کودتای خزنده الکاظمی در عراق

تشنج سیاسی و امنیتی در عراق چیز تازه‌ای نیست اما حوادث چند روز اخیر در بغداد گویای این است که تشنج فعلی روند متفاوتی را نسبت به موارد قبلی دنبال می‌کند. در واقع، این تشنج حاصل سه اتفاق قابل توجه است: 1- مذاکرات محرمانه برای تشکیل دولت فوق‌العاده، 2- فراخوان تجمع اعتراضی در روز سه‌‌‌‌‌‌شنبه 25 مه برای براندازی نظام حاکم بر عراق و برپایی چادرهای تحصن در میدان التحریر بغداد، 3- بازداشت قاسم مصلح، فرمانده تیپ الطفوف یا تیپ 13 از نیروهای بسیج مردمی مشهور به حشدالشعبی در روز چهار‌‌‌‌‌شنبه 26 مه.
هرچند به نظر می‌رسد این سه اتفاق ارتباط چندانی به یکدیگر نداشته باشند اما با توجه به نقش قابل‌توجه عوامل خارجی و به خصوص انگلیس و امریکا در این اتفاقات و انتخابات آینده پارلمانی عراق، باید گفت که هر سه اتفاق قطعات یک سناریوی از پیش تدوین شده است.
زمان‌بندی این اتفاقات نشان می‌دهد پیوستگی قابل‌توجهی بین آنها وجود دارد. بازداشت قاسم مصلح مشهور به سردار خاکریز‌‌‌‌‌ها یک روز بعد از تجمع اعتراضی بغداد به دست نیروهای امریکایی نشان می‌دهد که نه تنها آن اعتراضات سرپوشی برای دستگیری این فرمانده مهم بوده، بلکه امریکایی‌‌‌‌‌‌ها این بار مستقیماً وارد عمل شده‌اند و دولت مصطفی الکاظمی و برخی عمال آن مثل احمد ابورغیف در این جریان فقط نقش دستیاران نیروهای امریکایی را بازی کرده‌اند. مصلح مانع جدی در مقابل حمل و نقل محرمانه نیروهای امریکایی در مرز عراق با سوریه بود و اجازه نمی‌داد امریکایی‌‌‌‌‌‌ها نیروهای داعشی را از این طریق وارد عراق کنند. به این ترتیب، امریکا با استفاده از شلوغی ناشی از فراخوان 25 مه تلاش کرد این مانع را از سر راه خود بردارد. علاوه بر این، به نظر می‌رسد هدف دیگری نیز با بازداشت مصلح دنبال می‌شود که بیش از هر چیز به انتخابات پارلمانی عراق در ماه اکتبر و مذاکراتی مربوط می‌شود که دولت الکاظمی با برخی گروه‌‌‌‌‌‌ها برای تشکیل دولت فوق‌العاده داشته است.
اصل مسئله در اینجا برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی است که الکاظمی تا اینجای کار، به بهانه فراهم نبودن شرایط لازم، یک بار از برگزاری آن طفره رفته است. قرار بود این انتخابات ماه ژوئن 2021 (خرداد جاری) برگزار شود اما الکاظمی به این بهانه، انتخابات را موکول به اکتبر کرد. حالا بار دیگر زمزمه فراهم نبودن شرایط و تعویق انتخابات شنیده می‌شود و نکته جالب توجه اینجا است که این زمزمه نه از سوی سیاستمداران عراقی بلکه از طرف استفان هیکی، سفیر انگلیس در عراق مطرح شده است. او 11 مه‌، با بهره‌برداری از ترور مشکوک ایهاب الوزنی گفته بود که شرایط عراق برای برگزاری انتخابات زودهنگام پارلمانی نامناسب است. هرچند این اظهارنظر مداخله‌جویانه او بی‌پاسخ نماند و مقامات و سیاستمداران عراقی به آن واکنش تندی نشان دادند اما حرف او نشان از این داشت که سناریویی با مدیریت انگلیس برای بهره‌برداری سیاسی از تنش‌‌‌‌‌‌ها جهت ممانعت از برگزاری انتخابات در دست اجرا است. چند روز بعد از این اظهارنظر‌، خبر‌‌‌‌‌هایی از مذاکرات دولت الکاظمی با برخی از گرو‌ه‌‌‌‌‌‌ها برای تشکیل فوق‌العاده منتشر شد. دولت الکاظمی در حالی این مذاکرات را انجام داده که بیشتر فراکسیون‌های پارلمان از آن بی‌اطلاع هستند‌. به نظر می‌رسد که الکاظمی برای تشکیل دولت فراقانونی فوق‌العاده پارلمان را دور زده است. با توجه به اینکه تشکیل دولت فوق‌العاده بی‌شک به معنای تعویق زمان برگزاری انتخابات حتی تا یک سال دیگر است، ظاهراً این طرح درست در راستای سخنان هیکی برای به تعویق انداختن انتخابات است. به عبارت دیگر، تشکیل دولت فوق‌العاده به منظور ممانعت از برگزاری انتخابات زودهنگام در موعد مقرر مطرح شده است. به همین جهت، به محض برملا شدن این مذاکرات، فراکسیون‌‌‌‌‌‌ها و احزاب سیاسی با تشکیل دولت فوق‌العاده مخالفت کرده و در دیدار با الکاظمی نگرانی خود را از به تعویق انداختن انتخابات ابراز کردند. با این حال، بازداشت قاسم مصلح نشان داد که اصل سناریوی تشکیل دولت فوق‌العاده در حال اجرا است و موانع تشکیل این دولت مثل این فرمانده حشدالشعبی نیز کنار گذاشته می‌شود، حتی اگر به روش‌های غیرقانونی مثل مداخله مستقیم نیروهای امریکایی باشد. به این جهت است که باید منتظر اتفاقات و بازداشت‌‌‌‌‌‌هایی بیشتر از این بود تا اینکه سناریوی انگلیسی برای تشکیل دولت فوق‌العاده در قالب یک کودتای خزنده اجرا شود.