آغاز دلهره رد‌صلاحیت اصلاح‌طلبان

آرمان ملی- محمدهادی علیمردانی: ثبت‌نام انتخابات سیزدهم ریاست‌جمهوری از 8 صبح امروز آغاز شد و به زودی نامزدهای اصلاح‌طلب با چالش قدیمی فیلترهای نظارتی دست‌و‌پنجه نرم خواهند کرد. نگرانی از رد‌صلاحیت، کابوس دائمی جریان اصلاحات است. با این حال شرایط اصولگرایان اینگونه نیست و هیچ ترسی از رد‌صلاحیت در این جریان وجود ندارد. همچنین برخی چهره‌های اصولگرا از اعلام نامزدی سید‌ابراهیم رئیسی نامزد اجماعی خود در انتخابات خبر داده‌اند تا با کمک او بتوانند ریاست‌جمهوری را به دست بیاورند. در این میان هنوز مشخص نیست که چهره‌هایی مانند سید‌مصطفی تاجزاده در انتخابات پیش‌رو چه سرنوشتی خواهند داشت.
 آغاز ثبت‌نام انتخابات ریاست‌جمهوری 
عده‌ای مضطرب و عده دیگری منتظرند. این شاید وضعیت دو جناح صاحب‌نام سیاسی در کشور باشد. اصلاح‌طلبان در سردرگمی به سر می‌برند و از رد‌صلاحیت‌ها هراس دارند و اصولگرایان همچنان انتظار نامزدی رئیسی را در انتخابات دارند. از ساعت ۸ صبح امروز ۲۱ اردیبهشت، ثبت‌نام از داوطلبان انتخابات سیزدهمین دوره ریاست‌جمهوری آغاز می‌شود. ثبت‌نام از داوطلبان فقط در وزارت کشور انجام می‌شود. داوطلبان تا روز ۲۵ اردیبهشت فرصت دارند، در این انتخابات ثبت‌نام کنند. زمان ثبت‌نام از ساعت ۸ الی ۱۸ روزهای ۲۱ تا ۲۵ اردیبهشت خواهد بود. این شاید ساده‌ترین مرحله باشد و بالافاصله پس از اتمام ثبت‌نام‌ها، همه نامزدها در انتظار پیامک شورای نگهبان برای احراز صلاحیت خود هستند. این شورا تا۳۰ اردیبهشت صلاحیت داوطلبان را رسیدگی می‌کند. از روز ۳۱ اردیبهشت تا ۴ خرداد نیز شورای نگهبان فرصت دارد به شکایت داوطلبان ردصلاحیت شده رسیدگی کند. روز پنجم خرداد لیست داوطلبان تایید‌صلاحیت‌شده اعلام خواهد شد.
تاجزاده به حذفی‌ها پیوست؟


در روزهای اخیر با ابلاغیه شورای نگهبان عده‌ای از نامزدهای احتمالی انتخابات از دایره خارج شده‌اند و شاید شرایط ابلاغی نامزدها به‌گونه‌ای تاویل و تفسیر شوند که علاوه بر محمدجواد آذری‌جهرمی، اسدا... بادامچیان و سید‌محمد غرضی، شخصی مانند سید‌مصطفی تاجزاده نیز نتواند در انتخابات ثبت‌نام کند. با این تفاسیر لیست 11 نفره اصلاح‌طلبان برای نامزدهای جریان اصلاحات، محدودتر از قبل نیز باشد. در این رابطه سعید شریعتی فعال سیاسی اصلاح‌طلب، به ایلنا می‌گوید: «شورای نگهبان هیچ‌گاه خودش را پاسخگو نمی‌داند، توجه داشته باشید انسان زمانی چیزی را نقد می‌کند که امکان اصلاح وجود داشته باشد اما هنگامی که چنین چیزی نیست، باید لبخند زد و از کنارش رد شد، خیلی نباید وقت خود را برای چیزی که امکان نقد آن وجود ندارد، تلف کنیم.» با این تفاسیر به نظر می‌رسد برخی اصلاح‌طلبان از اصلاح رویه‌های حذفی از سوی فیلترهای نظارتی ناامید شده‌اند. با این حال شاید برخی اصلاح‌طلبانی که قصد نامزدی در انتخابات را دارند، این فرصت را مغتنم بشمارند و امیدوار باشند، رقبای درون حزبی آنان تایید‌صلاحیت نشوند تا جبهه اصلاحات بر آنان اجماع داشته باشد.
 کردها نامزد انتخابات شوند
اصلاح‌طلبان تحقق ایده انتخابات آزاد را از سال‌ها پیش مطالبه کرده‌اند. یکی از مطالبات ذیل این مساله حضور نامزد اقلیت‌های قومیتی و حتی مذهبی در انتخابات است. اخیرا جلال جلالی‌زاده فعال سیاسی اصلاح‌طلب، در گفت‌وگویی تصریح کرد: «ما در سطح ایران چهره‌های زیادی در میان کردها داریم که می‌توانند داوطلب انتخابات ریاست‌جمهوری باشند. از خراسان‌شمالی، تا ایلام، کرمانشاه و آذربایجان غربی.» این مطالبات اما به دلیل ساخت سیاست در ایران، برخی دلواپسی‌های یا دلایل دیگر چندان مورد توجه مسئولان قرار نمی‌گیرد.
 احتمال نامزدی رئیسی 
اصولگرایان نسبت چندانی با انتخابات آزاد و حضور اقلیت‌ها برقرار نمی‌کنند و تنها دغدغه آنان پایان انتظار نامزدی رئیسی در انتخابات است. منوچهر متکی، سخنگوی شورای وحدت در این زمینه به برنا گفت: «اظهارنظرها یا براساس اطلاعات است یا بر اساس تحلیل. اطلاعات از شخص جناب آقای رئیسی نداریم اما تحلیل مبتنی بر شواهد داریم؛ شواهدی قوی که به ما دیکته می‌کند و احتمال آمدن آقای رئیسی را بیش از هر زمان دیگری می‌بینیم اما امروز و در این لحظه حضور رئیسی در انتخابات بیش از همیشه، محتمل است.» بسیاری از اصولگرایان باور دارند که رئیسی جایگاه ریاست قوه‌قضائیه را برای کسب جایگاه ریاست‌جمهوری رها خواهد کرد. سید‌حسین نقوی‌حسینی نماینده مجلس دهم، به برنا گفت: «رئیسی عزم خود را برای ورود به عرصه انتخابات جزم کرده است و احتمالا به جهت سیادت‌شان در روز عید فطر اعلام کاندیداتوری می‌کنند و روز جمعه هم که روز بزرگی است برای ثبت‌نام به محل وزارت کشور تشریف می‌آورند.» اگر این تحلیل‌ها صحت داشته باشد، تکلیف جریان اصولگرا برای انتخابات کاملا روشن خواهد بود و نیاز به تلاش بیشتر در مسیر اجماع نیست.
 سعید محمد نامزد پوششی
رئیسی در حال حاضر بیشترین اخبار را در میان رسانه‌ها به خود اختصاص داده است و ریاست قوه‌قضائیه سبب شده اخبار او از شبکه‌های گوناگون صداوسیما پوشش داده شود. از همین رو رئیسی نیازی به تبلیغات برای نامزدی خود در انتخابات ندارد. او مطرح‌ترین چهره اصولگرایان است و با وجود بایکوت اصلاح‌طلبان در صداوسیما، رئیسی احتمال پیروزی خود را در رقابت تبلیغاتی بالا خواهد دید. سید‌محمد حسینی وزیر ارشاد دولت محمود احمدی‌نژاد، در اظهاراتی از احتمال کناره‌گیری رستم قاسمی، قاضی‌زاده، نیکزاد و محمد عباسی به نفع رئیسی گفت و درباره پدیده نامزد پوششی اعلام کرد: «ممکن است سعید محمد در صورت تایید، در مناظره‌ها در کنار و یاور آقای رئیسی باشد.» در روزهای اخیر این سخنان درباره سعید جلیلی نیز مطرح شده بود؛ اما صحت آن تا آغاز اولین مناظره انتخاباتی مشخص نخواهد شد.
 شورای نگهبان قصد تغییر رویه ندارد
تکلیف رویکرد نهاد نظارت در انتخابات پیش‌رو هنوز برای مردم شفاف نیست. در همین زمینه حسین انصاری‌راد، فعال سیاسی اصلاح‌طلب، گفت‌وگویی با «آرمان ملی» داشته که در ادامه می‌خوانید.
 اصلاح‌طلبان از رویکرد احتمالی شورای نگهبان در انتخابات ریاست جمهوری نگران هستند. آیا رویکرد این شورا مانند انتخابات سال 98 خواهد بود یا برای افزایش مشارکت تجدیدنظرهایی در فرآیند احراز صلاحیت به وجود می‌آید؟
با اقدامی که در ابلاغیه به وزارت کشور انجام شد، به نظر می‌رسد بنایی برای تغییر رویکرد وجود نداشته باشد. ، قانون‌گذاری منحصرا در اختیار مجلس بوده و شورای نگهبان تنها مسئول بررسی همان مصوبات است.
 با این شرایط آیا آقای تاجزاده نیز امکان ثبت‌نام در انتخابات را نخواهند داشت؟
آقای ظریف با این تفاسیر می‌توانند در انتخابات نامزد شوند؛ اما آقای تاجزاده امکان ثبت‌نام نخواهند داشت. وضعیت عملکرد شورای نگهبان تایید‌صلاحیت تاجزاده را ایجاب نمی‌کند. این روش سبب خواهد شد انتخاباتی به معنای حقیقی انجام نشود. با شرایطی که شورای نگهبان تا‌کنون داشته، انتخاباتی با مشارکت بالا انجام نخواهد شد.