روزنامه آفتاب یزد
1400/02/06
اشتراکات دریاچه « ارومیه» و «یوتا»
طبق مطالعات وضعیت اقلیمی و حتی زیست جغرافیایی ایران و جنوب غرب آمریکا بسیار به هم شباهت دارندآفتاب یزد _ یگانه شوق الشعرا: دریاچه ارومیه دریاچه نمکی عظیم در شمال غربی ایران که خواهر خوانده دریاچه نمک بزرگ یوتاست طی 2 دهه گذشته نزدیک به 95 درصد از حجم خود را
از دست داده است.با پایین آمدن سطح آب، شوری آن افزایش می‌یابد
و جمعیت میگوهای آب نمک دریاچه و فلامینگوها و سایر گونه‌های پرندگان را که برای تهیه غذا به میگو بستگی دارند، تهدید می‌کند.سطح دریاچه به قدری کم است که در برخی از استراحتگاه‌های ساحلی، قایق‌های گردشگری باید قبل از رسیدن به عمق مناسب، یک کیلومتر (0.6 مایل) یا بیشتر از ساحل توسط تراکتور کشیده شوند.علاوه بر این پل‌های زمینی جدیدی در بستر دریاچه ی در حال خشک شدن در حال شکل‌گیری هستند که به شکارچیان اجازه می‌دهد پستانداران در معرض خطر زندگی در جزایر جنوبی دریاچه ارومیه را تهدید کنند. بستر وسیع و خشک دریاچه برای پنج میلیون ساکن حوضه اطراف دریاچه ارومیه معضل رو به رشد گرد و غبار ایجاد می‌کند. علاوه بر این صنعت بوم گردی در این منطقه سقوط کرده است و اکنون کارشناسان بیم آن دارند که یک فاجعه زیست محیطی در صورت عدم ایجاد تغییرات اساسی در این منطقه شکل بگیرد. به تازگی خبری مبنی بر همکاری ایران و آمریکا برای جلوگیری از فاجعه زیست محیطی در این منطقه منتشر شده است. ما در این گزارش نظر کارشناسان را درباره این همکاری جویا شده ایم.
> همکاری دانشمندان آمریکایی برای جلوگیری از یک فاجعه
محققان و دانشمندان آمریکایی در احیای دریاچه ارومیه که یک برنامه بلندپروازانه برای جلوگیری از بروز یک فاجعه زیست محیطی در ایران است،مشارکت و همکاری دارند.به گزارش عصرایران، وب سایت "یورک الرت" (EurekAlert) وابسته به انجمن پیشرفت علم آمریکا با انتشار گزارشی با اعلام این مطلب نوشت: در یک اتفاق نادر، دانشمندان و مهندسان منابع آب از ایران و ایالت یوتا آمریکا در یک تحقیق علمی جسورانه برای احیای یکی از بزرگترین دریاچه‌های شور جهان همکاری می‌کنند.در این رویداد نادر اساتیدی از دانشگاه‌های تربیت مدرس ایران و دانشگاه ایالتی یوتا با یکدیگر همکاری می‌کنند. آنها با بررسی داده‌های 40 سال اخیر 8 شاخص مشخص برای سلامت دریاچه و اکوسیستم‌های فراوان آن تعریف کرده‌اند که جزییات یافته‌های آنها در آخرین شماره نشریه "هیدرولوژی: مطالعات منطقه‌ای" منتشر شده است. " سمیه سیما "
استاد ایرانی دانشگاه تربیت مدرس در این باره گفت: "ما در نقطه اوج هستیم و هر مرحله مهم است. ما باید اکنون اقدام کنیم."در سال 2018 او با کمک بورس تحصیلی "بنیاد خانواده سمنانی" به یوتا سفر کرد تا با " دیوید روزنبرگ" استاد منابع آب دانشگاه ایالتی یوتا همکاری کند. این استاد آمریکایی در زمینه مدیریت یکپارچه و صرفه جویی آب در حوضه رودخانه‌های غرب ایالات متحده، از جمله رودخانه‌هایی که دریاچه‌های بزرگ نمکی را تغذیه می‌کنند- فعالیت دارد.پروفسور "وین وورتسبو"، "سارا نول" و" کارین کترینگ" از کالج منابع طبیعی " یو اس یو کینی" نیز در بخش‌های لیمولوژی و اکولوژی این تحقیقات چند رشته‌ای همکاری کردند.بر اساس یکی از یافته‌های کلیدی این گروه مشترک، هدف‌گذاری برای یک سطح آب مشخص الزاما مشکلات دریاچه ارومیه را حل نمی‌کند. " دیوید روزنبرگ" استاد منابع آب دانشگاه ایالتی یوتا در این
باره معتقد است: " ما نمی‌توانیم بگوییم که بازگرداندن سطح آب دریاچه به یک میزان مشخص تاثیری جادویی در بهبود وضعیت کلی دریاچه ارومیه خواهد داشت. در عوض ما باید در نظر بگیریم که چگونه اکوسیستم این دریاچه به هم پیوسته‌اند و چگونه سطح متغیر دریاچه با گذشت زمان بر این اکوسیستم تاثیر می‌گذارد."سمیه سیما" هم در این باره افزود: "ما باید تنوع سطح دریاچه را بپذیریم و تلاش‌های خود را برای احیا در جایی که معقول است متمرکز کنیم. احیا کار ساده‌ای نیست. این وظیفه همه است و برای ایجاد تغییرات معنی دار به پشتیبانی عمومی نیاز خواهیم داشت."او افزود:" این همکاری بین محققان آمریکایی و ایرانی بسیار ارزشمند است زیرا ما در این موضوع اشتراکات زیادی داریم و فقط با هم می‌توانیم بفهمیم که چگونه این مشکلات را حل کنیم."از نتیجه تحقیقات این گروه برای به روزرسانی پروژه یک میلیارد دلاری احیای دریاچه ارومیه که از وعده‌های دولت حسن روحانی بوده است، استفاده
خواهد شد.
>این طرح هیچ ربطی به احیای دریاچه ارومیه ندارد
در خصوص این طرح همکاری، اسماعیل کهرم کارشناس و فعال محیط زیست به آفتاب یزد گفت: « این افراد می‌خواهند یک مورد مطالعاتی را پایه‌گذاری کنند که با استفاده از آن، آمار و تغییرات سطح آب در 40 سال گذشته را بررسی کنند و ببینند چه شده است که شرایط به این گونه شده است. من اسم این همکاری را می‌گذارم علل اکولوژیکی خشک شدن دریاچه ارومیه. یعنی این طرح هیچ ربطی به احیای دریاچه ارومیه ندارد. قرار است با تعدادی از همکاران و دانشجویان دکتری در این طرح، مطالعات انجام شود اما هیچ برنامه‌ای برای احیای
دریاچه ارومیه ندارند. از این مطالعات انجام شده شاید تنها راهی برای احیا دریاچه پیدا شود. من متاسفانه اصلا به این همکاری برای احیای دریاچه امیدوار نیستم. من به همکاری خیلی اعتقاد دارم و یک زمانی سعی کردم با دانشگاه پرینستون این کار را انجام دهیم اما نشد. ولی این طرح یک طرح زیربنایی بسیار بسیار اساسی است که یک نتیجه تحقیقاتی تنها به دست می‌آید که متاسفانه نتیجه آن معلوم نیست که به احیای دریاچه ارومیه منتج خواهد شد یا خیر. شاید یک راهی باز شود ولی الان مشخص نیست. من اگر می‌خواستم این دریاچه را با این بودجه احیا کنم می‌آمدم نصف این بودجه را هزینه می‌کردم برای لایروبی رودخانه‌هایی که به این دریاچه می‌ریزند. این رودخانه به مسب که می‌رسند مقداری رسوبات را در آن جا به جای می‌گذارد. با استفاده از دستگاه‌های لایروبی این لایروبی باید انجام شود زیرا مسب این رودخانه‌ها رسوب گرفته است. همچنین در زمان خشکسالی، زمین‌هایی که از این رودخانه‌ها آب برای کشاورزی استفاده می‌کردند دو برابر شده است. باید جلوی برداشت بی‌رویه آب از رودخانه‌ها توسط زارعین جلوگیری شود. حق آبه دریاچه ارومیه از این طریق قطع شده است. این دو کار اگر صورت بگیرد بنده قول می‌دهم صرف سه سال این دریاچه احیا میشود. اما من این مطالعه را صرفا سفره‌ای می‌دانم که تاثیری بر احیای رودخانه نخواهد داشت. »
>آب دریاچه ارومیه در دوره‌هایی شیرین بوده است
همچنین دکتر مرتضی جمالی، پژوهشگر تغییرات اقلیمی و زیست محیطی گذشته ایران در مرکز ملی پژوهش‌های علمی فرانسه و پژوهشگر وابسته مرکز ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی در ایران در این خصوص به آفتاب یزد گفت: «تز دکتری من روی دریاچه ارومیه بوده است و موضوع این تز هم این بوده است که ما بر اساس رسوباتی که در بستر این دریاچه هست متوجه شدیم در تاریخ نوسانات سطح آب این دریاچه خیلی زیاد بوده است. یعنی ما دوره‌هایی داشتیم که سطح آب دریاچه آنقدر بالا بوده است که آب این دریاچه حتی شور و فوق اشباع نبوده است و آب آن به شیرینی می‌زده است. ما بر اساس رسوبات این دریاچه و موجوداتی که در آن زندگی می‌کردند متوجه این نکته‌ها شدیم. اما این دریاچه دوره‌هایی داشته است که سطح آب آن پایین بوده است و تقریبا خشک شده است. در 11 هزارسال گذشته
اقلیم زمین با آن چیزی که الان هست، خیلی متفاوت نبوده است. ما در 11 هزار سال گذشته که نگاه می‌کنیم متوجه می‌شویم در این دوره ما هیچوقت در بررسی رسوبات اثری از خشک شدن دریاچه ارومیه ندیده ایم.
یعنی به صورت طبیعی اگر چرخه‌های اقلیمی آب و هوایی در این سال‌ها را بررسی بکنیم متوجه می‌شویم هیچ وقت به صورت طبیعی آنقدر بارندگی کم نبوده است که این دریاچه خشک شود. بنابراین این اولین نکته‌ای است که ما سال 2014 در اولین جلسه برگزار شده گفتیم. اولین دستوری که در این حوزه روحانی داد همین بود که معضل دریاچه ارومیه باید حل شود. در آن جلسه هر محقق حرف هایش را زد و شرکت‌های سدسازی معتقد بودند تنها تغییرات اقلیمی باعث
خشک شدن این دریاچه شده است که این حرف‌ها نادرست بودند. من هنوز
جمله رئیس کمیته احیا در آن زمان را به یاد دارم که گفتند ما اینجا آمده‌ایم که با پول کلانی که دولت به ما داده است این معضل دریاچه را حل کنیم و بنابراین به جای بحث و دعوا باید به دنبال راه حل باشیم. بعد چند کمیته تشکیل شد که یکی از این کمیته‌ها کمیته احیای اکولوژِیک دریاچه ارومیه بود که در آن کمیته که من عضوی از آن بودم گزارشاتی نوشته شد و ما راهکارهایی ارائه کردیم که از منظر اکولوژی باید چه کارهایی برای احیا این رودخانه انجام شود. متاسفانه کمترین توجه به این راهکارها شد. اما اتفاق خوبی که در این کمیته احیا افتاد این است که گفتیم که قبل از دستکاری در اکوسیستم دریاچه ارومیه اولین کار باید تحقیق و تولید داده واقعی باشد. این کار خوب انجام شد یعنی از سال 2014 ده‌ها مقاله درباره وضعیت این دریاچه از منظر‌های گوناگون نوشته شده است. »
>اطلاعات ما درباره دریاچه ارومیه بسیار زیاد است
وی در ادامه گفت: «بهترین دستاورد کمیته احیای دریاچه ارومیه این بود که کلی مقالات علمی خیلی خوب منتشر شد و الان افراد برای تصمیم‌گیری درباره این دریاچه داده‌ها و اطلاعات بسیار زیادی دارند. در چند سال گذشته آنقدر داده به دست آمده که به صورت آگاهانه میشود راه حل‌های اکولوژیک برای احیای این دریاچه ارائه داد. از اتفاقات بدی که افتاد این بود پول کلانی که دولت برای این کار در نظر گرفته بود بیهوده و در پروژه‌هایی مانند سدسازی و... هزینه شد.ولی کارهای تحقیقاتی خیلی خوب هم انجام شد و الان اطلاعات ما درباره این دریاچه بسیار زیاد است. »
>شباهت وضعیت اقلیمی ایران و جنوب غرب آمریکا
وی در انتها در باره این همکاری تصریح کرد:« درباره پروژه با محققان آمریکایی باید بگویم که از همان اول مشکلاتی که ما در منطقه ایران داریم با مشکلاتی که در جنوب غرب آمریکا وجود دارد تقریبا همسان است. طبق مطالعات ما وضعیت اقلیمی و حتی زیست جغرافیایی ایران و جنوب غرب آمریکا بسیار به هم شباهت دارند. بنابراین محققان آمریکایی بیشترین تجربیات را دارند و بهترین افرادی هستند که می‌توانند با ما کار کنند. به نظر من این پروژه با آدم‌هایی دارد انجام میشود که این افراد مناسب‌ترین برای این کار هستند. من چند تن از این افراد را می‌شناسم که جایگاه بین‌المللی دارند. این زمینه همکاری بسیار خوبی است و می‌توان به نتیجه‌های مفیدی از طریق این همکاری رسید. به نظر من امکان احیا وجود داد ولی دولت باید بخواهد و برای آن هزینه کند. اگر همچنان بودجه‌های سالانه برای احیای این دریاچه در نظر بگیرند احیا اتفاق خواهد افتاد. من نمی‌گویم که دریاچه به حالت اول باز می‌گردد زیرا سد سازی‌ها افراطی و جاده‌ای که در کنار این دریاچه ساخته شده است دو مشکل اساسی در رابطه با دریاچه ارومیه هستند. دولت می‌تواند در دراز مدت شدت این تاثیرات را کاهش دهد اما نمی‌تواند به طور کامل تاثیرات را از بین ببرد.»
سایر اخبار این روزنامه
اشتراکات دریاچه « ارومیه» و «یوتا»
رو در رویی زودهنگام بایدن و اردوغان
نیاز جامعه به ترمیم
امیدی تازه از دل پیشین-مند
منافع ملی زیرپای سیاست بازان
فروش نتیجه دلخواه تست کرونا
درباره سکوت این روزهای آذری جهرمی کاندیدای مکمل ۱۴۰۰ یا ذخیره ۱۴۰۸؟
آش شله‌قلمکار بودجه ۱۴۰۰
سلبریتی در جامعه ایرانی
این ترانه‌ها شنیدنی نیست!
سفره افطاری در شرایط کرونا
وظایف مشاوران املاک
تاملی بر مجازات شهرگردانی
زنان قربانی اختلاف سیاسی دولت و مجلس
قهرمانی با معجزه
گاف شبکه نخبگان سیما!
فضا تلطیف شده ولی FATF تصویب نمی‌شود
سکوت عجیب حامیان قالیباف در مورد دستکاری در بودجه
مُرغِ سیاسی
6000 روز برای شما مردم
امنیت سرمایه؛ گام آغازین رونق تولید
آسیب‌های اجتماعی نتیجه فقر فرهنگی است
عدم خوش بینی به ارزهای دیجیتال
درک متقابل در روابط زوجین
هولناکترین جنایت
برجام در ایستگاه آخر
