدی ندارند و تعدادشان نیز روز به روز بیشتر میشود! در چنین شرایطی حتی اگر مسئولان هم بخواهند برخورد کنند نیز تأثیری معکوس خواهد داشت.»
مدیر مرکز راهبردی عفاف و حجاب با بیان اینکه به جای عفاف‌سازی، عفاف‌سوزی کرده‌ایم، اظهار می‌دارد: «جمع کثیری از کاربران اینستاگرام که هویت، شماره تماس، آدرس و دیگر راه‌های ارتباطی با آن‌ها مشخص است، فیلم و عکسی را از خود منتشر می‌کنند که به شدت خصوصی است، اما آن‌ها نمی‌دانند که این امر یک امر جنسی است!»
او با اشاره به بی‌توجهی مسئولان نسبت به عرضه و تقاضای حجاب بیان می‌کند: «در اکثر مواقع به مدیریت نگاه افراد هیچ کاری نداریم و هیچ مُبلغی را در این خصوص به مدارس نمی‌فرستیم تا به پسران بگوید، نگاهشان را مدیریت کنند، اما برعکس روی موضوع حجاب دختران متمرکز شده‌ایم. در چنین شرایطی که به تقاضای حجاب اهمیت نمی‌دهیم و همه دغدغه‌مان عرضه حجاب شده‌است، شکست می‌خوریم.»
وحدتی برای برخورد با تخلفات در فضای مجازی نیست
حجت‌الاسلام بیاتی تأکید می‌کند: «بسیاری از مسئولان کشور، از قانونگذار تا مجری، تصور می‌کنند که مسئله امر جنسی خود به خود حل میشود و قرار نیست برای آن برنامه‌ریزی شود! در صورتی که اسلام این موضوع را به رسمیت شناخته و هزاران روایت در موضوع جنسی مطرح شده‌است.»
مسئول طرح مردمی پارسا می‌گوید: «یکی از مسئولانی که در حال حاضر جزو مدیران ارشد وزارت اطلاعات است، تصور می‌کند برای اینکه کشور دچار مشکل نشود باید افراد در فضای مجازی احساس آزادی کنند، اما نمی‌دانند که با رها کردن فضای مجازی این ناهنجاری‌ها و انتشار تصاویر بدحجاب و نامتعارف، عادی میشود و پس از عادی‌سازی، این معضل در فضای حقیقی نیز کنترلی نخواهد داشت. در واقع به مرور زمان نگاه‌های سنگینی که مردم به افراد قبح‌شکن داشتند، دیگر عادی میشود و دیدن این ناهنجاری‌ها چه در فضای مجازی چه در سطح شهر، فرقی برایشان ندارد.»
مسئول مؤسسه فرهنگی- پژوهشی طهورا با بیان اینکه فرهنگ دستخوش فضای مجازی خواهد شد و دشمنان نیز از این غفلت استفاده می‌کنند، اظهار می‌دارد: «وزارت ارشاد که وظیفه‌اش ارشاد کردن است از سلبریتی‌های بی‌حجاب حمایت می‌کند و در جشنواره برای آن‌ها فرش قرمز پهن می‌کند. آن وقت مردم می‌بینند که نه‌تن‌ها با کسانی که به قانون دهن‌کجی کردند، برخوردی نشد، بلکه این افراد تشویق هم شدند! به همین دلیل تصور می‌کنند این سبک لباس پوشیدن و نمایش دادن خود در فضای مجازی، امری عادی است و می‌توانند خودشان نیز چنین رفتاری داشته باشند.»
حجت‌الاسلام بیاتی می‌گوید: «شاهد آن بودیم که در سال گذشته، آگاهی مردم از ویروس کرونا کمتر بود، اما دستورالعمل‌های بهداشتی را بیشتر رعایت می‌کردند، اما دیدیم که امسال با وجود بالاتر رفتن آگاهی مردم، دستورالعمل‌های بهداشتی کمتر رعایت شد! زیرا که مسئولان دستگاه‌های مختلف با یکدیگر هماهنگ و واحد نبودند و مردم با مشاهده این تناقض، کمتر توجهی به توصیه‌های امسال وزارت بهداشت داشتند! در صورتی که اگر مسئولان ارشد کشور به صورت متحد با موارد مختلف برخورد کنند و حتی اگر با یک چهره اجتماعی یا یک سلبریتی که تخلف کرده، برخورد کنند، مردم عادی نیز برای اجرای قوانین، ارزش بیشتری قائل می‌شوند.»
او به اهمیت آموزش و بالا بردن سواد رسانه‌ای جامعه نیز اشاره می‌کند و می‌گوید: «باید به مردم آموزش داده شود تا آن‌ها بدانند فضای مجازی اگر بیشتر از فضای حقیقی، واقعی نباشد، کمتر نیست. آن وقت اکثر افراد، خودشان خودکنترلی خواهند کرد و به نمایش گذاشتن تصاویر خصوصی‌شان را عملی وقیح می‌شمارند.»
چرا حواس پلیس فتا به اینجا نیست؟
بار‌ها در صدا و سیما و سایر رسانه‌های کشور اعلام شده که اگر تخلفی در فضای مجازی مشاهده شد، فوراً آن را به پلیس فتای ناجا اطلاع دهید تا با آن برخورد شود، به همین دلیل موضوع برخورد با کشف حجاب و تصاویر نامتعارف در شبکه اجتماعی اینستاگرام را از پلیس فتا جویا شدیم که پاسخگو نبود! هر چند نظارت و برخورد با بی‌قانونی در فضای مجازی، تنها برعهده پلیس فتا نیست، اما عجیب به نظر می‌رسد که چرا حواس پلیس فتا به کشف حجاب در اینستاگرام نیست؟
گسترش فحشای فرهنگی زیر سایه بی‌توجهی مسئولان
انتشار تصاویر بی‌حجاب در اینستاگرام، آسیب‌های جبران‌ناپذیری را به دنبال خواهد داشت. در همین رابطه مجید ابهری، جامعه‌شناس و آسیب‌شناس اجتماعی به خبرنگار «جوان» می‌گوید: «فضای مجازی با ورود خود به هر جامعه، آثار و عوارض مختلفی بر جا گذاشته است. هر جامعه که در آن فرهنگ‌سازی و بهبود روش‌های کاربرد آموخته شود، فضای مجازی به ابزار ارتباطی تبدیل میشود. این در حالی است که در جامعه ما، یورش غافلگیرانه این فرآیند باعث بروز، تولید و توسعه آسیب‌های فرهنگی و رفتاری شده‌است.»
ابهری ادامه می‌دهد: «ایجاد صفحات و تصاویر غیراخلاقی با نام‌های ظاهرفریب باعث شده باور‌ها و فرهنگ مورد احترام جامعه، دچار بیماری‌های این ویروس فرهنگی شود و با توجه به نفوذ گسترده اینستاگرام و بعضی دیگر از شبکه‌های اجتماعی، شاهد گسترش بی‌حجابی و رفتار‌های دور از عفت و اخلاق باشیم.»
این آسیب‌شناس اجتماعی تأکید می‌کند: «باید توجه کرد که این فرآیند با هدف قرار دادن اخلاق و عفت دختران و زنان، قصد گسترش فحشای فرهنگی را دارد که جامعه را نسبت به این‌گونه حرکات غیرمقاوم و خنثی می‌کند و آسیب‌های اصلی این رفتار محدود به زمان و مکان خاص نمی‌باشد.»
ابهری درباره راهکار مقابله با این‌گونه بی‌اخلاقی‌ها می‌گوید: «از نگاه آسیب‌شناسی اجتماعی دو گونه می‌توان با این فرآیند که عفت و اخلاق را مورد تهاجم قرار داده‌است، برخورد کرد؛ اول پیشگیری و واکسیناسیون فرهنگی نوجوانان و جوانان علیه این ویروس فرهنگی که با بیان ماهیت و هدف‌های این شبکه‌های اجتماعی ممکن خواهد شد تا نقشه‌های آن‌ها را بی‌اثر کند. دوم برخورد با افرادی که عامل ایجاد و گسترش رفتار‌های ضداخلاق هستند؛ چراکه امروزه پلیس فتا به راحتی می‌تواند این اشخاص را شناسایی و مطابق با قانون با آن‌ها برخورد کند.» این جامعه‌شناس تأکید می‌کند: «هر دو مورد باید با یکدیگر و به موازات هم صورت بگیرد تا بتوان این حرکت‌های ضدحیا و اخلاق را خنثی کرد.»
انتقاد از کم‌سوادی مسئولان ارشد در حوزه فضای مجازی!
سینا تفنگچی، متخصص فناوری‌های نوین رسانه‌ای و مدرس علوم ارتباطات در دانشگاه پیام‌نور به عدم وجود زیرساخت‌های مطلوب محتوایی و ساختاری در حوزه رسانه‌های اجتماعی اشاره می‌کند و می‌گوید: «رهبر معظم انقلاب در بهمن ماه ۱۳۹۶ در دیدار با اعضای شورای عالی فضای مجازی، تأکید می‌کنند آن چیزی که نیاز کشور است دستگاه تولید محتواست و می‌فرمایند باید دستگاه تولید محتوا فعالانه حرکت کند.»
او ادامه می‌دهد: «متأسفانه در حوزه فضای مجازی ضعف‌های بسیار زیادی داریم. در صورتی که می‌دانیم هر کجا عرصه را خالی کنیم، دیگری می‌تواند حضور فعالانه‌تری داشته‌باشد.»
تفنگچی با بیان اینکه اینستاگرام دارای بیش از یک میلیارد کاربر فعال است و باید این شبکه اجتماعی را به درستی مدیریت کنیم، اظهار می‌دارد: «پس از کش و قوس‌های فراوان، مصوب شد هر صفحه‌ای که بیش از ۵۰۰ هزار دنبال‌کننده دارد، باید معرفی شود و علاوه بر تعیین مالیات برای کسب و کار این صفحات، فعالیت آن‌ها نیز مورد بررسی قرار گیرد که در این راستا معاونت مطبوعاتی و پلیس فتا بیش از پیش رصد و نظارت دقیق خود را بر محتوای غیراخلاقی و هنجارگونه در این صفحات بیشتر خواهند کرد.»
متخصص فناوری‌های نوین رسانه‌ای با اشاره به آیه ۳ سوره انسان بر ضرورت فرهنگ‌سازی، رهنمود و هدایت تأکید می‌کند و می‌گوید: «برای مقابله با انتشار تصاویر غیراخلاقی و نامتعارف باید فرهنگ‌سازی مطلوبی داشته‌باشیم و سعی کنیم گزند‌ها را به حداقل برسانیم. زیرا که هر چقدر فرهنگ‌سازی شود، مردم کمتر با بحث‌های ناهنجارگونه مواجه خواهند شد و تا زمانی که نتوانیم این فرهنگ را سالم‌سازی و گسترده کنیم، در نهایت راه به جایی نخواهیم برد.»
او با انتقاد از کم‌سوادی برخی از مسئولان نسبت به فضای مجازی تصریح می‌کند: «داشتن مسئولان کم‌سواد ما را به اینجا رسانده‌است، وقتی مسئولان ارشد در این حوزه اصلاً نمی‌دانند شبکه اجتماعی چیست و حتی آقای ضرغامی نیز اعلام کرد که بیش از نیمی از اعضای شورای عالی فضای مجازی کشور حتی توانایی ساختن یک ایمیل را ندارند! بنابراین مشخص است که چنین فاجعه‌ای که امروز گریبانگیر فضای مجازی کشور شده، خیلی هم عجیب و غریب نیست!» تفنگچی ادامه می‌دهد: «وقتی مسئولان تصمیم‌گیرنده و اجرا‌کننده در حوزه فضای مجازی شناختی از فناوری نداشته باشند، به طور حتم نمی‌توانند نسبت به آن اظهار‌نظر مطلوبی داشته‌باشند، نمی‌توانند آن را درست تدوین کنند و بالطبع نمی‌توانند سیاست‌گذاری مناسبی برای آن درنظر بگیرند.»
چه باید کرد؟
متخصص فناوری‌های نوین رسانه‌ای درباره راهکار بهینه‌سازی شبکه‌های اجتماعی پرطرفدار اظهار می‌دارد: «در مرحله اول باید فضای آداب استفاده از شبکه‌های اجتماعی را تقویت کنیم. در مرحله دوم نیز مسئولان باید نسبت به فناوری پذیرش داشته باشند، آن وقت است که می‌توانند قانون‌گذاری بهتر و نظارت دقیق‌تری داشته باشند، اما شاهد این هستیم که مردم از یک شبکه اجتماعی استفاده می‌کنند و بعد از مدتی مسئولان به صورت اجباری جلسه می‌گذارند و می‌گویند خب! الان چه کنیم؟»
او درباره راهکار مقابله با محتوای نامتعارف در اینستاگرام و دیگر شبکه‌های اجتماعی می‌گوید: «نظارت‌های هوشمند بهترین راهکار در حال حاضر است. زیرا که با استفاده از تکنولوژی هوش مصنوعی، خیلی راحت می‌توان بر محتوای اینستاگرام نظارت کرد و فیلترینگ هوشمند انجام داد. این کاری است که کشور‌های دیگر نیز انجام می‌دهند و به جای فیلتر یک شبکه اجتماعی، محتوایی را که برخلاف هنجار‌های رایج اجتماعی کشورشان است، فیلتر می‌کنند. در کنار این می‌توان یک سامانه نظارتی برای شبکه‌های اجتماعی در نظر گرفت تا مردم محتوای غیراخلاقی و خلاف عرف رایج جامعه را ارسال کنند تا به صورت موردی با آن‌ها برخورد شود و مانع از ادامه فعالیت ناهنجارانه شد.»
تفنگچی ادامه می‌دهد: «ضروری است که برای صیانت از محتوای منتشر‌شده در شبکه‌های اجتماعی پرطرفدار در کشور، کارگروهی از صدا و سیما، وزارت فرهنگ و ارشاد، وزارت اطلاعات، نیروی انتظامی و قوه قضائیه تشکیل و با خرد‌جمعی و در نهایت وحدت رویه، تصمیمات مناسبی در این زمینه گرفته شود.» متخصص فناوری‌های نوین رسانه‌ای بر اهمیت بسیج محتوا تأکید کرده و بیان می‌دارد: «هر چقدر حضور فعالانه در زمینه تولید محتوا در شبکه‌های اجتماعی بیش از پیش تقویت شود، سبب خواهد شد محتوای غیراخلاقی، هنجارشکنانه و پوچ‌کمتر دیده شود.»
وی افزود: «ابعاد سرگرمی نیز باید در تولید محتوا دیده شود، چراکه در غیر این صورت، دوباره رویکرد به سمت محتوا‌های ناسالم و هنجارشکن از سوی عموم مردم استمرار خواهد یافت.»
سایر اخبار این روزنامه
فرمانده سنتکام: پهپاد‌های ایران برتری هوایی را از امریکا گرفته است
فرمانده سنتکام: پهپاد‌های ایران برتری هوایی را از امریکا گرفته است
اصلاح‌طلبان دنبال سوءاستفاده سیاسی از حاج حسن آقا بودند
سوژه‌هایی به برنامه می‌آیند که حال مردم را خوب کنند
تغییر بازی به نفع ایران در آسمان
تأثیر اعتیاد بر ترویج بزهکاری
سم پاداش‌محوری در ورزش
روحانی همچنان رقیب انتخاباتی می‌طلبد!
روحانی: واکسن پولی هم داریم
لایک به قانون‌شکنی زیر سایه کم‌سوادی مسئولان مجازی
تروریست‌های فرودگاه بغداد به آخر خط رسیده‌اند
