روزنامه جوان
1400/02/11
نقش فرهنگستان در رواج نیافتن واژه‌ها
فرهنگستان زبان و ادب فارسی بار دیگر نسبت به اینکه رسانه ملی از واژه‌های این مرکز استفاده نمی‌کند، ایراد گرفته و تذکر داده است، اما اینکه ضعف واژه‌های تولیدی چقدر در رواج نیافتن آن‌ها نقش دارد، موضوعی است که مغفول مانده است. به طور قطع از مهم‌ترین دلایلی که سبب میشود برخی واژه‌های تولیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی در جامعه رواج پیدا نکنند، سهل‌انگاری این مرکز در تولید این واژه‌هاست. برای مثال اخیراً فرهنگستان نسبت به استفاده رسانه ملی از واژه سریال انتقاد و عنوان کرده این سازمان موظف است به جای این واژه از واژه‌های ساخته شده‌ای، چون «مجموعه» «مجموعه نمایشی» یا «مجموعه تلویزیونی» استفاده کند، اما متأسفانه به نظر می‌رسد فرهنگستان ادب فارسی پس از ساخت واژه‌های جدید ابداً درباره این مسئله که ضعف برخی واژه‌ها در رواج پیدا نکردن آن‌ها نقش دارد بررسی انجام نمی‌دهد و همین بی‌اعتنایی می‌تواند مانع دقت و اصلاح امور واژه‌سازی در این مرکز شود. با نگاهی گذرا می‌توان به انبوهی از واژه‌ها برخورد کرد که در یک دهه اخیر از سوی فرهنگستان تولید شده و برای جایگزینی واژه‌های خارجی ارائه شده، اما متأسفانه بنا به همان دلیلی که ذکرش رفت در جامعه و افواه مردم رواج پیدا نکرده است. اتفاقاً جایگزینی که فرهنگستان زبان برای واژه سریال در نظر گرفته جزو همین مواردی است که به آن اشاره شد. جایگزین فرهنگستان برای واژه یک کلمه‌ای «سریال» عبارات دو کلمه‌ای مجموعه نمایشی و مجموعه تلویزیونی است و واژه یک کلمه‌ای مجموعه نیز پیشنهاد شده، اما از آنجا که عبارت مجموعه را می‌توان به بسیاری از موارد دیگر نیز تعمیم داد، به طور عادی گوینده از این عبارت صرف‌نظر خواهد کرد، چون گوینده موقع استعمال کلمه در اینکه مخاطب همان معنا را برداشت خواهد کرد یا خیر تردید می‌کند. در واقع ذهن به طور عادی در استفاده از واژه‌هایی که برداشت مخاطب از آن‌ها قطعی نیست، دچار تردید میشود و برای قطعی شدن فهم مخاطب به طور عادی از همان واژه سریال استفاده خواهد کرد. درباره دو عبارت پیشنهادی مجموعه تلویزیونی و مجموعه نمایشی نیز این نکته مطرح است که ذهن انسان در بیان جملات به سمت شکلی از جمله‌سازی می‌رود که اختصار در آن رعایت شده باشد و باز به طور عادی عبارات یک کلمه‌ای را به عبارات بلند دو کلمه ترجیح می‌دهد. در واقع این ذهن آدمی است که تصمیم می‌گیرد واژه‌های تولیدی فرهنگستان فارسی رواج پیدا کند یا خیر و رسانه ملی اگرچه در بسیاری از موارد برای ترویج زبان فارسی غفلت کرده، اما در اینگونه موارد باید نقش مخرب خود فرهنگستان نیز در نظر گرفته شود.
سایر اخبار این روزنامه
۵۵۵ ارزخوار ۱۰ میلیارد دلاری در پنجه قضا
۵۵۵ ارزخوار ۱۰ میلیارد دلاری در پنجه قضا
نقش فرهنگستان در رواج نیافتن واژه‌ها
جنب‌وجوش در وین از بیم دوربین‌های خاموش
شهیدی که حاج‌قاسم به او می‌گفت تو فاتح خیبری!
پول را به فوتبال می‌دهند مدال را از کشتی می‌خواهند!
مرگ ده‌ها صهیونیست در جشن ر‌هایی از کرونا
تشتت در مدیریت واکسیناسیون کرونا
ماله‌کشی روزنامه جمهوری اسلامی بر یک رسوایی
مبنای حرکت سپاه فراجناحی است
دیپلماسی عزت‌آفرین یا دیپلماسی التماسی؟
