روزنامه شرق
1400/03/05
اشغال سیونیک محکوم و مردود است
اشغال سیونیک محکوم و مردود است میرمهرداد میرسنجری* در کمتر از پنج ماه پس از پایان جنگ 44 روزه قره‌باغ، در روزهای اخیر، شاهد نقض مرزهای رسمی شناخته‌شده بین‌المللی ارمنستان به‌دست نیروهای نظامی باکو در عمق 3.5 کیلومتری مرزهای استان سیونیک بوده‌ایم که این حرکت، برخلاف قوانین شناخته‌شده و حقوق بین‌الملل، نه‌تنها اقدامی است تجاوزکارانه علیه یک کشور عضو سازمان ملل، بلکه زنگ خطری است جدی برای ایران که به‌طور مستقیم امنیت ملی و تمامیت سرزمینی ایران را هم در معرض تهدید قرار داده است.1- ایران با داشتن مرز مشترک با ۱۵ کشور، در مقام سوم جهان پس از کشورهای پهناور روسیه و چین قرار دارد که در این میان مرز ایران و ارمنستان به طول ۴۵ کیلومتر، کوتاه‌ترین و در عین حال، امن‌ترین مرز ایران است که به مرز صلح و دوستی مشهور شده است. مرز ایران با استان سیونیک ارمنستان، به‌عنوان تنها مرز اتصال ارمنستان به خلیج‌فارس و قاره آسیا، به عنوان بدیل راهگذر ایران به اروپا از طریق ترکیه که همواره تحت تأثیر روابط پرنوسان و ناپایدار دو کشور قرار دارد، تنها راهگذر اتصال امن و بی‌دردسر ایران به گرجستان و دریای سیاه و اروپا محسوب میشود.
که قطع این اتصال به‌طور مستقیم سبب بالارفتن وزن و جایگاه ژئوپلیتیک ترکیه در قفقاز و هم‌زمان، کنارگذاشتن همیشگی ایران از معادلات قفقاز خواهد شد که پیامد مستقیم آن، می‌تواند وابسته‌شدن یک‌سویه ایران به ترکیه و تن‌دادن به هر خواسته نامعقول این همسایه توسعه‌طلب در آینده پیش‌بینی‌نشدنی باشد.
2- شعرخوانی اردوغان درباره رود ارس در مراسم رژه نیروهای مسلح باکو در پنج ماه قبل، از نگاه بسیاری از تحلیلگران، خط و نشان کشیدن ترکیه علیه تمامیت سرزمینی ایران تلقی شده است که گرچه با واکنش مقام‌های سیاسی ایران همراه بود، ولی با استقبال جریان‌های واگرای ایران‌ستیز پان‌ترکیست مواجه شد و اشغال سیونیک یعنی تکمیل محاصره آذربایجان راستین تاریخی ایران‌زمین از سوی نیروهای تحت امر ترکیه را از تریبون‌های مختلف توجیه می‌کنند.
3- الهام علی‌اف، رئیس حکومت باکو، در سخنرانی خود در مراسم رژه 10 دسامبر، به‌صراحت گفت که زنگزور (منظور استان سیونیک کشور ارمنستان)، گویچه (منظور دریاچه سوان در قلب ارمنستان) و ایروان (پایتخت ارمنستان) همه، سرزمین‌های تاریخی آذربایجان بوده‌اند! این در حالی است که کشوری با نام آذربایجان تا پیش از 103 سال پیش وجود نداشته که دولت باکو اکنون بخواهد بر مبنای آن ادعاهای ارضی نسبت به همسایگان داشته باشد؛ کشوری که با دست‌یازیدن به نام آذربایجان تاریخی ایران، در سال 1918 میلادی و در دوره فطرت حکومت نالایق قاجاری ایران، در سرزمین‌های اران و شروان تاریخی اعلام موجودیت کرد و البته در همان ایام، این نام‌گذاری مورد اعتراض ایرانیان و به‌ویژه اندیشمندانی همچون ملک‌الشعرای بهار و علامه دهخدا قرار گرفت. البته نکته بسیار بسیار قابل تأملی که شوربختانه کمتر مورد توجه و واکنش مسئولان، نخبگان و رسانه‌های ایرانی قرار گرفته این است که در کتاب‌های درسی باکو به‌طوررسمی آموزش داده میشود که کشوری خیالی و بزرگ با نام امپراتوری صفوی آذربایجان! در تاریخ وجود داشته که ایران کنونی، افغانستان کنونی، بخشی از عراق کنونی و تا سواحل خلیج فارس را دربر می‌گرفته است! و پرچم شیروخورشید شاه اسماعیل صفوی را هم در موزه‌ها و کتاب‌های درسی باکو، متعلق به امپراتوری خیالی صفوی آذربایجان تبلیغ می‌کنند. همه بزرگان ایرانی همچون بابک خرمدین، شاه اسماعیل صفوی، نادرشاه افشار و... را نه ایرانی، بلکه باکویی معرفی می‌کنند و اصلا وجود کشوری به نام ایران را در تاریخ قبول ندارند و جداشدن باکو و 17 شهر قفقاز از ایران در قرارداد‌های ننگین گلستان و ترکمانچای را در تاریخ منکر می‌شوند و مدعی‌اند فارس‌ها و روس‌ها کشور خیالی آذربایجان را در این قراردادها، بین خود تقسیم کرده‌اند! پس توهم تعلق ایروان به باکو شاید به این تحریف علنی تاریخ توسط مقام‌های باکو مربوط باشد.
4- همگام با ماجرای بی‌تردید برنامه‌ریزی‌شده شعر ارس اردوغان در رژه نظامی باکو، با توجه به تحریکات و تبلیغات روزافزون قومی- نژادی ترکیه و دولت باکو باید انتظار داشت و هوشیار بود که گام بعدی پس از تصرف قره‌باغ و سیونیک، ادعای ارضی علیه تمامیت سرزمینی ایران و آذربایجان و تبریز باشد که ترکیه به‌طور علنی با فضاسازی‌های رسانه‌ای و حتی با زبان شخصیت‌های تاریخی سریال‌های ترکیه‌ای را آرزوی ترکیه اعلام کرده است و حضور علی‌اف با لباس نظامی در کنار پل مرزی خداآفرین در جنگ اخیر قره‌باغ هم می‌تواند مؤید این تهدید بالقوه علیه تمامیت سرزمینی ایران باشد.
5- ایجاد اختلال در خطوط انتقال انرژی گاز صادراتی ایران و تحمیل ضرر و زیان هنگفت از بابت قطع صادرات گاز و برق از ایران، همچنین دورزدن ایران از طریق اتصال مستقیم خطوط انتقال گاز و نفت ترکمنستان و کاسپین از باکو و نخجوان به ترکیه از پیامدهای اشغال سیونک و قطع ارتباط زمینی ایران با ارمنستان خواهد بود.
6- مسئولان دستگاه دیپلماسی جمهوری اسلامی باید به سخنان رهبری در اصل تغییرناپذیری مرزها و مخالفت با هرگونه تهدید و تغییر مرزهای بین‌المللی، به ویژه در کشورهای قفقاز توجه کنند که به طریق اولی، اشغال سیونیک ارمنستان که به معنی تغییر و حذف مرز زمینی ایران با ارمنستان است، مردود و محکوم است.
7- با توجه به سخنان بسیار خطرناک روزهای اخیر الهام علی‌اف که به‌طور علنی آغاز پروسه اشغال سیونیک را اعلام کرده و گفته جدای از اینکه این طرح برای برخی همسایگان ما (منظور ایران!) خوشایند نیست، اما ما آن را گام‌به‌گام اجرا می‌کنیم، ایران بر پایه منافع ملی خود و با توجه به این سخنان رهبری درباره منازعات قفقاز که تأکید کرده‌اند «به مرزهای بین‌المللی نباید تجاوز شود و متجاوزان حق ندارند به مرزهای ما نزدیک شوند و اگر نزدیک شوند قطعا برخورد خواهد شد»، ضروری است با ارمنستان، هرچه زودتر موافقت‌نامه نظامی امضا کند تا نیروهای نظامی ایران با استقرار در سیونیک، در کنار نیروهای نظامی ارمنستان، امنیت این تنها شاهراه اتصال ایران به قفقاز، دریای سیاه و اروپا را از خطر اشغال نظامی و تغییر مرزها توسط دولت باکو دور نگاه دارند.
* استادیار دانشگاه و پژوهشگر فرهنگی و ژئوپلیتیک
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
بدرود اصلاحات؟
این هفت نفر
می‌گویند مگر میشود یک زن رجل سیاسی باشد؟
به خدا پناه می‌برم
آغاز فصل مقلدین سیاسی
واکنش تند عضو شورای نگهبان به عملکرد شورای نگهبان
اسلحه پنهان تیم ملی از انگلیس می‌آید
داستان از‌خود‌بیگانگی ما
اشغال سیونیک محکوم و مردود است
ارقام نجومي، اطلاع‌رساني اندك!
برجام و دموکرات‌ها فرصتی برای مدیریت دشمنی
کار عجیب شورای نگهبان
