۷ نامزد صندلی سیزدهم

سرویس سیاسی جوان آنلاین: انتخابات سیزدهم ریاست جمهوری سرانجام نامزدهای خود را شناخت. هفت کاندیدا در لیست نهایی حضور دارند و مردم از میان این هفت نفر، نام گزینه نهایی خود را در برگه رأی 28 خرداد 1400 خواهند نوشت. چهره‌های شاخص رد صلاحیت شده هم بر تمکین به نظر قانونی شورای نگهبان و عدم پیگیری برای تغییر نظر این شورا تأکید کرده‌اند. بنابراین، به نظر می‌رسد فضای انتخابات پیش‌رو آرام خواهد بود.
ظهر سه‌‌‌شنبه 4 خرداد سرانجام اسامی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری سیزدهم را ستاد انتخابات کشور اعلام کرد. سعید جلیلی، سید ابراهیم رئیسی، محسن رضایی، علیرضا زاکانی، امیرحسین قاضی‌زاده، محسن مهرعلیزاده و عبدالناصر همتی هفت نفری هستند که صلاحیت آنها برای نامزدی در انتخابات ریاست جمهوری احراز شده است. در لیست رد شده‌‌‌ها هم وجود برخی اسامی موجب تعجب و حتی اعتراض فعالان رسانه‌ای و مجازی شد. گرچه همزمان، حضور همان اسامی در لیست رد شده‌‌‌ها تحسین و قدردانی برخی دیگر از فعالان از شورای نگهبان را موجب شد.
از دو‌‌شنبه شب اخباری غیررسمی در فضای مجازی دست به دست‌‌ می‌شد و خبر از تأیید صلاحیت هفت کاندیدا می‌داد. این خبر غیررسمی در شبانگاه دو‌‌شنبه بحث‌‌‌ها و انتقادات و دفاعیات بسیاری را از شورای نگهبان موجب شد. صبح سه‌‌‌شنبه همه منتظر اعلام رسمی اسامی بودند، امری که ستاد انتخابات در وزارت کشور موظف به انجام آن بود و شورای نگهبان هم اعلام کرد که اسامی را برای وزارت کشور فرستاده است. با این حال اعلام اسامی تا ظهر به طول انجامید و این میان خبر‌‌هایی از رایزنی و نامه نگاری رئیس‌جمهور حسن روحانی با رهبر انقلاب برای تجدیدنظر در رد صلاحیت‌‌‌ها و دستور او به وزارت کشور برای عدم اعلام اسامی منتشر شد. علی ربیعی، سخنگوی دولت از وجود چنین نامه‌ای اظهار بی اطلاعی کرد، اما در فضای مجازی از نگارش این نامه و دستور به وزارت کشور برای عدم اعلام اسامی پرده برداشته بود. با این حال، سرانجام وزارت کشور اسامی هفت نفر تأیید شده شورای نگهبان را بار اول از اخبار ساعت 14 شبکه یک اعلام کرد و خبر غیررسمی شب قبل رسمیت یافت. گرچه این سؤال باقی ماند که چطور خبرهای شورای نگهبان در موضوعی بدین اهمیت، قبل از اعلام رسمی، بین فعالان مجازی حتی با ذکر برخی جزئیات، دست به دست می‌شود! واکنش کاندیداهای رد شده
برخی کاندیداهای رد شده با اعلام بیانیه، نسبت به تمکین خود از نظر شورای نگهبان تأکید و مردم را به حضور در انتخابات دعوت کردند. علی لاریجانی شاخص‌‌‌ترین این چهره‌‌‌ها بود. او در بیانیه خود با بیان اینکه برای خدمت به مردم و با توصیه برخی مراجع ثبت نام کرد، اعلام داشت: «حال آنکه روند انتخابات اینگونه رقم زده شد، بنده وظیفه خویش را در پیشگاه الهی و ملّت عزیز انجام داده‌ام و راضی به رضای الهی هستم و از همه کسانی که در این مدّت کوتاه، ابراز لطف فرمودند، سپاسگزارم و امیدوارم برای اعتلای ایران اسلامی، در انتخابات حضور یابید.»


مسعود پزشکیان هم کاندیدای احراز صلاحیت نشده دیگری بود که دفترش در اطلاعیه‌ای کوتاه، ضمن تشکر از همکاران ستادی، موضع او در قبال این اتفاق را بیان کرد: «اعلام می‌کنیم که ایشان قصد اعتراض به تصمیم شورای نگهبان را نداشته و هیچ گونه رایزنی برای احراز صلاحیت خود نکرده و نخواهد کرد. »اسحاق جهانگیری اما متن مفصل‌تری نوشت و همچون سوپرمنی کنار گذاشته شده، مسئولیت تبعات این اتفاق را متوجه شورای نگهبان دانست و البته منت حضورش را بر مردم نهاد: «بار بزرگ مسئولیت در پیشگاه خداوند و تعهد در برابر شما هموطنان عزیز را از دوش من برداشت. من به قصد گشایش در زندگی مردم، توسعه ایران و آغاز مرحله نوینی از اصلاحات وارد عرصه انتخابات شدم. به‌رغم میل و مصلحت شخصی، با توکل به خداوند بزرگ از قبول مسئولیت شانه خالی نکردم و آبرو و تجربه ام را که متعلق به مردم است، تقدیم ملت کردم.» ‌گرچه او هم در پایان تأکید کرد: «پایان فعالیت‌های انتخاباتی خود را اعلام می‌کنم... و عموم شهروندان را به مشارکت در انتخابات دعوت می‌کنم. »
ضرغامی هم تأکید کرد برنامه‌های خود را به مدیران آینده ارائه خواهد کرد.
این میان واکنش صادق آملی لاریجانی که خود عضو شورای نگهبان است، تعجب‌برانگیز بود. او در چند توئیت متوالی به رأی همکاران خود در شورای نگهبان اعتراض کرد. از جمله، آملی لاریجانی نوشت:‌ « از اولین حضور اینجانب در شورای‌نگهبان در سال ۱۳۸۰، قریب به 20 سال می‌گذرد. در تمام این مدت، از شورای نگهبان دفاع کرده‌ام، حتی در سال‌‌‌هایی که در قوه قضائیه بودم؛ اما هیچ گاه تصمیمات شورا را تا این حد غیر قابل دفاع نیافته‌ام؛ چه در تأیید صلاحیت‌‌‌ها و چه در عدم احراز صلاحیت‌ها. سبب این نابسامانی‌‌‌ها تا حد زیادی، دخالت‌های فزاینده دستگاه‌های امنیتی از طریق گزارش‌های خلاف واقع، در تصمیم‌سازی برای شورای نگهبان است؛ به ویژه اگر عضو مسئولی که باید گزارش‌های محققانه به شورا ارائه کند خود، عامدانه چیزی بر آن بیفزاید!!»
توئیت‌های او گرچه با استقبال برخی اصلاح‌طلبان و چهره‌های نزدیک به لاریجانی مواجه شد، اما این انتقاد جدی را هم برای او به همراه داشت که چطور تاکنون که صحبت رد صلاحیت برادر او در میان نبود، سکوت کرده بود. از سویی شورای نگهبان که ممنوعیت قانونی برای انتشار دلایل رد صلاحیت‌‌‌ها دارد، اما خود نامزد‌‌ها در جریان دلیل رد صلاحیت‌شان هستند و امیدوار هستیم که دلایل را شفاف برای مردم بیان کنند تا روشن شود که در حق آنها بی عدالتی شده یا خیر. سوابق کاندیدا و اما هفت کاندیدای تأیید شده، چه کسانی هستند؟ در ادامه نگاهی اجمالی به سوابق این افراد داریم. طبعاً در زمان تبلیغات انتخابات که فرصت آن از دیروز آغاز شده، شناخت برنامه‌های آنان میسر خواهد بود. سعید جلیلی، دبیر سابق شورای عالی امنیت ملی
سعید جلیلی دبیر سابق شورای عالی امنیت همچون سیدابراهیم رئیسی و محسن مهرعلیزاده برای دومین بار در جمع کاندیداهای نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری حضور دارد. او در سال 92 نیز کاندیدا بود که با 4 میلیون و 168 هزار رأی (11/36 درصد) نفر سوم شد. جلیلی یکی از دو نماینده رهبر انقلاب در شورای عالی امنیت ملی و عضو حقیقی مجمع تشخیص مصلحت نظام است. او در صحبت‌های پس از ثبت‌نام گفت: کشور را با نمایش نمی‌توان اداره کرد؛ در هشت سال گذشته این تجربه خود را به‌خوبی نشان داد.
گفته می‌شود جلیلی در هشت سال گذشته با تشکیل دولت در سایه، برنامه‌‌‌هایی برای اداره کشور آماده کرده است. در انتخابات سال 92، علی باقری کنی رئیس ستاد وی بود، اما هنوز رئیس ستاد او برای انتخابات 1400 مشخص نشده است. جلیلی در انتخابات سال 96 به حمایت از رئیسی پرداخت و برای او تبلیغ و سخنرانی کرد. محسن رضایی، دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام
محسن رضایی دبیر کنونی مجمع تشخیص مصلحت نظام با 67 سال سن، مسن‌‌‌ترین کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 است. او در سال‌های 84، 88 و 92 نیز در جمع کاندیداهای نهایی انتخابات قرار گرفت، اما در سال 84 پیش از برگزاری انتخابات انصراف داد و در سال‌های 88 و 92 به ترتیب با 681 هزار (1/73 درصد) و 3 میلیون و 884 هزار رأی سوم و چهارم شد.
رضایی هم که در روز آخر ثبت‌نام کرد، پس از ثبت‌نام در واکنش به نطق‌های لاریجانی و جهانگیری گفت: «اقتصاد پادگان یا دادگاه نیست اما جای فلسفه‌بافی هم نیست. اقتصاد از فلسفه بافی آسیب جدی دیده است؛ اقتصاد یک علم است اما متأسفانه برخی علم اقتصادی ندارند... بسیاری از افرادی که اینجا آمدند تراژدی همراه با اجرای یک نمایشنامه کمدی بودند.» ‌او که یکی از منتقدان جدی برنامه‌های اقتصادی دولت‌هاست، در روز ثبت‌نام در میان هوادارانش که لباس‌های اقوام مختلف را پوشیده بودند، به وزارت کشور رفت.
رضایی از شهریور ماه سال 60 و زمانی که 27 ساله بود، با حکم امام خمینی(ره) فرمانده سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد و در طول سال‌های جنگ و پس از آن عهده‌دار این نهاد بود. رضایی پس از 16 سال فرماندهی سپاه، به عضویت مجمع تشخیص درآمد و دبیر آن شد. سیدابراهیم رئیسی، رئیس قوه قضائیه
سیدابراهیم رئیسی رئیس کنونی قوه قضائیه برای دومین‌بار است که در بین کاندیداهای نهایی انتخابات ریاست‌جمهوری قرار می‌گیرد. او پیش از ریاست دستگاه قضا، عهده‌دار مسئولیت‌‌‌هایی همچون تولیت آستان قدس رضوی، دادستانی کل کشور، معاونت اول قوه قضائیه و سازمان بازرسی کل کشور بوده است.
رئیسی که عضو حقیقی و حقوقی مجمع تشخیص مصلحت نظام و نماینده و نایب رئیس مجلس خبرگان رهبری است، پیش از ظهر آخرین روز ثبت‌نام انتخابات‌های ریاست‌جمهوری به وزارت کشور رفت. رئیسی در نطق پس از ثبت‌نام در انتخابات ریاست‌جمهوری اعلام کرد که مستقل وارد انتخابات شده است.
علی نیکزاد، نایب‌رئیس مجلس شورای اسلامی چند روز پیش با حکم آیت‌الله رئیسی رئیس شورای هماهنگی ستادهای مردمی وی شد. نیکزاد که سابقه عهده‌داری وزارت راه و شهرسازی در کارنامه خود دارد، در دوره پیش هم رئیس ستاد رئیسی بود. علیرضا زاکانی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس
علیرضا زاکانی، رئیس مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نیز در آخرین روز از ثبت‌نام انتخابات‌های ریاست‌جمهوری به وزارت کشور رفت و داوطلب کاندیداتوری انتخابات شد. زاکانی در سال‌های 92 و 96 نیز در انتخابات ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرد، اما صلاحیتش احراز نشد.
زاکانی 13 سال سابقه نمایندگی مجلس و یک سال ریاست بر مرکز پژوهش‌های مجلس را دارد. او در سخنان پس از ثبت‌نام در انتخابات گفت: «‌مسببین وضع اسفبار فعلی و حامیان آنان طلبکارانه به میدان آمدند و سودای دولت سوم روحانی را در سر می‌پرورانند. پیشرفت ایران با تصمیمات بیست دقیقه‌ای محقق نخواهد شد. »‌
او یکی از منتقدان جدی برجام و تصویب بیست دقیقه‌ای آن در مجلس نهم با ریاست لاریجانی است و در آن مجلس ریاست کمیسیون ویژه بررسی برجام را نیز برعهده داشت. زاکانی مؤسس جمعیت رهپویان انقلاب اسلامی است و سه دوره دبیرکلی آن را برعهده داشت که اکنون دبیرکل این جمعیت مالک شریعتی نماینده مردم تهران و عضو کمیسیون انرژی مجلس است. تاکنون رئیس ستاد زاکانی مشخص نشده است. امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، نایب‌رئیس مجلس
امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی جوان‌‌‌ترین کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری 1400 است. او نیز همچون زاکانی 13 سابقه نمایندگی مجلس و یک سال نایب‌رئیسی مجلس یازدهم دارد.
او که در فروردین‌ماه امسال اعلام کاندیداتوری کرد و در روز دوم ثبت‌نام‌‌‌ها به وزارت کشور رفت، گفته می‌شود از یک سال پیش در حال تدوین برنامه برای ریاست‌جمهوری است. شعار دولت او «دولت سلام‌» است و در توضیح این شعار گفته است: دولتِ سلام، سلام به تازگی و تغییر بنیادین است و من به‌جای اینکه یک کاندیدا به عنوان یک فرد باشم، به‌عنوان نماد یک تفکر برای تغییر ساختارهای اداره کشور هستم.
قاضی‌زاده 50 ساله و پزشک است و مدتی نیز رئیس دانشگاه علوم پزشکی سمنان بوده، از اعضای اولیه جبهه پایداری است و در سال‌های 92 و 93 سخنگوی این حزب بود، اما اکنون دیگر عضو آن حزب نیست و ارتباط تشکیلاتی ندارد. محسن مهرعلیزاده، استاندار سابق اصفهان
محسن مهرعلیزاده از مدیران ارشد دولت اصلاحات است. وی در دولت اول خاتمی استاندار خراسان و در دولت دوم او رئیس سازمان تربیت بدنی بود. او عضو هیئت مدیره سازمان منطقه آزاد کیش که در ابتدای دولت دوازدهم به عنوان استاندار اصفهان انتخاب شد اما تنها یک سال بعد به موجب اینکه مشمول قانون منع به کارگیری بازنشستگان‌‌ می‌شد، مجبور شد تا از سمت خود استعفا دهد.
مهرعلیزاده پیش از این نیز در سال 84 برای کاندیداتوری در انتخابات دوره هشتم ریاست‌جمهوری ثبت‌نام کرده بود. در آن دوره با وجود اینکه صلاحیت وی و مصطفی معین از سوی شورای نگهبان احراز نشد، اما با درخواست غلامعلی حدادعادل رئیس مجلس وقت و به موجب حکم رهبر انقلاب به جرگه نامزدهای تأیید صلاحیت شده افزوده شد.
نکته قابل توجه درباره مهرعلیزاده این است که به‌رغم شهرت او به عنوان یک چهره‌ سیاسی اصلاح‌طلب، اما جبهه اصلاحات ایران ترجیح داد تا نام او را در میان کاندیداهای پیشنهادی خود قرار ندهد که برخی‌‌‌ها معتقدند علت این تصمیم جبهه اصلاحات نقش مهرعلیزاده در شکست اصلاح‌طلبان در انتخابات ریاست‌جمهوری 84 است. عبدالناصر همتی، رئیس کل بانک مرکزی
عبدالناصر همتی نیز در روز پایانی ثبت‌نام‌‌‌ها به وزارت کشور مراجعه کرد. او که سابقه مدیریت بانکی و رسانه‌ای دارد در سال 97 و پس از سیف رئیس کل بانک مرکزی شد.
در کارنامه او ریاست بیمه مرکزی ایران، مدیرعاملی بانک‌های ملی و سینا و معاونت صدا و سیما جمهوری اسلامی ایران به چشم می‌خورد. او پس از ثبت‌نام در جمع خبرنگاران اظهار داشت: با برنامه مشخص و برای اصلاح حکمرانی اقتصادی وارد شده‌ام.
اگرچه از چند ماه پیش برخی گمانه‌زنی می‌کردند که همتی کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری شود، اما در روز‌‌ها و هفته‌های منتهی به ثبت‌نام هیچ واکنش و موضع‌گیری از سوی وی مشاهده نشد تا اینکه در روز پایانی و بدون اعلام خبر قبلی، ثبت‌نام کرد. در خصوص گرایش سیاسی وی اختلاف‌نظر‌‌هایی وجود دارد. برخی او را اصلاح‌طلب و برخی دیگر او را مستقل می‌دانند. گفته می‌شود حزب کارگزاران سازندگی نسبت به او تمایل دارند.