روزنامه ابتکار
1400/02/05
رضا دهکی وقایع‌نگاری یک مناظره ناکام
ماجرای دعوت از فائزه هاشمی رفسنجانی به مناظره از سوی یک دختربچه، واکنش فائزه هاشمی به این درخواست و البته پاسخ بعدی دختر نوجوان در کنار حواشی به وجود آمده این ماجرا در شبکه‌های اجتماعی، نکات بسیاری برای تامل دارد.در نگاه اول، چیزی که در این ماجرا مورد توجه قرار گرفت، ادبیات – البته بی ادبانه – دختر نوجوان است؛ ادبیاتی تحقیرآمیز که احساس می‌کند با پیچاندن توهین در لفافه کلام و کنایه، خیلی جذاب بیان شده و البته در میان طیف همفکران گوینده نیز طرفدارانی می‌یابد. با این حال سناریست خودهوشمندپندار این ویدئو فراموش می‌کند که در هنگامه تحقیر طرف مقابل، هم در کلام – با طرح ضرب‌المثل «کبوتر با کبوتر، باز با باز» و دعوت به مناظره با این مفهوم که من در سطح شما هستم – و هم در عمل – با نمود توهین و بی ادبی – به گوینده باز می‌گردد و اتفاقا بسیاری – از جمله اخلاق‌مداران طیف فکری موافق – به زشتی آن اشاره کرده و آن را نکوهش می‌کنند.
چنان که از ویدئو به نظر می‌رسد، دختر نوجوان در ساخت ویدئو تنها نیست. او در این ویدئو مادرش را که بنا به پروفایل شبکه اجتماعی‌اش در توییتر «استاد»، «مدرس دانشگاه»، «مشاور خانواده» و مدیر یک موسسه فرهنگی است را خطاب قرار می‌دهد و البته تایید او را هم برای این که «خودت جوابشو بده» می‌گیرد. اما عجیب است که فردی با این همه ادعا، چطور به عواقب و نتایج درگیر کردن کودکان با سیاست، قرار دادن کودک در معرض نظرات شبکه‌های اجتماعی و آثار آن فکر نمی‌کند. این اقدام حتی می‌تواند ذیل اقدامات استفاده ابزاری از کودکان و ضد حقوق کودکان تعریف شود.
شاید نیت سازندگان ویدئو از ساخت آن، استفاده از شهرت به واسطه بدنامی بهتر از گمنامی است بوده باشد؛ اتفاقی که در رفتارهای بسیاری از اینفلوئنسرهای شبکه‌های اجتماعی می‌افتد. روشی که هر چند خوب نیست، اما این روزها به اصطلاح جواب می‌دهد. حتی در عرصه‌های جدی‌تر نیز مدت‌هاست که اقدام به عملی با واکنش‌های منفی گسترده و اصطلاحا فحش خوردن، به مثابه موفقیت محسوب میشود و با دشمن‌انگاری تمسخرکنندگان یا فحاشان – فارغ از از اشاره به رفتار منجر به این واکنش‌ها – آن را با تعابیری مثل «آب در لانه مورچگان ریختن» و سوزاندن طرف مقابل ارزیابی می‌کنند. به هر حال کسی که از این روش استفاده می‌کند، دیگر نمی‌تواند انتظار واکنش‌های مثبت هم داشته باشد. البته که حذف پست و بستن کامنت‌ها در اکانت منتشرکننده ویدئوها نشان می‌دهد که یا چنین نیتی وجود نداشته یا با یک اشتباه محاسباتی انتظار چنین حجم واکنشی در پس ذهن سازندگان ویدئو نبوده است یا اگر بوده، بازخوردی فراتر از انتظار و توانشان گرفته‌اند.
فائزه هاشمی اما در این ماجرا نشان داد که سیاست را خوب می‌داند. او در واکنش، بدون اشاره‌ای به بی ادبی‌ها و کنایه‌های توهین‌آمیز، نه تنها از «خوب بودن» ویدئو تعریف کرد که دعوت دختر نوجوان به مناظره را هم پذیرفت. فائزه هاشمی با این کار به راحتی ضربه را به سوی طراحان ویدئو برگرداند و نشان داد که راهکار برخورد با چنین اقداماتی، نه سکوت، نه توهین و تحقیر متقابل و نه رفتارهای تهاجمی است، بلکه می‌توان با رویکردی مناسب، تک را پاتک زد. پاتکی که اتفاقا می‌گیرد!
دختر نوجوان در ویدئوی دومی که پس از پذیرش درخواست مناظره‌اش توسط فائزه هاشمی منتشر شده، هر چند سعی می‌کند توجیهاتی مثل امکان «سوءاستفاده» انتخاباتی را مطرح کند، اما نگاه حذفی «البته شما قطعا باید رد صلاحیت شوید» را هم رو می‌کند و در نهایت البته تنها حرف درست این دو ویدئو را می‌زند: «آهان، راستی من فصل امتحاناتم است و باید امتحاناتم را خوب بدهم تا آدم خوبی باشم، تا در آینده عاقبت به شر نشوم».
واقعیت این است که بهترین کار این دختر نوجوان در حال حاضر همان درس خواندن است، نه درگیر سیاست شدن و طرح مناظره و پا پس کشیدن، توهین و تحقیر و حکم به رد صلاحیت دادن! البته چنان که می‌گویند، مدرک و پول و امکاناتی از این دست هم به تنهایی باعث افزایش ادب و شعور نمی‌شود و این موضوع نیازمند تربیت صحیح است که کاش مادر استاد و مشاور، در کنار نسخه پیچیدن برای دیگران، کمی هم به فرزند خود بپردازد. البته که اگر این مادر فکر می‌کند روش درستی در پیش گرفته، باید در کیفیت همه کارهایی که به عنوان شغل مطرح می‌کند شک کرد.
نکته آخر ماجرا واکنش شبکه‌های اجتماعی به این موضوع است. گذشته از دسته‌ای با تفکر خاص که مدت‌هاست برخورد فرهنگی با طیف مقابل و حتی دشمن را در شوخی‌های سخیف، توهین‌های زشت و تحقیرهای ناهنجار می‌بینند و حتی در این زمینه از مرزهای اخلاقی باورهای اعتقادی که مدعی‌اش هستند عبور می‌کنند، نمی‌توان از رفتار تکراری توهین کاربران شبکه‌های اجتماعی به دختر نوجوان گذشت. کلام و رفتار دختر نوجوان، فارغ از این که ما به عنوان ناظر چه دید سیاسی داشته باشیم درست نبود، رفتار والدین و به ویژه مادر این دختر هم اشتباه بوده است، اما نمی‌توان از تقبیح جامعه‌ای که این اشتباه را با شدیدترین توهین‌های جنسیتی پاسخ می‌دهد گذشت. اگر قرار باشد معترض رفتار اشتباه باشیم و خود رفتار اشتباه کنیم، چه فرقی با طرف انتقادمان داریم؟
با نزدیک شدن فصل انتخابات باید بیش از پیش منتظر چنین ماجراهایی باشیم، اما بهتر است در مواجهه با آن‌ها، در کنار حفظ منطق با تامل و تفکر و پرهیز از واکنش‌های احساسی، سوخت چنین روندهایی نشویم.
سایر اخبار این روزنامه
هشدارها نسبت به شیوع نوع جدیدی از کرونا
مسافری خطرناک از هند
رضا دهکی
وقایع‌نگاری یک مناظره ناکام
راهکارهای ارائه شده کارشناسان تعادل را به بازار سرمایه برمی‌گرداند؟
راهی برای نجات بورس از باتلاق سرخ
چرا عده‌ای با احیای برجام مخالفند؟
سهم خانواده های فقیر در جیب کاسبان تحریم
پشت پرده نابودی ۳۰ هزار تُن پرتقال در انبارها چیست؟
پیدا کنید پرتقال فروش طمع کار را
چرا عربستان به فکر مذاکره با ایران افتاد؟
زمان تغییر در روابط تهران - ریاض
روحانی نسبت به شیوع ویروس هندی هشدار داد
وضعیت قرمز است
ماجرای کودکی که «تیمش را نفروخت»
نورافکن روی چهره کودک‌آزاران
معاون اول رئیس جمهوری:
واکسیناسیون رایگان مطالبه به حق مردم است
انصارلله یمن واکنش نشان داد
حاشیه سازی های رستم قاسمی
مشاور وزیر کشور:
وزیر کشور اختلافی با روحانی و نمکی ندارد
قرارگاه قدس نیروی زمینی سپاه خبر داد
انهدام یک تیم تروریستی در سیستان و بلوچستان
۱۰۰ نماینده خواستار توضیحات قالیباف درباره تغییرات در جداول بودجه شدند
راه حل بحران زیست محیطی ناشی از اختلاف آمریکا با چین
