قطعا مذاکرات وین متوقف نمی‌شود


قرار بود تصمیمات مهم در حوزه‌ی سیاست خارجه، توسط «شورای عالی امنیت ملی» اتخاذ و اعلام شود، روحانی از «ادامه مذاکرات وین تا توافق نهایی»
می‌گوید، کرملین به گفته‌ی «میخائیل اولیانوف»، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی از احتمال تمدید توافق ایران و آژانس «استقبال»
کرده است، نشست خبری «گروسی» به تعویق می‌افتد، خبرنگاران از «منتظر پاسخ تهران بودن» می‌گویند، یک مقام آگاه از شورای عالی امنیت ملی از «احتمال تمدید یک ماهه» سخن گفته است. اما «قالیباف» گفته است: «دوربین‌ها از دسترس خارج و فیلم‌های آن پاک می‌شود»! در این میان عبدالرضافرجی استاد ژئوپلیتیک دانشگاه در گفتگو با آفتاب یزد با نگاهی خوشبینانه می‌گوید: «قطعا مذاکرات متوقف نمی‌شود» چون باید
این مذاکرات به نتیجه منتهی شود و می‌شود


آفتاب یزد - رضا بردستانی: آخرین خبر این که؛ «کنفرانس خبری مدیرکل آژانس درباره ایران به تعویق افتاد.» کنفرانس خبری رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره بازرسی‌ها و راستی آزمایی برنامه هسته‌ای ایران که قرار بود عصر روز یک شنبه ۲ خرداد ۱۳۹۹ شروع شود، به تعویق افتاد! خبرنگار وال استریت ژورنال توئیت کرده که علت این تعویق، تاخیر در مشخص شدن پاسخ تهران درخصوص تمدید تفاهم ایران و آژانس است. این خبر، کامل‌کننده‌ی خبری است که پیشتر مخابره شده بود: «نشست خبری مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره ایران بعدازظهر یکشنبه ۲ خرداد برگزار می‌شود»
آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرده بود که «رافائل گروسی» مدیر کل این سازمان بعد از ظهر یکشنبه ۲ خرداد ۱۳۹۹ طی یک نشست خبری، رسانه‌ها را در جریان آخرین تحولات مربوط به نظارت و راستی‌آزمایی از مراکز اتمی ایران قرار می‌دهد. در متن خبر تاکید شده بود: «این نشست درحالی برگزار می‌شود که ۳۱ اردیبهشت، توافق همکاری سه ماهه ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی پایان یافت. تهران و آژانس اوایل اسفندماه پارسال به توافقی دست‌یافتند که بر پایه آن تهران اجرای پروتکل الحاقی را متوقف کرده و دوربین‌های نظارتی برخی از مراکز هسته‌ای را تا سه ماه از دسترس بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی دور نگه می‌دارد.» پیشتر سید عباس عراقچی معاون سیاسی وزیر امورخارجه و رئیس هیئت ایرانی در مذاکرات برجام از احتمال تمدید توافق با آژانس گفته بود.
> ماجرا از صحن علنی مجلس آغاز شد
محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی در جلسه علنی یکشنبه ۲ خرداد ۱۳۹۹ مجلس گفته بود: «آژانس حق دسترسی به دوربین‌های سازمان انرژی اتمی را ندارد.» وی می‌گوید: «ما مصمم هستیم که قانون اقدام راهبردی برای لغو تحریم‌ها و صیانت از حقوق ملت ایران در زمان‌های مشخص و بر اساس مصوبات اجرا شود و مقام معظم رهبری هم بارها بر این موضوع تاکید کردند. فرصت سه ماهه آژانس تا یکم خرداد بود و بر این اساس آژانس بین‌المللی انرژی اتمی حق دسترسی به تصاویر و اطلاعات سازمان انرژی اتمی را ندارد و روز گذشته هم در این باره بحث و تصمیم‌گیری شد.»
رسانه‌های عمدتا اروپایی در واکنش به این موضوع نوشتند: «در آستانه نشست خبری گروسی؛ قالیباف: آژانس دیگر حق دسترسی به تصاویر مراکز هسته‌ای ایران را ندارد.»
بحث‌ها پیرامون توافق موقت ایران و آژانس و انقضای این تفاهم در حالی در مجلس ایران مطرح شده که رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی قرار بود یکشنبه در یک کنفرانس خبری در مورد پرونده هسته‌ای ایران صحبت کند. در متن خبر همچنین یادآوری می‌شود: «این احتمال وجود دارد که آقای گروسی تمدید توافق موقت با ایران را اعلام کند.» چهارمین دور گفتگوهای ایران و ۴+۱ به همراه آمریکا هفته گذشته در وین به پایان رسید. طرفین از حصول پیشرفت مناسب در این مذاکرات خبر دادند و همچنین ابراز امیدواری کرده‌اند که دور آتی بتوانند به توافق نهایی در خصوص احیای برجام دست یابند.
> قالیباف و حرفی که پس خواهد گرفت!
احمد زید آبادی، روزنامه نگار در مطلبی کوتاه با عنوان: «قالیباف و حرفی که پس خواهد گرفت!» می‌نویسد: با انقضای توافق سه ماهه ایران و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، محمد باقر قالیباف رئیس مجلس از لزوم‌عدم دسترسی بازرسان آژانس به اطلاعات تاسیسات هسته‌ای کشور سخن گفته است. به نظرم قالیباف در اظهارنظر خود عجله کرده و نظرِ مراکز اصلی تصمیم‌گیری را در این باره جویا نشده است. قطع همکاری ایران با آژانس بین‌المللی به معنای آغاز بحرانی بی‌سابقه در روابط ایران و اروپا و ایجاد تنش با روسیه و چین است و کمترین اثر آن گشودن پرونده اتمی ایران در شورای حکام آژانس و سپس شورای امنیت خواهد بود. در حال حاضر اما جمهوری اسلامی اصلاً در این مسیر حرکت نمی‌کند و خواهان احیای برجام از طریق مذاکرات وین است. از این رو، تمدید توافق با آژانس به مدت حداقل یک ماه امری حتمی به نظر می‌رسد و آقای قالیباف هم ناچار است حرف خود را پس بگیرد و یا آن را به گونه دیگری تفسیر کند.
> احتمال تمدید توافق قبلی ایران
و آژانس بین‌المللی انرژی اتمی وجود دارد
خبرگزاری ایرنا به نقل از یک مقام آگاه در دبیرخانه شورای امنیت ملی گفته با توجه به پایان توافق سه ماهه ایران و آژانس انرژی اتمی، «احتمال تمدید این توافق مشروط به مدت یک ماه» وجود دارد. در اسفند ماه سال گذشته ایران و آژانس از دستیابی به یک تفاهم نامه جدید برای ادامه فعالیت‌های نظارتی «ضروری» آژانس در این کشور به مدت سه ماه خبر دادند. این توافق در جریان سفر رافائل گروسی، دبیر کل آژانس به ایران و ملاقاتش با مقامات آن کشور بدست آمد.
> آژانس انرژی اتمی در وین
با مرکز انرژی اتمی در ایران در حال مذاکره
عبدالرضا فرجی راد در گفتگو با آفتاب یزد می‌گوید: «از هفته گذشته که مذاکرات وین متوقف شد که یک مشورتی با پایتخت‌ها صورت گیرد و دوباره این هفته مذاکرات شروع شود مشخص بود که هنوز در این رابطه تصمیم‌گیری نشده است. تصور می‌کنم اکنون آژانس انرژی اتمی در وین با مرکز انرژی اتمی در ایران در حال مذاکره است و از سویی شورای عالی امنیت ملی با مجلس در حال مذاکره است تا به نتیجه رسیدند به ویژه که گفته می‌شود این هفته احتمالا دور آخر مذاکرات خواهد بود بنابراین احتمالا به مدت یک ماه مذاکرات تمدید شود.»
فرجی راد ادامه می‌دهد: «قرار بود آقای گروسی عصر روز یکشنبه ۲ خرداد ۱۴۰۰ مصاحبه داشته باشد احتمال می‌دهم ایشان یا بگوید در حال مذاکره با طرف ایرانی هستیم و یا این که، طرفین به توافق رسیده‌اند که برای مدتی تمدید شود.
> مذاکرات متوقف نمی‌شود
این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه در ادامه به دو اختلاف جدی ایران و آمریکا اشاره کرده، اظهار می‌دارد: «قطعا مذاکرات متوقف نمی‌شود به دلیل یکی دو مانع به پایتخت‌ها بازگشتند و دوباره مذاکرات ازسرگرفته خواهد شد. مسئله آژانس که در ابتدای گفتگو مطرح کردیم با این مسئله هم بی‌ارتباط نیست یعنی اگر در این مسئله با مقامات سیاسی پایتخت‌های خود به نتیجه رسیده باشند امتیازاتی به یکدیگر می‌دهند. اگر هم توافق نکنند مانند مسائل تحریم برخی شخصیت‌ها و استفاده از سانتریفیوژهای پیشرفته بنابراین در مسئله آژانس هم سخت‌گیری می‌شود. اما بنده معتقدم تا اینجا که جلو آمدند امتیازاتی رد و بدل می‌شود و مسئله حل می‌شود و این موضوع بسیار پیچیده‌ای نیست. تا جایی که بنده اطلاع دارم این سانتریفیوژها قرار است کار نکند ایرانی‌ها می‌گویند همین جا انباشت شود و آژانس نظارت کند اما آمریکایی‌ها می‌گویند کلا باید برداشته شود. لذا این مسئله آنقدر پیچیده نیست که مذاکرات را متوقف کند.»
> راهبرد آمریکایی‌ها در قبال ایران، تنش‌زدایی است
عبدالرضافرجی راد با اشاره به اختلافات موجود تاکید می‌کند: «همین‌طور تحریم برخی از افراد، طرف ایرانی می‌گوید هر تحریمی که در زمان ترامپ انجام شده باید برگردد و حرف درستی است. چون آمریکایی‌ها راهبردشان این است که در رابطه با ایران تنش ایجاد نکنند و تنش‌ها را کم کنند و به استراتژی اعلام شده‌شان برگردند و در منطقه آرامشی برقرار باشد طبیعتا به هیچ وجه از مذاکره عقب‌نشینی نمی‌کنند. ایران هم نیاز دارد عقب نشینی نکند و قضیه را حل و فصل کند.»
این تحلیلگر مسائل هسته‌ای یادآوری می‌کند: «رسمی‌ترین حرف‌ها باید از شورای عالی امنیت ملی و سازمان انرژی اتمی دنبال شود» و می‌افزاید: «قطعا شورای عالی امنیت ملی با مجلس و مقامات ارشد کشور مشورت می‌کند و شورای عالی امنیت ملی هم تصمیم نهایی را می‌گیرد که تقریبا یک ماه و چند ماه تمدید شود یا خیر.»
> کاهش تعهدات، نقطه‌ی قوت ایرانی‌ها
این استاد ژئوپلیتیک دانشگاه با اشاره به موضع دست بالای ایران در مذاکرات بیان می‌کند: «آنچه که اکنون در مذاکرات به ما قوت قلب می‌دهد همان تعهداتی است که ما کاهش دادیم. انباشت اورانیوم و به‌کارگیری سانتریفیوژهای پیشرفته‌تر از قبل در بین آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها نگرانی به وجود آورد که نکند این غنی‌سازی سبب شود ایران به مرحله‌ای برسد که میزان غنی‌سازی‌اش برای کار هسته‌ای کافی باشد بنابراین آن‌ها مجبور بودند مذاکرات را سریعتر شروع کنند تا این غنی‌سازی هر چه زودتر متوقف و کار سانتریفیوژهای پیشرفته هم محدود شود.»
فرجی راد معتقد است: «کاهش تعهدات در سایه مفاد اصلی برجام بوده است و پایبند بودن ایران به تعهدات فرجامی سبب شده ایران دست بالا را داشته باشد. در بند ۳۶ و ۳۷ قطعنامه ۲۲۲۱ ذکر شده است که اگر یک یا چند تن از طرف‌ها تعهدات را زیر پا گذارد طرف مقابل هم می‌تواند تعهدات خود را کاهش دهد و ایران هم این کار را کرد و همین امر سبب شد که ایران دست بالا را داشته باشد. اما این واقعیت را هم باید بپذیریم دولت جدید آمریکا دولتی است که از استراتژی بر مبنای دیپلماسی کار خود را شروع کرد؛ نه تنها در رابطه با ایران بلکه در مورد همه مسائل. لذا هم پایبندی ایران به برجام و از سوی دیگر دولت جدید آمریکا که مبنای کار را بر دیپلماسی گذاشت و هم چنین دور شدن از نزاع وعدم تهدید آمریکا سبب شد که مذاکرات روند رو به جلو داشته باشد.»
وی در پایان به صراحت می‌گوید: «بنده هم چنان به روند مذاکرات خوش بین هستم.»