روزنامه ابتکار
1400/02/19
«ابتکار» تبعات افزایش سرمایه گذاری ایرانیان در بازار ملک کشورهای همسایه را بررسی کرد عطش خانه دار شدن در آن‌سوی آب‌ها
کیمیا نجفی
«با خرید یک واحد مسکونی آینده خود و فرزندان‌تان را تضمین کنید»، «خرید ملک ارزان در استانبول»، «با خرید خانه صاحب اقامت شوید»؛ کم نیست تبلیغاتی از این قبیل! مدتی خرید خانه در دبی در صدر آگهی‌های تبلیغاتی خودنمایی می‌کند، گاهی هم املاک گرجستان نظرها را به خود جلب می‌کند و پس از آن وعده خرید خانه در ترکیه دستمایه تبلیغات میشود و با وجود هشدارهای همیشگی کارشناسان این داستان همچنان ادامه دارد. در این میان عطش ایرانیان برای سرمایهگذاری در کشورهای همسایه بیش از پیش میشود. اما چه چیزی باعث افزایش تمایل سرمایه‌گذاران برای سرمایهگذاری در بازارهای خارجی میشود و این رفتار چه تبعاتی را برای اقتصاد کشور به همراه خواهد داشت؟
طی چند سال اخیر شاهد تبلیغات گسترده فروش ملک در کشورهای همسایه به ویژه ترکیه هستیم. تبلیغاتی که با وعده اعطای اقامت، ایرانیان را ترغیب به خرید ملک در این کشورهای همسایه می‌کند. طبق گفته‌ها ایرانیان در سال گذشته میلادی ۷ هزار و ۱۸۹ ملک در ترکیه خریداری کردند که طبق آمارای ارائه شده در سال ۲۰۱۷ حجم خرید ملک در محدوده ۷۰۰ واحد بوده است و در سال جاری نیز شمار خریداران ایرانی همچنان بالاست. بر اساس گزارشی از خبرآنلاین، مسعود خوانساری، رئیس اتاق بازرگانی تهران با بیان اینکه فرار سرمایه از کشور و خرید واحدهای مسکونی توسط ایرانیان در دیگر کشورها باید عارضه‌یابی جدی شود گفته است: «ایرانی‌ها رتبه نخست خرید واحد مسکونی در ترکیه را به خود اختصاص داده‌اند و کشورهایی مانند روسیه و عراق در رده‌های بعدی قرار دارند، همچنین ایرانیان برای خرید واحد مسکونی در دیگر کشورها از جمله تاجیکستان و گرجستان نیز اقدام کرده‌اند.»
اما چه چیزی سبب افزایش تمایل ایرانیان برای خرید خانه در کشورهای همسایه میشود؟ علی مروی کارشناس اقتصادی صداوسیما و استاد دانشگاه در پاسخ به این پرسش به «ابتکار» می‌گوید: یکی از دلایل مهمی که ایرانی‌ها برای خرید ملک در کشورهای خارجی تمایل دارند به ساختار فرهنگی ما بازمی‌گردد. ایرانی‌ها بر اساس همان ساختار فرهنگی که به آن اشاره کردم اساسا به خرید ملک علاقه دارند و به دلیل اینکه یک نگاه سرمایه‌ای به خانه و ملک وجود دارد ایرانی‌ها گمان می‌کنند که این نگاه نیز در کشورهای همسایه وجود دارد و می‌توانند از طریق سرمایهگذاری منفعتی را به دست بیاورند.
وعده اقامت اصلی‌ترین دلیل برای ترغیب سرمایهگذاری در کشورهای دیگر است
این کارشناس صداوسیما در ادامه گفت‌وگو با اشاره به سیاست کشورهای دیگر برای جذب سرمایه‌های ایرانیان می‌افزاید: بر اساس نگاه ایرنی‌ها به خرید ملک، کشورهای دیگر به میان آمدند و برای جذب سرمایه‌های خارجی به ویژه سرمایه ایرانی‌ها معمولا از چند ابزار استفاده کردند و با وعده دادن اقامت و ملیت سبب جذب بیشتر سرمایه‌های ایران شدند. اتفاقی که طی چند سال اخیر به کرات در ترکیه و گرجستان رخ داد. همچنین مشابه این اتفاق چند دهه پیش نیز در دبی افتاد و مردم برای گرفتن تابعیت شروع به خرید ملک در این کشورها کردند.
این استاد دانشگاه ادامه می‌دهد: معامله در بازار کشورهای دیگر تنها به خرید یک ملک محدود نمی‌شد و عملا فرد با خرید یک واحد مسکونی می‌توانست شهروند کشور دیگری باشد. لذا تنها خرید ملک دارای اهمیت نبود و افراد می‌توانستند تابعیت یک کشور دیگر را به دست بیاورند و همین مسئله عامل مهمی برای ترغیب بیشتر ایرانیان برای افزایش سرمایهگذاری در کشورهای دیگر شد.
این کارشناس اقتصادی در بخش دیگری از صحبت‌هایش به خروج سرمایه از کشور اشاره می‌کند و در این خصوص می‌گوید: بنابراین می‌توان گفت افزایش تمایل به مهاجرت و گرفتن تابعیت کشور دیگر از جمله عواملی است که طی سال‌های اخیر میزان سرمایهگذاری ایرانیان در کشورهای دیگر از طریق خرید ملک را افزایش داده است و در این میان ما با یک خروج سرمایه بالایی روبه‌رو شدیم.
خم شدن کمر اقتصاد زیر بار تبعات منفی خروج سرمایه
مروی در پاسخ به این پرسش که آیا افزایش سرمایهگذاری ایرانیان در کشورهای همسایه تبعات منفی را برای اقتصاد ما به همراه خواهد داشت یا خیر، می‌گوید: بدون شک سرمایهگذاری ایرانیان در کشورهای همسایه تبعات منفی بسیاری دارد که نمی‌توان منکر آن شد. بخش مهم این تبعات همان خروج سرمایه از اقتصاد ایران است. این حجم از سرمایه که در بازار املاک کشورهای دیگر تزریق میشود می‌توانست در بازارهای داخلی ایران آمده و صرف تولید و رونق کسب‌وکارها بشود.
این کارشناس اقتصادی صداوسیما با اشاره به مشکلات اجتماعی سرمایهگذاری ایرانیان در کشورهای دیگر ادامه می‌دهد: یکی دیگر از تبعات این سرمایه‌گذاری‌ها این است که بسیاری از سرمایه‌گذاران بدون آگاهی اقدام به خرید ملک می‌کنند و کلاه‌شان توسط افرادی برداشته میشود که پس از آن نمی‌توانند کلاه‌برداری را پیگیری کنند چراکه هیچ حمایتی را از نهادهای قانونی داخلی دریافت نمی‌کنند. یعنی عملا هم سرمایه‌شان را از دست می‌دهند و هم هیچ پشتوانه‌ای برای بازپس‌گیری سرمایه ندارند و در این میان آبروی اجتماعی‌شان نیز خدشه‌دار میشود. مروی می‌گوید: بنابراین علاوه‌بر مشکلات اجتماعی ( شکستگی‌ها و سرخوردگی‌ها ) اقتصاد با حجم بالایی از خروج سرمایهگذاری نیز روبه‌رو میشود و مجموعه این عوامل نشان می‌دهد ما در این حوزه با یک آسیب جدی سروکار داریم. این استاد دانشگاه در پایان اظهار می‌کند: کشورهای اطراف این آسیب را به خوبی شناخته‌اند و می‌دانند که با وعده‌هایی می‌توانند به راحتی سرمایه‌های کلانی را به جیب بزنند و متاسفانه روزبه‌روز این سوءاستفاده بیشتر هم میشود.
راه مقابله با افزایش سرمایهگذاری ایرانیان در کشورهای دیگر چیست؟
با افزایش سرمایهگذاری ایرانیان در کشورهای همسایه بسیاری از کارشناسان درخصوص تله اقامت با خرید خانه به افرادی که قصد سرمایهگذاری دارند هشدار می‌دهند و این در حالی است که سرمایه‌گذاران گوششان به هشدار‌ها بدهکار نیست و دست از تلاش برای سرمایهگذاری گرفتن اقامت در کشورهای دیگر بر نمی‌دارند. اما راهکار مقابله با این رفتار چیست؟ رضا کامی، عضو و دبیر هیئت رییسه اتاق بازرگانی تبریز در گفت‌وگو با خبرآنلاین در این خصوص گفته است: «سیاست‌های قهری نمی‌تواند مانعی بر سر راه خروج سرمایه از ایران باشد. بی‌تردید برنامه‌ریزی اقتصادی، بازگرداندن ثبات اقتصادی و همچنین ایجاد شرایطی برای ورود سرمایه‌های خارجی به بازار مسکن ایران می‌تواند چون مانعی در این حوزه عمل کند.»
اما برخی از کارشناسان بر این باورند که عدم‌جذابیت و اعتماد در بازارهای داخلی سبب تشویق سرمایه‌گذاران برای سرمایهگذاری در کشورهای همسایه میشود و برای جلوگیری از این اتفاق باید به دنبال راهی برای جذاب شدن بازارهای داخلی و همچنین بازگشت اعتماد برای سرمایهگذاری در بخش‌ها مختلف باشیم. اما آیا بازگرداندن جذابیت و اعتماد به بازارهای داخلی به آسانی امکان‌پذیر خواهد بود؟
سایر اخبار این روزنامه
رضا دهکی
بر مسند قضاوت صفر و یک
بهانه تراشی‌ها برای حضور بلند مدت وجود دارد
خروج نظامی آمریکا از عراق؛ پر ابهام و مشکوک
ورود ۹ میلیون دُز واکسن کرونا طی یک ماه آتی به کشور
قائم مقام دبیر شورای نگهبان مطرح کرد
احتمال تجدید نظر در صلاحیت بعد از تایید
احیای برجام نزدیک است؟
روزهای سرنوشت ساز وین
«ابتکار» تبعات افزایش سرمایه گذاری ایرانیان در بازار ملک کشورهای همسایه را بررسی کرد
عطش خانه دار شدن در آن‌سوی آب‌ها
سید حسن نصرالله:
مذاکرات وین موجب عصبانیت اسرائیل است
قوه قضائیه اعلام کرد
هفت تپه به بیت‌المال بازگشت
عباس عراقچی:
ممکن است ایران همکاری با بازرسان آژانس را تمدید کند
الاخبار منتشر کرد
جزئیاتی از تلاش ناموفق ترامپ برای تشکیل ناتوی عربی علیه ایران
نقش مدیوم رسانه در انتخابات ریاست جمهوری
آیا سرود ملی کشورمان از سرود ملی کره جنوبی کپی شده است؟
واقعیت‌سنجی برای ملی‌ترین سرود ملی
