روزنامه ابتکار
1400/02/30
تغییر اولویت دولت بازار را به کما برد فراز و نشیب یا دود شدن سرمایه مردم؟
کیمیا نجفیپس از وعده دولت بسیاری از مردم با هدف حفظ ارزش داراییهایشان، سرمایه‌های خردوکلان‌شان را وارد بورس کردند اما در پایان ناامیدی و بی‌اعتمادی نصیب‌شان شد.
مردادماه سال گذشته بود که شاخص کل بورس تهران از رکورد تاریخی ۲ میلیون واحد عبور کرد و ثبت رکودهای جدید سبب شد تا فعالان اقتصادی و حتی عامه مردم نگاه ویژه‌ای به این بازار داشته باشند. البته تنها شرایط خاص و ایده‌آل بازار سبب جذب سرمایه‌گذاران به این بازار نبود و تشویق مسئولان دولتی از رئیس‌جمهور گرفته تا وزیر اقتصاد نیز به نوبه خود تاثیر بسزایی در کوچ سرمایه‌گذاران به این بازار داشت. اما این رکورد پایدار نبود و شاخص کم‌کم تغییر مسیر داد و سهامداران به خصوص تازه‌واردان را با نگرانی‌هایی روبه‌رو کرد. اوایل بسیاری از کارشناسان معتقد بودند که ریزش ذات طبیعی هر بازاری است و سهامداران نباید نسبت به این اصلاح هیجانی برخورد کنند. اما گذشت زمان، رشد‌های کم‌جان و ریزش‌های شدید نشان داد که شرایط پیش‌آمده فراتر از یک اصلاح ساده در بازار است. به هر صورت سقوط بورس پس از مردادماه اعتراض بسیاری از سهامداران را برانگیخت و تصاویر این اعتراضات در فضای مجازی دست‌به‌دست می‌شد. سهامداران می‌گفتند که دولت به عنوان دعوت‌کننده اصلی به بورس باید در این شرایط پاسخگو باشد. به جز سهامداران برخی از کارشناسان بازار نیز دولت را مسبب شرایط پیش‌آمده می‌دانستند. البته انتقاد از دعوت رئیس جمهور تنها به سهامداران و کارشناسان ختم نمی‌شود و کاربران فضای مجازی نیز با پست‌واستوری نسبت به شرایط پیش آمده برای بازار سرمایه اعتراض می‌کردند.
دولت روحانی بورس را به اوج رساند!
اخیرا رئیس جمهور مدعی شده که دولتِ او بازار سرمایه را به اوج رسانده و این مسئله در حالی است که پس از دعوت مردم به بورس توسط رئیس‌جمهور و دیگر اعضای کابینه او وضعیت بازار تغییر کرد و سرمایه افراد به نصف رسید. سرمایه‌های خردوکلانی که افراد به امید چندبرابر کردنش به بازار سپرده بودند و اما حالا تنها ناامیدی و بی‌اعتمادی تنها سرمایه در دست‌شان است. سرمایه‌های مردم درحالی در بازار سرمایه سوخت شد که اخیر گفته شده است بازار دچار یک فرازونشیب است. حسن روحانی، رئیس جمهور در جلسه هیئت دولت با بیان اینکه این بی انصافی است که اقدامات دولت آن هم در همزمانی ایام کرونا و تحریم که هیچ کسی در دنیا با آن اینگونه مواجه نبود دیده نشود و همچنین با اشاره به وضعیت بازار سرمایه اظهار کرد: « بازار سرمایه را در همین دوران به اوج رساندیم. بازار سرمایه مخصوص یک عده شرکت‌هایی بود که یک گوشه‌ای کار می‌کردند اما بازار سرمایه‌ای که همه مردم در آن شرکت کنند در این مدت شکل گرفت. بازار سرمایه‌ای که با این قدرت در بسیاری از پروژه‌های بزرگ به جای بانک به میدان می‌آید. حالا البته بازار سرمایه یک فراز و نشیبی دارد که دولت همیشه باید یاری کند. هر چند دولت در بازار سرمایه هیچ وقت مداخله نمی‌کند؛ چرا که این یک بازار آزاد و مربوط به شرکت‌ها و مردم است. ما همین دیروز هم در هیئت امنا برای کمک به بازار سرمایه و صندوق تثبیت تصمیمی اتخاذ کردیم.»
بی‌اطلاعاتی بازار را ناآرام کرده است
تغییرات نرخ در بازار ارز، تحولات سیاسی و اقتصادی داخلی و خارجی، رفتار هیجانی سهامداران و تصمیمات دولت از جمله عواملی است که برای ریزش شاخص از مردادماه سال گذشته مطرح میشود و همچنان این پرسش که علت اصلی افول بازار سرمایه چیست با قوت بر جای خود باقی است. مصطفی صفاری، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به دلایل ریزش شاخص بورس به «ابتکار» گفت: خیز شاخص و افت شاخص در بازار سرمایه کاملا هیجانی بود، به گونه‌ای که شاخص از 500 هزار طی 3 ماه به 2100 هزار رسید و بیش از 300 درصد رشد را تجربه کرد، این رشد در تاریخ بورس ایران بی‌سابقه بود. از سوی دیگر از 20 مرداد شاخص از 2100 شروع به سقوط کرد و به 1100 هزارو واحد رسید، این افول هم در تاریخ بورس بی‌سابقه بود. بنابراین خرید و فروش‌های هیجانی بازار سرمایه را در دو مسیر بی‌سابقه قرار داد.
وی افزود: من گمان می‌کنم منابع از بازار سرمایه خارج شده است، خیلی‌ها سهم‌ها را گران خریدند و اکنون ارزش داراییهایشان یک‌سوم شده است و حالا فروشنده شده‌اند اما باز هم خریدار نیست. چون افرادی که منابع را خریداری کرده‌اند، پول‌ها را از بازار خارج کرده‌اند و عملا بیش از 700 میلیارد تومان از بازار خارج شده است. کافی است 100 هزار میلیارد به بازار بازگردد تا بازار بار دیگر در مسیر خود قرار بگیرد. بازار این‌روزها از کمبود نقدینگی، شوک‌های سیاسی، بی‌برنامه‌ای، بلاتکلیفی برای اینکه رئیس جمهور بعدی چه کسی است و چه رویکردی خواهد داشت رنج می‌برد. به نوعی این عوامل باعث شده است که خلاء اطلاعات در بازار به وجود بیاید و این بی‌اطلاعاتی سبب شده است که بازار در شرایط ناآرامی قرار بگیرد.
وی با اشاره به رویکرد دولت نسبت به بازار سرمایه توضیح داد: من گمان می‌کنم دولت به هنگام رشد باید عرضه را افزایش می‌داد که نتوانست این کار را انجام بدهد و بازار حباب‌گونه رشد را طی کرد. به هرحال دولت با انتشار اوراق بسیار زیادی منابع را از بازار بیرون کشید، به نوعی که بازار بورس این‌روزها بیشتر بازار بدهی است تا یک بازار سهام. با یک بررسی در روند بازار می‌بینیم که روند معاملات اوراق چند برابر معاملات سهام بوده و همین مسئله نشان می‌دهد که بازار ما بازار اوراق است نه سهام و به وجود آمدن چنین شرایطی کار دولت است.
بخشی از ریزش بازار به‌دلیل سیاست‌های کلان پولی است
همایون دارابی، کارشناس بازار سرمایه با اشاره به صحبت‌های رئیس جمهور به بررسی عوامل موثر در ریزش شاخص بورس پرداخت و در این خصوص به «ابتکار» گفت: هر فردی می‌تواند تحلیل‌های خود را از مسائل مختلف داشته باشد و نمی‌توانیم بگوییم چرا چنین تحلیلی مطرح شده است. اما اگر بخواهیم وضعیت بازار را بررسی کنیم باید بگوییم که بخشی از ریزش بازار به دلیل تغییر در سیاست‌های کلان پولی کشور بود. به عبارتی دیگر وقتی نرخ بهره بالا رفت، تصمیم گرفته شد دلار پایین بیاید، سیاست‌ها انقباضی در پیش گرفته شد، قیمت‌گذاری‌های دستوری در صنایع فولاد، خودرو و ... اجرا شد و اختلافات در صندوق پالایشی یکم همگی از جمله عوامی بود که دست‌به‌دست یکدیگر داد و سبب ریزش شاخص بورس شد و شرایط سرمایه‌گذاری در کشور را تغییر داد.
وی افزود: ممکن است دولت در مقطعی از بازار سرمایه حمایت کرده باشد اما در زمانی دیگر اولویت‌هایش تغییر کرد و به دنبال این رفت که هرگونه شده اوراق را به فروش برساند و برای اینکه اوراق را بفروشد مجبور بود که نرخ اوراق را بالا ببرد. هنگام که نرخ اوراق بالا رود دیگر انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصاد وجود نخواهد داشت. من گمان می‌کنم بخشی از صحبت‌های رئیس جمهور درخصوص حمایت دولت در یک بازه زمانی صحیح باشد اما این در حالی است که دولت در زمان دیگری با تغییر سیاست‌ها مسیر دیگری را برای ادامه حرکت انتخاب کرد.
این کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که آیا ریزش شاخص از 2100 به 1100 را می‌توان یک فرازونشیب ساده دانست، گفت: قطعا سقوط شاخص طی ماه‌های اخیر را نمی‌توانیم یک فرازوفرود ساده بدانیم. تا پیش از ریزش‌ها بازار می‌توانست در انتظار یک اصلاح موقت باشد ولی برخی از مواردی همانند 3 برابر شدن نرخ بهره بین بانکی، قیمت‌گذاری‌های دستوری و بی‌ثباتی در بازار ارز باعث شد دوره افول بازار سرمایه طولانی شود.
دارابی اظهار کرد: هنگای که نرخ بهره را بالا بردند سیاست انقباضی ایجاد شد. وقتی سیاست انقباضی ایجاد میشود به سرعت پول از بازارهای دیگر به بانک‌ها منتقل میشود و وقتی کمبود پول به وجود می‌آید ارزش دارایی‌ها شروع به افت می‌کند. بخشی از افت شاخص به همین خاطر بود و دقیقا بخشی از رشد شاخص در سال گذشته هم به همین دلیل اتفاق افتاد. هنگامی بهره از روزشمار به ماه شمار تبدیل شد و نرخ بهره بانکی تا 8 درصد کاهش یافت جهشی ایجاد شد که نقدینگی از بانک‌ها به بازار سرمایه سرازیر شود.
سایر اخبار این روزنامه
مذاکرات وین به کجا می‌رسد؟
بازگشت به پایتخت‌ها برای مشورت نهایی
شهاب زمانی
انتخاب رئیس جمهوری؛ حق «انتخاب شدن» و «انتخاب کردن» مردم
چرا بریتانیا از اتحادیه اروپا خارج شد؟
چالش‌های بریگزیت برای لندن و بروکسل
تحولات میدانی از واقعیتی مهم پرده برداشت
انتظارها برای پایان جنگ
آشنایی شورای بازار هنر با ضوابط میراث فرهنگی
وقتی بازار هنر رنگ عوض می‌کند
تغییر اولویت دولت بازار را به کما برد
فراز و نشیب یا دود شدن سرمایه مردم؟
پدر و مادر بابک خرمدین به قتل داماد و دخترشان نیز اعتراف کردند
ایران در شوک یک جنایت عجیب
کسی عذرخواهی نکرد
دستور قالیباف درباره ضرب و شتم یک خبرنگار
روحانی در جلسه هیئت دولت:
می‌خواهیم تحریم را برداریم، اما عده‌ای عزاداری می‌کنند
وزیر کشور:
برخورداری یکسان نامزدهای انتخابات از امکانات عمومی یک الزام قانونی است
پولیتیکو:
مداخله محرمانه آمریکا جلوی حمله زمینی اسرائیل به غزه را گرفت
استاندار تهران:
افزایش قیمت نان قانونی نیست
ماجرای فلسطین و استانداردهای دوگانه غربی‌ها
