ریسک خطرناک و بالای مالباختگی در بازار بی‌قاعده رمزارزها در کشور

داستان پررمز و راز رمزارزها...
از آنجا که تبلیغات زیاد و شاید اغواکننده، باعث حرکت مقادیر زیادی از سرمایه مردم به سمت رمز ارزها شده است؛ و اکثراً با هدف کسب سودهای یک شبه نسبت به این کار اقدام می‌کنند و بسیاری از مردم اطلاعی از ماهیت و ساز و کار این موضوع و مالکان و متولیان این سایت‌ها ندارند؛ لذا مردم باید هوشیار باشند تا زمانی که بانک مرکزی مجوز رسمی سرمایه‌‎گذاری در رمزارزها را ندهد از هرگونه ریسک مخاطره‌آمیز پرهیز کنند. کما اینکه برخی از دارندگان و استخراج‌کنندگان این رمزارزها در سطح جهانی و احتمالا در کشور، از این تمایل بدون اطلاع و مطالعه کمال سوء‌استفاده را می‌کنند. پرواضح است که بدون اخذ مجوز و تایید صلاحیت صاحبان این سایت‌ها، امکان همه‌گونه کلاهبرداری و فروش بدون پشتوانه رمز ارز در مقادیر گسترده وجود دارد و تا زمان ایجاد بستر قانونی، نمی‌توان و نباید در این بازار بی‌قاعده، اجازه داد حجم گسترده و غیرقابل باور نقدینگی، بدون هرگونه راستی‌آزمایی و اطمینان‌بخشی، به این سمت حرکت نموده و زمینه مالباختن جمع زیادی از مردم و پیامدهای سنگین پس از آن را فراهم آورد.
آفتاب یزد: مسئله رمز ارزها این روزها یکی از مباحث قابل توجه و تامل در حوزه سرمایه‌گذاری مالی شده است. اتفاقی که با توجه به شرایط خاص کشورمان اهمیت بسیار دارد. در این میان برخی از فعالان دو کمیسیون «بازار پول و سرمایه» و «اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال» اتاق تهران نشست‌ها و مباحث متعددی را برگزار کرده‌اند که در آن به بررسی و تحلیل وضعیت ارزهای دیجیتال در کشور پرداخته شده است. بر اساس آنچه خبرنگاران گروه گزارش آفتاب یزد جویا شدند، نمایندگان بانک مرکزی به کرات اعلام کرده‌اند که نگرش مثبت و یکنواختی در مورد رمزارزها در کشور وجود نداشته و دولت نگرانی‌هایی در این زمینه دارد اینکه چقدر نگرانی دولت ناشی از دلواپسی زیاد و رویکرد محافظه‌کارانه یا احتیاط بر پایه عقل و منطق است موضوعی نیست که به ضرس قاطع در زمانه‌ای که موضوع رمزارزها همچنان در جهان موضوعی پرمناقشه است، بتوان آن را ادعا کرد و نسخه شفابخش و ناجی اقتصادی برای آن گشود. کما اینکه همچون هر پدیده دیگری امکان سوءاستفاده از هر فناوری روز در درازای تمام دوران وجود داشته است. لذا در کنار شناخت کامل این پدیده اقتصادی مبتنی بر فناوری باید راهکارهای ایمنی‌سازی و نظارت بر شفافیت و صداقت درج اطلاعات و پیشگیری از هرگونه اخلال اقتصادی را در نظر داشت.
در واقع شاید برای همین نیز باشد که به نوعی بتوان رمز ارزها را سرشار از رازهای نهفته و پر از بیم و امید در نظام سرمایه‌گذاری جهان از جمله ایرانی برشمرد که مردم ما بر خلاف سایر نقاط جهان خودرو و مسکن را به مانند یک سرمایه‌گذاری می‌دانند. پیرو همین موضوع نیز گروه گزارش «آفتاب یزد» به گردآوری و گپ‌وگفت‌هایی پراکنده و مختصر با کارشناسان و فعالان اقتصادی پرداخت که دانستن دیدگاههای متعارض آن‌ها جهت نیل به یک راهکار مشترک و پایدار (که هرگونه تعلل محتاطانه شدید می‌تواند به مانند تجربه برخی تجربیات دیرهنگام برای کشور پرهزینه شود) راهکاری اساسی اندیشید.


> صاحبنظران اقتصادی بر چه باوری هستند؟
در این رابطه فریال مستوفی، رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران بر این باور است که‌عدم ثبات اقتصادی و وجود انتظارات تورمی سبب شده که مردم اغلب بدون دانش کافی و در نظر گرفتن مبانی سرمایه‌گذاری، رفت و آمد عجولانه‌ای به بازارهای مختلف داشته باشند و لازم است که مسئولان تدبیری اساسی برای مدیریت این رفتارهای هیجانی بیندیشند.
وی با اشاره به اینکه پیش از این، مردم برای حفظ ارزش پول خود به سراغ شرکت‌های هرمی، موسسات مالی غیر مجاز، بازار سکه و ارز و بورس رفته‌اند، می‌گوید: در حال حاضر بازار ارزهای دیجیتال از شفافیت بازار سرمایه نیز برخوردار نبوده و تا حدودی از کنترل خارج است.
مستوفی همچنین به این نکته اشاره می‌کند که به دلیل وجود تحریم‌های داخلی و خارجی، مردم می‌ترسند در سرمایه‌گذاری‌های بلندمدت مشارکت کنند.
رئیس کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق تهران درخصوص ریسک سرمایه‌گذاری در بازار ارزهای دیجیتال بدون دانش کافی و مشکلاتی که برای برخی صرافان ارزهای دیجیتال طی ماه‌های اخیر رخ داده است، راه کارهایی ارائه می‌دهد.
> ظرفیت پذیرش ضرر و زیان ارزهای دیجیتال؟
«علیرضا توکلی‌کاشی»، معاون توسعه کانون نهادهای سرمایه‌گذاری ایران با اشاره به اینکه «تایید بیت‌کوین توسط یک مقام دولتی، ممکن است، ریسک بسیار بالایی به همراه داشته باشد» این پرسش را مطرح می‌کند که اگر بیت‌کوین رسمی شود و برای مثال امکان معامله آن در جایی مانند بورس یا توسط یک صندوق سرمایه‌گذاری و یا یک کارگزاری دیجیتال یا حتی شبکه بانکی مجاز اعلام شود، در صورت سقوط ارزش بیت‌کوین چه کسی پاسخگو خواهد بود و آیا کشور ظرفیت پذیرش این امر را دارد؛ بر این نکته از منظر دیگری تاکید دارد.
و البته افشین کلاهی، عضو کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال هم با اشاره به اینکه موضوع رمز ارزها برای بخش بزرگی از حاکمیت مصداق اتاق تاریک است اظهار می‌دارد: موضوع ارزهای دیجیتال در حوزه فناوری جاافتاده است و لازم است که این گفتمان در سایر حوزه‌ها نیز شکل بگیرد. وی با تاکید بر ضرورت توسعه آموزش‌ها در زمینه ارزهای دیجیتال می‌گوید: مشکل بزرگی که وجود دارد، این است که معمولاً در ایران تصمیم‌گیری‌ها بر اساس تخلفات و استثنائات صورت می‌گیرد و شایسته نیست که کلاهبرداری‌ها به موضوع رمزارز پیوند بخورد. از این رو، انتظار این است که دست‌کم در مورد ارزهای دیجیتال، سیاستگذاری‌ها بر مبنای روش‌های سلبی انجام نگیرد.
> دیدگاههای محتاطانه
نمایندگان بخش ارزی بانک مرکزی
اما شنیدن و انعکاس دیدگاه‌های نمایندگان بخش ارزی بانک مرکزی می‌تواند جالب توجه باشد. آنجا که «حسن سامانی‌پور» در نشستی که اخیرا در اتاق تهران نیز برگزار شد، با اشاره به مصوبه ۳۰ مهر سال ۱۳۹۹ هیئت دولت گفته بود: طبق این مصوبه، رمزارزهای دسته اول برای واردات قابل استفاده خواهد بود. البته برای اجرایی شدن این مصوبه نیاز است که برخی موانع
برطرف شود.
البته محمدرضا مانی یکتا، معاون اداره نظام‌های پرداخت بانک مرکزی نیز با بیان اینکه «مخاطرات مبادله ارزهای دیجیتال برای مردم جدی شده و باید از این وضعیت خارج شویم» گفته است: در کشور دیدگاه مثبت و یکنواختی در مورد رمزارزها وجود ندارد و یک طیف کاملاً موافق و طیف دیگر ملاحظات جدی را
مطرح می‌کنند.
وی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به اینکه سند پیشنهادی بخش خصوصی مسکوت نمانده و جلسات بسیاری حول آن برگزار شده، گفته ریسک مبادله رمزارزها چنان زیاد است که هیچیک از ارکان بخش خصوصی نمی‌تواند این ریسک را بپذیرد. در حال حاضر «خالی‌فروشی» افزایش یافته و در مقابل این مسئله، بخش خصوصی چه راهکاری دارد؟ مانی یکتا تاکید کرده که بخش‌خصوصی انتظارات فراقانونی از دستگاه‌ها نداشته باشد و برای ایجاد همگرایی در این زمینه کمک کند.
> رمز ارز چیست؟
رمز ارزها از پروتکل‌های رمزگرافیکی و یا کدهای فوق‌العاده پیچیده برای رمزگذاری دیتاهای حساس و انتقال آن‌ها استفاده می‌کنند تا معاملات امنی را فراهم کنند. توسعه‌دهندگان رمز ارزها این پروتکل‌ها را بر پایه اصول پیچیده ریاضیات و مهندسی کامپیوتر بنا کرده‌اند که آن‌ها را غیرقابل نفوذ می‌کند. این پروتکل‌ها همچنین هویت افراد استفاده‌کننده از رمز ارزها را مخفی نگه می‌دارد و ردیابی و پیدا کردن آن‌ها را برای هر کسی و هر دولتی دشوار می‌کند. رمز ارزها همچنین برای کنترل شدن غیر متمرکز خود شناخته می‌شوند. این به آن معناست که تمام فعالیت‌ها و ارزش‌های این بازار توسط همان کدهای پیچیده کنترل و ارزیابی می‌شوند و بانک‌ها و یا مقامات دولت‌ها کنترلی روی آن‌ها ندارند. ارزهای دیجیتال امکان معامله شدن توسط ارزهای واقعی را نیز دارا می‌باشند و شما می‌توانید در بعضی از مارکت‌های خاص و صرافی‌های شناخته شده، مانند بایننس (Binance، ارزهای دیجیتال خود را با دلار، پوند، یورو و غیره جایگزین کنید. خطر اصلی در همین مرحله اتفاق می‌افتد جایی که هکرها و بدافزارها امکان بلوکه کردن پول شما را در حین این انتقال دارا هستند.
> ۷ خصوصیت کلیدی رمز ارزها !
۱- دیجیتالی بودن: رمز ارزها فقط به صورت دیجیتالی و بر روی کامپیوترها وجود دارند. هیچ سکه یا اسکناسی در کار نیست. هیچ پولی به عنوان پشتوانه در بانک‌های مختلف مثل بانک مرکزی برای رمز ارز‌ها وجود ندارد!
۲- غیرمتمرکز: رمز ارزها سرور مرکزی ندارند. آن‌ها معمولاً در میان شبکه‌ای از هزاران کامپیوتر توزیع شده‌اند. شبکه‌هایی که سرور مرکزی نداشته باشند، شبکه‌های غیر متمرکز
نامیده می‌شوند.
۳- همتا به همتا: رمز ارزها به صورت آنلاین از یک شخص به شخص دیگر منتقل می‌شوند. کاربران رمز ارز از طریق بانک، پی‌پال (PayPal) یا فیسبوک با هم در ارتباط نیستند. آن‌ها بدون واسطه با یکدیگر داد و ستد دارند. در دنیای پول فیات، بانک‌ها، پی‌پال و فیسبوک به عنوان اشخاص ثالث معتمد شناخته می‌شوند. اما در دنیای رمز ارز‌ها هیچ شخص ثالث معتمدی
وجود ندارد!
۴- نام مستعار: این مورد یعنی برای استفاده از رمز ارزها یا به تملک درآوردن آن‌ها لازم نیست حتما اطلاعات شخصی خود را ارائه کنید. شما می‌توانید با یک نام مستعار و به صورت ناشناس به معامله رمز ارزها بپردازید.
۵- بدون نیاز به اعتماد: عدم وجود اشخاص ثالث معتمد به معنای این است که برای استفاده از سیستم لازم نیست لزوماً به شخص یا سازمان دیگری برای نظارت و کنترل دارایی خود اعتماد کنید. کاربران در همه حال کنترل کامل پول و اطلاعات خود را در
اختیار دارند.
۶- رمزنگاری شده: هر کاربر کد ویژه‌ای دارد که از دسترسی سایر کاربران به اطلاعات او جلوگیری می‌کند. به این عمل رمزنگاری گفته می‌شود و هک کردن آن تقریباً غیرممکن است. این‌جاست که بخش Crypto از اصطلاح Cryptocurrency وارد بازی می‌شود. Crypto به معنای رمزنگاری شده و مخفی شده است. وقتی اطلاعات از طریق رمزنگاری مخفی می‌شود، اصطلاحاً می‌گویند اطلاعات رمزنگاری شده است.
۷- جهانی: هر کشور ارز مخصوص به خودش دارد که به آن ارز فیات می‌گویند. انتقال ارزهای فیات در سطح جهانی کار دشواری است. رمز ارز‌ها را به راحتی می‌توان به سراسر جهان ارسال کرد. ارزهای رمزنگاری شده به ارزهای بدون مرز موسوم‌اند!
> گول سودجوها را نخورید
این موضوع را باید در نظر داشت که بسیاری از افراد از طریق رمز ارز وعده ثروت یک شبه می‌دهند. باید مراقب باشید که گول افرادی سودجو را نخورید. درست است سرمایه‌گذاری در رمز ارز ممکن است درآمدی بیشتر از بورس اوراق بهادار یا صندوق سرمایه‌گذاری داشته باشد. شما ممکن است با ۱۰۰۰ دلار سرمایه‌گذاری در بیت‌کوین، اتریوم و ... در یک سال بیش از ۳۰۰ درصد سود کسب کرده باشید! با این حال باید اذعان داشت که وقتی صحبت از ارزهای رمزنگاری شده می‌شود، شک و تردید زیادی وجود دارد که بازدهی آن فقط برای یک سال است و چشم‌اندازی از آینده آن وجود ندارد.
> ماینر چیست؟
دستگاه ماینر یا Asic اصطلاحی است که برای دستگاه‌های استخراج رمزارزها به‌کار برده می‌شود و درحال حاضر این دستگاه‌ها بسیار متنوع هستند. در سراسر جهان افرادی که به کار استخراج رمزارزها اعم از بیت‌کوین یا سایر ارزهای رمزنگاری شده مشغول هستند، «ماینر» می‌گویند و آن‌ها تلاش می‌کنند با استفاده از ابزارهای متنوع استخراج به تعداد بیشتری از رمزارزهای استخراج نشده دست یابند و با فروش آن‌ها به سود و درآمدزایی دست پیدا کنند. به طور کلی ماینینگ، فرآیند تایید تراکنش‌های رمزارزها و ثبت آن‌ها در دفتر کل توزیع استخراج است. این فرآیند به غیرمتمرکزسازی شبکه رمزارزها و افزایش امنیت شبکه کمک می‌کند و در نهایت رمزارز جدید ایجاد می‌کند. به شکل کاملاً ساده تراکنش‌های تایید شده در بلوک‌ها جمع می‌شوند و برای اضافه شدن این بلوک‌های تازه به زنجیره بلوک‌های موجود یک پازل کدگذاری وجود دارد که از پیچیدگی‌های بالایی برخوردار است و باید حل شود. هر سیستمی که این پازل را حل کند
پاداش می‌گیرد.