پوپولیسم کلاسیک

رامین نخستین انصاری‪-‬ شعارهای برخی از نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری که در اولین مناظره تلویزیونی نمایان شد، عمیقا در یک گفتمان پوپولیستی ریشه دارد که عناصر عاطفی - و نه عقلانی - را در بر می‌گیرد. مناظره تلویزیونی که میلیون‌ها ببینده دارد مکانی برای بیان دیدگاههای علمی و عملی و منطبق بر واقعیات حاکم بر اختیارات رئیس جمهور در قانون اساسی برای اداره کشور باید باشد، ولی در اولین رودرویی کاندیداهای ریاست جمهوری و از همه قابل توجه‌تر، سخنان پوپولیستی که مطرح شد، به جای مطرح کردن طرح و برنامه بر درگیری شخصی و تنش تاکید چشمگیری داشت. تمرکز برخی از کاندیداها بر دشمنان به عنوان تهدید مردم؛ و حملات بی‌سابقه علیه دولت روحانی و متهم کردن وی به عنوان عامل اصلی تمامی مشکلات کشور وعدم توجه و شفافیت در بیان این امر مهم که علت اصلی مشکلات به تنهایی در قوه مجریه نیست و در این میان شاهد بودیم که آسمان و ریسمان را سر هم بافتند تا دو چیز بی‌تناسب را به هم ارتباط بدهند و آن اینکه ساختار قدرت در کشور به گونه ای تعریف شده است که رئیس قوه مجریه که مجری سیاستگزاری‌ها می‌باشد، عامل اصلی شرایط اسفناک کنونی در کشور است. در صورتی که ضرب المثلی در فرهنگ ایرانیان است که گویای واقعیت انکار ناپذیر ساختار قدرت در کشور است، وقتی که آشپز چند تا شد،‌ آش یا شور میشود یا بی‌نمک، بدین معنی که وقتی چندین نفر در انجام کاری دخالت داشته باشند؛ کار پیش نمی‌رود. خصوصیات و کاریزمای کاندیداها و با رفتاری که از
خود نشان دادند، مناظره را برای بینندگان، شبیه یک نوع برنامه تفریحی کرد که بینندگان تلویزیون با آن آشنا هستند. از زمان انتخابات ریاست جمهوری نهم و پس از روی کار آمدن احمدی‌نژاد و تکیه بر مسند رئیس قوه مجریه، به نظر می‌رسد پوپولیسم دوباره به عنوان ادبیات و یک ابزار در همه جا دیده می‌شود، بخصوص در رقابت انتخاباتی و نبرد در صحنه سیاسی دوباره ظاهر شده است. رقابت برای کسب کرسی رئیس قوه مجریه نباید هیچ کسی را به عنوان پوپولیست طبقه‌بندی کند. اما استفاده از مفهوم پوپولیسم برای سیاستمداران بسیار آسان شده است. امروز پوپولیسم به عنوان مفهومی بالقوه و با توجه به شرایط نامناسب زندگی مردم، عمل می‌کند و هدف سیاستمداران جذب نظر مردم است. عملکردهای نامزدهای مورد نظر در اولین مناظره تلویزیونی برای فروش چیزی که باید طراحی کنند و به مردم ارائه کنند، مبتنی بر یکسری سخنان شعاری برای انتقال پیام‌ها و احساسات و وعده‌های دور از انتظار و غیر واقعی بود که، قلب مردم و جامعه را نشانه می‌گرفتند. در صورتی که مردم به حقوق و شرایط کشور آگاهی دارند و کمتر کسی شاید نداند که پرداخت
پانصد میلیون تومان برای تشویق جوانان برای ازدواج و یا از این قبیل شعارها از کدامین منابع می‌خواهد تامین شود و با وعده کنترل گرانی و تورم و... در تضاد است، زیرا این شعار فقط با چاپ اسکناس بی‌پشتوانه که همه از عواقب آن آگاهی دارند امکان‌پذیر است. مقوله‌های پوپولیسم کلاسیک برای خودنمایی در جهت حمایت گسترده اقشار مختلف جامعه قادر به انطباق با تحولات و شرایط حاکم بر کشور نیست. مهمترین بخش از مناظره، تولید خشم و نفرت و انتقام و متهم کردن همدیگر به خیانت علیه ملت و برپایی محاکمه بود، نامزدینی که تماما بیش از سه دهه در مسند قدرت هستند و این امر مهم بطور حتم شبهات و پرسش‌هایی را برای مردم و بخصوص نسل جوان به وجود
خواهد آورد.