وام ۱۴۰ میلیونی راه گشاست؟

آفتاب یزد: تقریبا روزی نیست که رسانه‌های رسمی و غیررسمی کشور، جوانان را تشویق به ازدواج و فرزندآوری نکنند. بخشی از ازدواج در حوزه‌ی اجتماعی و فرهنگی قرار دارد اما مهمترین بخش آن مربوط به بحث اقتصاد است. جوانان برای ازدواج نیاز به حمایت اجتماعی، عاطفی و اقتصادی دارند. حمایت عاطفی و اجتماعی معمولا از سوی خانواده، خویشاوندان و دوستان تامین می‌شود. اطرافیان همدل می‌توانند به عنوان یک سرمایه برای ازدواجی موفق ظاهر شوند. توجه به مسائل اقتصادی از دیگر ملزومات یک ازدواج خوب است. بخشی از مسائل اقتصادی زوج‌ها توسط خانواده‌ها و با حمایت‌های آنان حل می‌شود. اما در دنیای امروز و با توجه به شرایط اقتصادی کشور، چنین حمایت‌هایی اغلب کافی نیست. از این رو، سال‌هاست که وامی به نام وام ازدواج توسط دولت به جوانان متقاضی ازدواج تعلق می‌گیرد.
در بحث ازدواج آن قدر هزینه‌های ریز و درشت وجود دارد که حتی ساده‌ترین ازدواج‌ها نیز زوج‌ها را با هزینه‌های زیادی رو به رو می‌کند. هزینه‌ی مراسم عروسی، جهزیه و مسکن از مهم‌ترین هزینه‌ها است. اگر حتی از عروسی صرف نظر شود و یا یک عروسی ساده برگزار شود، باز هم باید هزینه‌هایی را برای این امر در نظر گرفت. از هزینه‌های جهیزیه و مسکن هم به هیچ وجه نمی‌توان چشم‌پوشی کرد چرا که زندگی نه بدون لوازم خانه ممکن است و نه بدون خانه. در واقع زوج جوانی که تصمیم به ازدواج می‌گیرند در ساده‌ترین حالت ممکن نیز باید هزینه‌هایی را برای خود در نظر بگیرند. اما باید دید وام ازدواج به ویژه با نرخ جدید تا چه حد می‌تواند خیال آنان را از بابت تامین هزینه‌ها راحت کند.
> وام ازدواج ۷۰ میلیونی برای سال ۱۴۰۰
وام ازدواجی که برای سال ۱۴۰۰ در نظر گرفته شده است از نظر رقم نسبت به سال‌های پیش افزایش داشته است. به گزارش تجارت نیوز «اخیرا نمایندگان مجلس شورای اسلامی در مصوبه‌ای وام ازدواج ۷۰ تا ۱۰۰ میلیون تومانی را برای سال ۱۴۰۰ تعیین کردند. تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای هر یک از زوج‌ها در سال ۱۴۰۰ معادل ۷۰ میلیون تومان با دوره بازپرداخت هفت‌ساله با اخذ یک ضامن معتبر و سفته است. شرایط سنی متقاضیان دریافت وام، حداکثر یک ماه پس از ابلاغ این قانون، به پیشنهاد مشترک وزارت ورزش و جوانان و بانک مرکزی تهیه و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد. با این رقم به نظر می‌رسد مبلغ اقساط هر کدام از زوج‌ها رقمی حدود ۶۰۰ هزار تومان در ماه باشد. بانک‌ها باید برای ضمانت صرفا یکی از سه مورد اعتبارسنجی، یا یک ضامن و سفته یا سهم فرد از حساب یارانه هدفمندی را به منزله ضمانت بپذیرند.»


> وام ۱۰۰ میلیونی برای آن‌ها که زودتر می‌جنبند
این در حالی است که در رقم این وام شرایط سنی تاثیر‌گذار است. در واقع هر کسی که زودتر بجنبد وام بیشتری دریافت خواهد کرد. «به منظور کاهش سن ازدواج، بانک مرکزی همچنین موظف شده تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای زوج‌های زیر ۲۵ سال و زوجه‌های زیر ۲۳ سال واجد شرایط دریافت تسهیلات ازدواج را تا سقف ۱۰۰ میلیون تومان افزایش دهد. بر این اساس بانک مرکزی موظف شده به زوج‌هایی که تاریخ عقد ازدواج آن‌ها بعد از اول فروردین ۹۷ است و تاکنون وام ازدواج دریافت نکرده‌اند با اولویت نخست پرداخت کند.»
> افزایش ۲۰ میلیون تومانی
وام ازدواج سال ۱۴۰۰ در حالی ۷۰ میلیون تومان اعلام شد که نسبت به سال قبل یعنی سال ۹۹، رشد ۲۰ میلیون تومانی داشته است. «بر این اساس تسهیلات قرض‌الحسنه ازدواج برای هر یک از زوج‌ها در سال ۹۹ معادل ۵۰ میلیون تومان با دوره بازپرداخت هفت‌ساله با اخذ یک ضامن معتبر و سفته است.» این در حالی است که وام ازدواج در سال ۹۸ برای هرکدام از زوج‌ها ۱۵ میلیون تومان بود. با توجه به چند
برابر شدن قیمت کالاها و خرید و اجاره‌ی مسکن آیا این افزایش ۲۰ میلیون تومانی وام ازدواج در سال ۱۴۰۰، که در مورد یک زوج به ۴۰ میلیون تومان می‌رسد کافی خواهد بود؟
> وامی که فقط به درد اجاره مسکن می‌خورد
یکی از مهمترین دغدغه‌های جوانان برای تشکیل زندگی بحث مسکن است؛ برای بعضی خرید خانه و بعضی هم اجاره. وام ازدواجی که برای سال ۱۴۰۰ در نظر گرفته شده است برای هر زوج ۱۴۰ میلیون تومان است. اما این که این وام تا چه حد می‌تواند مشکل جوانان را در بحث مسکن حل کند، جای درنگ دارد. عطاالله آیت‌اللهی در این باره به آفتاب یزد می‌گوید: «تسهیلات در دهک‌های مختلف اقتصادی معانی متفاوتی دارد. خانواده‌ای را در نظر بگیرید که بدون هیچ امکاناتی می‌خواهند فرزندان خود را عروس و داماد کنند. این فرزندان حق دارند که ازدواج کنند. تسهیلات برای چنین افرادی می‌تواند صرف مراسم عروسی و اجاره‌ی یک خانه‌
کوچک شود. اما در مورد خانواده‌هایی که از پس مراسم عروسی برمی‌آیند، این تسهیلات می‌تواند به کلی خرج محل سکونت شود. این وام برای خرید خانه هیچ کاری نمی‌تواند کند. حتی مقدمات خرید خانه را نیز نمی‌تواند فراهم کند. اما می‌توان گفت برای اجاره و رهن می‌تواند کمک‌کننده باشد. با توجه به جهشی که قیمت مسکن در سال ۹۹ پیدا کرد، بسیاری از کسانی که قصد خانه خریدن داشتند با مشکل
رو به رو شدند. فاصله‌ها تا صاحب‌خانه شدن، زیاد شده است. باید صبر کنند و منتظر فرصت‌های آینده باشند.»
> درآمد و حقوق در اولویت
آیت‌اللهی در ادامه می‌افزاید: «مشکل قیمت مسکن به هیچ وجه
با ۱۰۰ میلیون و ۲۰۰ میلیون حل نمی‌شود. اما چنین وامی برای اجاره‌ی مسکن قدم مثبتی است. با این کار شاید بتوان تا حدی جرات جوانان را برای ازدواج بیشتر کرد. در واقع خیال جوانان تا حدی برای کرایه‌ی خانه راحت‌تر می‌شود. شرایط خانواده‌ها با هم فرق دارد. ما با شرایط یکسانی مواجه نیستیم. بعضی از زوج‌ها هر دو شاغل هستند ولی پس‌اندازی ندارند. این‌ها می‌توانند با حقوق و درآمد خود زندگی روزمره را بگذرانند اما مشکل مسکن دارند. در چنین حالتی وام ازدواج می‌تواند مشکل آن‌ها را تا حدی حل کند. اما در مورد زوج‌هایی که کار ندارند و بیکارند، این وام به هیچ دردی نمی‌خورد. باید اول فکری به حال درآمد خود کنند و از بابت یک حقوق ثابت ماهیانه اطمینان حاصل کنند.»
> وام ازدواج و افزایش نقدینگی در جامعه
این کارشناس اقتصادی در ادامه درباره‌ی این که وام ازدواج افزون بر ازدواج جوانان چه تاثیر اقتصادی روی جامعه دارد، می‌گوید: «اگر کسی کار و درآمد داشته باشد، ممکن است وام ازدواج به او جرات ورود به میدان دهد و از بابت بخشی از هزینه‌ها خیالش راحت شود. اگر امکان این باشد که وام ازدواج بیشتر شود، گشایش بیشتری هم در امر ازدواج اتفاق می‌افتد. تمایل زوج‌ها به تشکیل خانواده بیشتر می‌شود. اما آن چه مهمتر است بهبود شرایط درآمدی و وضعیت اشتغال است. اگر این شرایط فراهم باشد، وام ازدواج هم می‌تواند در مورد اجاره‌ی مسکن مفید باشد. جوانان باید بتوانند ضمن تهیه‌ی مسکن، امور خود را نیز بگذرانند. البته در مورد اعطای وام ازدواج باید مسائل اقتصادی و تورم نیز در نظر گرفته شود. بالاخره این وام‌ها نقدینگی‌هایی هستند که در جامعه ایجاد می‌شود.»
> جوانان و تسهیلات و حمایت‌های مختلف
شرایط اقتصادی جامعه در حال حاضر به گونه‌ای است که اکثریت قریب به اتفاق جوانان قادر نیستند بدون حمایت و تسهیلات دست به تشکیل خانواده بزنند. این حمایت می‌تواند در قالب‌های متفاوت و از سوی نهادهای مختلف صورت بگیرد. آیت‌اللهی در این باره می‌افزاید: «اقشار مختلف مردم از نظر اقتصادی با هم متفاوت هستند. بعضی از زوج‌ها تسهیلاتی از سوی خانواده و یا سازمانی که در آن مشغول به کار هستند نیز دریافت می‌کنند. این تسهیلات به علاوه‌ی وام ازدواج جوانان را به شروع زندگی امیدوارتر می‌کند. هر چه خیال جوانان راحت‌تر باشد، دغدغه‌ی کمتری برای ازدواج و زندگی زناشویی دارند.»
> سیستم اقتصادی اصلاح شود
این کارشناس حوزه‌ی مسکن در ادامه درباره‌ی این که سابقه‌ی وام ازدواج در کشورهای دیگر به چه صورت است ،
می‌افزاید: «این را باید در نظر داشته باشیم که در همه‌‌ جوامع به جوانان وام ازدواج نمی‌دهند. چرا که نظام اجتماعی به گونه‌ای شکل گرفته که جوانان می‌توانند با اطمینان خاطر ازدواج کنند. در کشور ما فاصله‌ی بین درآمد و هزینه زیاد است. این باعث می‌شود که آن‌هایی که پیشتر تشکیل خانواده داده‌اند، تحت فشار قرار گیرند و آن‌ها که مجرد هستند و قصد تشکیل خانواده دارد دچار ترس شوند و جرات پیدا نکنند. این تورم ۴۰ و ۵۰ درصدی رقم بسیار بالایی است. جهش قیمت‌ها بسیار زیاد است. هر چقدر که درآمدها و حقوق بالا می‌رود باز هم متناسب با آن شاهد گرانی هستیم. همین باعث می‌شود که افزایش درآمدها بی‌تاثیر باشد. باید سیستم اقتصادی اصلاح شود.»
به طور کلی وام ازدواج تدبیر خوبی می‌تواند باشد. اما برای تشویق جوانان به ازدواج و هموار کردن راه آنان برای تشکیل خانواده می‌توان راه حل‌های دیگری را نیز به کار گرفت. راه حل‌هایی که هر چند انجام آن‌ها سخت‌تر باشد اما در درازمدت، خانواده‌ها و جامعه نفع بیشتری از آن خواهند برد. بر پایه‌ی این گزارش، بهبود وضعیت اشتغال جوانان و افزایش درآمدها در نسبت با قیمت کالاها امکان بیشتری برای تشکیل خانواده ایجاد می‌کند. در کنار آن کمک هزینه‌ای در شکل وام نیز می‌تواند به جدی‌تر شدن تصمیم جوانان برای ازدواج کمک کند. در واقع جوانان نیاز دارند تا خیالشان هم از بابت حال راحت شود و هم از بابت داشتن یک درآمد مستمر، مطمئن و ثابت در طول زمان.