گرانی چراغ خاموش لبنیات !

از آن جا که لبنیات در سبد مصرفی خانوار جزو یکی از اقلام ضروری و مهم به شمار می‌آید، افزایش قیمت آن موجب افزایش نارضایتی مصرف کنندگان شده است. برخی مسئولان در آستانه عید نوروز وعده داده بودند که این افزایش قیمت متوقف خواهد شد، اما بررسی میدانی ما در روز گذشته حاکی از افزایش قیمت لبنیات در شروع سال جدید نیز بود. یکی از فروشندگان سوپر مارکت درباره قیمت لبنیات ادعا می کند: «قیمت لبنیات قبل و بعد از عید فرق کرده است. به‌طور میانگین چیزی حدود 20 درصد افزایش قیمت داشته‌ایم». وی در یک مقایسه درباره قیمت‌ها ادعا می کند:« بطری کم‌چرب شیر رامک هم اکنون 9 هزار و 500 تومان به فروش می‌رسد، اما قبل از عید 8 هزار تومان بوده است. خامه 200 گرمی پگاه قبل از عید 10 هزار تومان و قیمت فعلی آن 12 هزار تومان شده است. ماست یک کیلو و 400 گرمی بینالود 13 هزار و قیمت  فعلی آن 18 هزار تومان شده است. پنیر پگاه 12 هزار تومان بوده، اما  اکنون 14 هزار تومان شده است. فروش ماست بشیر قبل از عید  10 هزار تومان بود، در اسفند قیمت فروش آن 12 هزار تومان شد و بعد از عید 13 هزار و  500تومان به فروش رسید». داخل یکی از مغازه‌ها خانم جوان دیگری که برای خرید پنیر آمده بود، می افزاید:  «قیمت پنیر کاله آمل در بهمن17 هزار بود، بعد در اسفند 19 تومان شد، الان هم تقریباً 22 هزار تومان شده است». آقایی میان‌سال نیز در این ‌باره ادعا می کند:« از قبل از عید قیمت لبنیات دو برابر شده است». یکی از خریداران که مرد جوانی است نیز مدعی است:« قدیم‌ها وقتی می‌خواستند کسی را مهمان خانه‌شان کنند به‌طرف می‌گفتند سر سفره‌مان حداقل یک‌لقمه‌نان و ماست پیدا می‌شود، اما  اکنون با این گرانی لبنیات دیگر ماست هم سر سفره پیدا نمی‌شود». به دولت ربط ندارد قیمت چقدر است! اگرچه از سال 98 قیمت لبنیات رو به افزایش رفت اما این روند در سال 99 شدت بیشتری به خود گرفت، به طوری که برخی از قشرهای کم‌درآمد جامعه مجبور به حذف این کالای ضروری از سبد مصرفی خود شدند. التهاب قیمت لبنیات در بازار به‌گونه‌ای بود که برخی سیاست‌های دولت برای کنترل قیمت‌ها باز هم جواب گو نبود. قیمت‌ها نه‌تنها کنترل نشد و به تثبیت نرسید، بلکه روز به ‌روز بر موج نوسانات آن افزوده شد. در آذر سال گذشته دبیر ستاد تنظیم بازار در گفت وگو با ایسنا از تذکر جدی به انجمن صنایع لبنی برای جلوگیری از افزایش قیمت خبر داده و اظهار کرده بود از هرگونه افزایش قیمت به جد جلوگیری شود، این در حالی است که دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی استان در گفت وگو با خراسان رضوی اظهار می کند:« دولت به ما زور می‌گوید، اصلاً به دولت ارتباطی ندارد که ما قیمت‌هایمان چقدر است». افزایش  10‌درصدی قیمت لبنیات در سال جدید مهدی هدایت نیا، دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی استان خراسان درباره افزایش قیمت‌ها می‌گوید:« به‌طورکلی افزایش قیمت آن‌چنانی در استان نداشتیم و در حد 10درصد بوده است. از طرفی ما افزایشی در قیمت 10قلم کالای اساسی که دولت نرخ آن را تعیین کرده، نداشته‌ایم. این اقلام شامل انواع ماست، شیر و پنیر است». وی درخصوص قیمت این اقلام بیان می کند:«این قیمت‌ها در اول آذر بر اساس قیمت شیر 4 هزار و 500 تومان تعیین شده است. شیر بطری یک لیتری کم‌چرب 7 هزار و 100 تومان، نیم چرب آن 7 هزار و 500 تومان، شیر پرچرب 8 هزار و 500 تومان، شیر کامل 8 هزار و 600 تومان، شیر نایلونی 900 گرمی کم‌چرب 5 هزار و 400 تومان،  ماست 900 گرمی کم چرب 8 هزار تومان، ماست پرچرب 9 هزار و 700 تومان، ماست دبه ای دو و نیم کیلو کم چرب 21 هزار تومان، پرچرب همین قلم 24 هزار تومان و قیمت پنیر 400 گرمی یواف هم 14 هزار و 500 تومان است». افزایش قیمت شیر؛ دلیل اصلی افزایش قیمت لبنیات  دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان درباره دلیل افزایش قیمت دیگر اقلام لبنی خاطر نشان می کند:« به غیر از این 10قلم با توجه به افزایش قیمت ها، ما مجاز به افزایش قیمت بقیه اقلام لبنی هستیم. مشکل ما این است که قیمت شیر از آن قیمتی که برای ما تعیین شده، هزار تومان افزایش یافته است. علاوه بر این حقوق کارگران و هزینه های حمل و نقل نیز افزایش پیدا کرده است که طبیعی است موجب بالا رفتن قیمت کالا شود. قیمت شیر در استان خراسان پنج هزار تومان کمتر نیست. دلیل اصلی افزایش قیمت لبنیات، افزایش قیمت شیر است».   وی همچنین می افزاید:« دولت به ما زور می گوید اصلا به دولت ارتباطی ندارد که ما قیمت هایمان چقدر است. اگر دولت می خواهد قیمت دستوری بدهد، باید قیمت تمام شده ما را استخراج کند. ما نامه نوشتیم بر اساس قیمت تمام شده شما، قیمت شیر 20درصد افزایش داشته است، با این حال چگونه می توانیم شیر را گران بخریم بعد محصول را این گونه عرضه کنیم؟ ما به مسئولان دولتی و استانی اعلام کردیم اگر دولت قیمت این 10قلم کالا را افزایش ندهد، ما  این 10قلم را تولید نمی کنیم و بقیه کالا ها را تولید می کنیم. فشار روی ما نیست که ما آن 10قلم را حتما تولید کنیم. اگر قیمت ها افزایش پیدا نکند، چیزهایی را که دولت تعیین کرده است قطع می کنیم». دپوی 6 هزار تن لبنیات پرچرب در استان با هزینه 400 میلیاردی دبیر اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان صنایع لبنی خراسان در ادامه انتقادهایش بیان می کند:« دولت می گوید من علوفه را تامین می کنم و گاوداری باید با این نرخ بدهد اما گاوداران می گویند دولت علوفه را نمی تواند تامین کند و این فشار روی ما می آورد. شیر را با قیمت پنج هزار تومان بخریم بعد آن را چهار هزار تومان به مردم بفروشیم مگر شدنی است؟ دولت نباید کاری به قیمت های ما داشته باشد. بازار کشش ندارد، مردم قدرت خریدشان کاهش یافته است. از طرفی صادرات کره، روغن و خامه را هم دولت ممنوع کرده است. ما حدود شش هزار تن چربی یعنی کره، خامه و روغن در استان دپو کرده ایم . 400 میلیارد تومان پول خامه دپو شده در استان خیلی زیاد است. مردم دیگر نمی توانند محصولات پرچرب بخرند، قیمت آن گران شده است». تمایل تولیدکنندگان به تولید محصولات لبنی خارج از قیمت مصوب تکلیفی عباس اخوان، کارشناس مسئول نظارت بر کالا و خدمات سازمان صمت استان خراسان رضوی می گوید:« ما در حوزه لبنیات دو نو ع قیمت داریم. یک قیمت مصوب تکلیفی داریم که شامل برخی از اقلام یعنی شیر، ماست و پنیر می شود. کالاهای دیگر که مصرف کننده شاهد افزایش قیمت آن هاست ، کالاهایی است که مشمول قیمت مصوب تکلیفی نیست و بر اساس قیمت های تمام شده اش و رعایت ضوابط قیمت گذاری است. از آن جایی که هزینه های تولید بعضا افزایش  می یابد، واحدهای تولیدی رغبت پیدا می کنند به سمت تولید کالاهایی بروند که مشمول ضوابط قیمت گذاری هستند. در این دسته از اقلام است که مصرف کننده متوجه می شود قیمت افزایش  یافته است. البته در این بخش هم فروشندگان مکلف هستند که ضوابط قیمت گذاری را در چهارچوب اش رعایت کنند. اگر در مواردی ما احساس کنیم در کالایی ضوابط قیمت گذاری رعایت نشده است، همکاران ما تکلیف دارند به موضوع ورود کنند، بررسی عملکرد کنند و درنهایت درخصوص تشکیل پرونده و معرفی به تعزیرات حکومتی اقدام کنند». وی می افزاید:« از سویی دیگر واحدهای تولیدی، شیر را از قیمت مصوب بالاتر خریداری می کنند. این ها همه منتج به این شده که واحدهای تولیدی به سمت تولید محصولاتی بروند که ملزم به ضوابط قیمت گذاری است». تشکیل 53 پرونده تخلف در حوزه لبنیات طی فروردین  امسال اخوان در پاسخ به این سوال که سازمان صمت چه تلاشی برای تثبیت قیمت ها کرده است، می گوید:« ما بیشترین نظارت و تمرکزمان بر قیمت های مصوب تکلیفی است، یعنی این ها الزام دارند اما مواردی دیگر که احساس می شود افزایش نرخ دارند، کارشناسان ما بررسی می کنند و به تخلف آن ها رسیدگی می شود. در فروردین 1715 بازرسی انجام شده که منجر به تشکیل 53 پرونده و 85  میلیون و 300 هزار ریال جریمه در سطح استان شده است». وی در پاسخ به این سوال که آیا اقدام تولیدکنندگان مبنی بر تولید نکردن محصولاتی که قیمت مصوب تکلیفی دارند، تخلف است یا خیر، می گوید:« ما در چهارچوب قوانین تعزیرات حکومتی باید حرکت کنیم. این مسئله در آن مقوله که الزامی بشود که ستاد تنظیم بازار کشور اعلام کند که تمام واحدها ملزم هستند مثلا 10درصد تولیدات خودشان را به این سمت تغییر بدهند، ما چنین چیزی را در قانون نداریم. این ها باید در مباحث کلان کشور در نظر گرفته شود که قانون گذار این موارد را لحاظ کند». با وجود وعده های برخی مسئولان در آستانه عید مبنی بر تثبیت قیمت های لبنیات، اما این گونه به نظر می رسد که روند افزایشی قیمت لبنیات متوقف نخواهد شد. با توجه به اهمیت مصرف لبنیات در سبد مصرفی خانوار  و کاهش قدرت خرید مردم، نیاز است که دولت از تولیدکنندگان محصولات لبنی حمایت بیشتری  کند تا انگیزه تولید آنان برای اقلامی که از سوی دولت قیمت مصوب تکلیفی دارند، کاهش نیابد. از سویی دیگر وضع و ایجاد برخی مصوبه های قانونی به منظور الزام تولید کننده به تولید اقلامی که قیمت مصوب تکلیفی دارند، در این زمینه می تواند مستمر ثمر واقع شود. همچنین دپوی محصولاتی که می توانست سر سفره های مردم باشد، حاکی از برنامه ریزی نامطلوب و اتخاذ نیافتن  سیاست های درست در سطح استان است که خسارت های میلیاردی را هم بر اقتصاد استان وارد کرده است.