اگر برنامه‌ای از نامزدها سراغ دارید بدهید اقتصاددان‌ها هم مطالعه کنند!


‏P 70 سال زودتر از دنیا به رشد منفی افزایش جمعیت خواهیم رسید
‏P ظرف سه یا چهار سال آینده صندوق‌های بازنشستگی نیمی از بودجه ی کشور را خواهند بلعید!
آفتاب یزد ـ رضا بردستانی: شورای نگهبان با استفاده از تمامیِ ظرفیت‌های قانونی و مهلتِ در اختیار، بالاخره 4 خرداد اسامی نامزدهای نهایی تایید صلاحیت شده را از مسیر وزارت کشور اعلام و معرفی کرد. این در حالی بود که همگان از مدت‌ها قبل، انتخابات ریاست جمهوری 1400 را محلی برای چالش‌های اقتصادی و حل معضلات معیشتی مردم می‌دانستند. نکته ی مهم دیگر اما تاکید چندین و چندباره ی مجلس و شورای نگهبان بر «برنامه محوری» نامزدهای راه یافته به مرحله ی نهایی رقابت‌ها بود مسئله‌ای که خیلی زود به دست فراموشی سپرده شد.
از لحظه ی آغاز تبلیغات نامزدها در کنار بسیاری اعتراضات و گلایه ها، شعارهای رنگارنگ اقتصادی، جای خود را به ارائه ی برنامه داد تا جایی که در یکی از گزارش‌های روزنامه آفتاب یزد خاطرنشان کردیم؛ نامزدها به جای برنامه؛ روسای ستادها را معرفی کردند و این یعنی هشدار داده بودیم که نامزدها علیرغم ادعاهای حتی پیش از ثبت نام، با دست خالی و بدون برنامه و تعیین راهبردها و اولویت‌ها راهی وزارت کشور شده اند.


در همین رابطه و پس از اعلام برخی ادعاها از جمله، یارانه ی 450 هزارتومانی، تورم زیر 5 درصد و وام 500 میلیونی به سراغ یکی از کارشناسان زبده ی اقتصادی رفتیم تا جویای مخاطرات این چنین وعده‌های خوش آب و رنگ برای اقتصاد و آینده ی کشور شویم با این توضیح که، مجلس یازدهم نیز نسبت به برخی ادعاها واکنش نشان داده خواستار آن می‌شود که نامزدها، در کنار اعلام شعارها، منابع مثلا یارانه ی 450هزارتومانی و دیگر مسائل را اعلام کنند!
> من هنوز از هیچ نامزدی برنامه ندیده ام!
وحید شقاقی شهری استاد دانشگاه به آفتاب یزد می‌گوید: واقعیت این است هنوز برنامه‌های مشخصی از هیچ یک از کاندیداها ندیده ام.
وی تاکید می‌کند: حداقل جامعه نخبگان و کارشناسان برنامه‌ای از کاندیداها مشاهده نکرده است. پس اولین پیشنهاد این است اگر کاندیدایی برنامه اقتصادی دارد آن را در اختیار جامعه نخبگی و کارشناسی قرار دهد تا بتوان راهبردها و برنامه‌های آنها برای مواجهه با مشکلات را بررسی کرد. اما هنوز بحث‌ها در حد شعار است و شعارها هم بسیار شعارهای آرمانی است و بخشی از شعارها از دید بنده از جنس پوپولیستی و شعارهای غیرواقع‌بینانه است. برخی هم در حد شعار است.
> برنامه، اصول
و چهارچوبی دارد
این معلم دانشگاه اظهار می‌دارد: برنامه اصول و چارچوبی دارد. وقتی می‌گویید برنامه اقتصادی دارم باید اهداف کمی، راهبردها، سیاست ها، اُولویت و الزاماتی مانند منابع مالی مشخص باشد. هنوز مشخص نشده کاندیداها بر اساس اولویت چه برنامه‌هایی دارند.
> چهار ابر بحران، و چند ابر چالش
این کارشناس مسائل اقتصادی در ادامه به محورهای اصلی اقتصاد ایران پرداخته بیان می‌کند:
اقتصاد ایران ابربحران و چالش‌های متعددی دارد. در دهه پیش رو در لایه اول 4 بحران را پیش رو داریم. بحران آب، بحران جمعیت، بحران صندوق‌های بازنشستگی و بحران پایان عصر صادرات نفتی.
در لایه دوم ابرچالشی به نام ناترازی و چالش نظام بانکی را داریم. در لایه سوم چالش‌هایی مثل فضای نامناسب کسب و کار، نابرابری فزاینده، بیکاری جوانان، آلاینده‌ها و بحث‌های محیط زیستی، بحث فساد اقتصادی را داریم. بحث‌هایی که مطرح می‌کنم حاکی از این است که ما با یک اقتصادی سر و کار داریم که بیماری‌های متعددی دارد و این بیماری‌ها را حداقل در سه لایه دسته‌بندی کردم. لایه اول ابرچالش‌ها یا بحران ها. لایه دوم چالش و لایه سوم برخی مسائلی است که اشاره کردم.
شقاقی شهری ادامه می‌دهد: سوال بنیادین این است که کاندیداها اولویت‌های شان را مشخص کنند تا بفهمیم از زاویه نگاه کاندیداها چالش‌ها و ابرچالش‌هایی که می‌خواهند برای اصلاحات و جراحی‌ها نفوذ کنند چه است؟ اولین کار این است کاندیداها مسائل خود را اولویت‌بندی کنند و برای رفع مشکلات، راه و برنامه ارائه دهند. آسیب‌ها و چالش‌های اقتصاد ایران را شناسایی کنند و بعد از رتبه‌بندی بر پایه ضرورت و فوریت سراغ اهداف کمی روند و راهبردها و منابع مشخص باشد و پیامد و تبعات هر اصلاح ساختاری نیز بیان شود.
> حل همه ی بحران‌ها یعنی بی‌برنامگی!
وی معتقد است؛ نمی‌توانیم همزمان سراغ حل همه بحران‌ها رویم. باید به ترتیب اولویت‌ها به حل بحران‌ها اقدام نمود. لذا برخی از شعارها ساده انگارانه و فقط در حد شعار است و با واقعیت هم سازگار نیست. چون هنوز هیچ برنامه مکتوب قابل بررسی از هیچ کدام از کاندیداها ندیدم تا زمانی که برنامه‌ای با رئوسی که اشاره کردم نبینم می‌گویم حرف‌ها در حد شعار است. اما اگر کاندیداها برنامه دارند پیشنهاد من به عنوان معلم اقتصاد این است برنامه‌های‌شان را از طریق کانال‌های خودشان منتشر کنند و در معرض نقد و بررسی خبرگان اقتصادی قرار دهند. آن موقع می‌توانیم بگوییم کدام یک از برنامه‌ها با واقعیات سازگار است کدام یک از برنامه‌ها قابلیت اجرا دارد و کدامین برنامه برای کشور ما بیشتر مفید خواهد بود.
> افزایش یارانه اولویت نیست
وحید شقاقی شهری در این گفتگو با ذکر این مسئله که؛ افزایش یارانه اکنون اولویت کشور نیست خاطرنشان می‌کند؛ اگر از من پرسیده شود کشور در دهه پیش رو، چه سرانجامی سراغش خواهد آمد می‌گویم: در این دهه 4 بحران را پیش رو داریم. اگر برای بحران آب چاره‌ای اندیشیده نشود در 5 سال نهایت در ده سال آینده شاهد نزاع بین استان با استان و روستا با روستا خواهیم بود.