روزنامه آرمان ملی
1400/03/17
عدم‌تصویب FATF مانع بازگشت سرمایه کشور شد
آرمان ملی-علیرضا پورحسین: لوایح CFT و پالرمو از سال ۱۳۹۷ و پس از مخالفت شورای نگهبان با تصویب این لوایح در مجلس شورای اسلامی به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شد. مجمع نیز دست به بررسی مجدد مواد این لوایح در کمیسیون‌های اختصاصی زد که سرانجام در اسفند ماه سال ۱۳۹۸ و پس از پایان ضرب‌‌الاجل تعیین شده، گروه ویژه اقدام مالی علیه پولشویی (FATF) که چندین بار هم تمدید شده بود، ایران وارد لیست کشورهای پرریسک از نگاه این سازمان شد. اتفاقی که محدودیت‌های مالی را برای اقتصاد ایران را که تحت‌تحریم های دولت آمریکا نیز قرار داشت، تشدید کرد. محدودیت‌هایی که البته پیش و حتی پس از ورود ایران به این لیست سیاه، در مورد میزان تاثیرگذاری آن بر فرآیندهای اقتصادی کشور در میان سیاستمداران و سیاستگذاران کشور اختلاف‌‌نظرهای جدی وجود داشت. کشمکش در خصوص این لوایح ادامه داشت تا بار دیگر با آغاز مناظرات انتخاباتی در ایران به یکی از مباحث جدی در حوزه اقتصاد و سیاست خارجی بدل شد. این روند حتی تا جایی پیش رفت که در نشست انتخاباتی فعالان اقتصادی با محسن رضایی، کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری در اتاق بازرگانی ایران مطرح شد و از رضایی خواسته شد تکلیف لوایح مشخص شود؛ زیرا بر عرصه مالی کشور موثر است. مساله‌ای که از سوی رئیس پیشین بانک مرکزی در مناظرات انتخاباتی مطرح شد و به عنوان یکی از موانع جدی پیش‌روی ورود ارز به کشور قلمداد شد. امری که ارتباط آن با تحریم‌ها و برجام در ماه‌های اخیر به یک بحث جدی نیز بدل شده است. در راستای بررسی این مساله «آرمان ملی» گفت‌و‌گویی با سیدجلال ساداتیان، سفیر پیشین ایران در بریتانیا داشته است که در ادامه می‌خوانید.آیا به واقع تحریم‌ها بر عملکرد دولت تاثیر گذاشته و این فار تا چه میزان و در چه عرصه‌هایی بوده است؟
تحریم‌هایی که نتایج فعالیت‌های ترامپ در 4 سال اخیر بوده، فشار زیادی به کشور و دولت ایران وارد کرده است. این اقدامات غیرقانونی بوده و تحریم‌های مرتبط با برجام هیچ‌کدام به تصویب کنگره آمریکا نرسیده است. از سوی دیگر تحریم‌هایی که علیه ایران به صورت قانونی وضع کرده‌اند در ارتباط با مسائل حقوقی و دفاعی ایران است و ارتباطی با برجام ندارد. نباید فراموش کرد زمانی که برجام برداشته شد تا یک سال و چند ماه شاهد لغو تحریم‌ها و اثرات مثبت آن بودیم تا زمانی که دونالد ترامپ بر سر کار آمد. از جمله تحریم‌های دوره ترامپ، تحریم‌های بانکی است که بر کشورمان فشار زیادی وارد کرد و بانک‌های سایر کشورها به موجب آن با ایران همکاری نکردند. تحریم‌های ثانویه سبب شده بود همکاران ایران در عرصه مالی نیز تنبیه شوند. حتی همسایگان ایران در این عرصه نمی‌توانستند با ایران همکاری کنند و این نشان از تحریم سنگین ترامپ علیه ایران بود که عملا دست دولت را به صورت کامل بسته بود.
چه عوامل دیگری موجب سخت‌تر شدن شرایط و تحریم‌ها شد؟
لوایح FATF نیز مساله‌ای است که باید به آن توجه شود. دو لایحه به صورت کامل در ایران پذیرفته شدند و دو لایحه دیگر نیز مورد تایید مجلس قرار گرفت اما همچنان در مجمع تشخیص مصلحت نظام بلاتکلیف است. فارغ از اینکه ارجاع این لوایح به مجمع کار درستی بوده یا خیر اما تعداد بیشتری از اعضای مجمع با این استدلال که این لوایح ایران را محدود می‌کند، به آن رای منفی دادند. کارشناسان در این عرصه ورود و تاکید کردند که اگر تحریم‌ها علیه ایران برداشته شود، ما به واسطه عدم‌تصویب FATF با مشکل مواجه خواهیم شد. مصداق بارز آن پول‌های زیادی است که امروز باید از کره‌جنوبی و عراق به ایران برگردد اما به بهانه عدم‌تصویب این لوایح همکاری صورت نمی‌گیرد. این لوایح یک موضوع مجزا از تحریم‌هاست اما تاثیرات متقابل بر هم دارند. اگر به‌زودی در وین مذاکرات به نتیجه برسد و تحریم‌ها لغو شود عدم‌تصویب لوایح باز هم یک مانع است و به همین علت مشخصا FATF بر مسائل اقتصادی کشور تاثیر‌گذار است. رئیس‌جمهور، وزیر امور خارجه و برخی از اعضای تشخیص مصلحت نظام بر اهمیت تصویب FATF تاکید کرده‌اند و تصویب آن را ضرورت می‌دانند. باید دید با مثبت شدن مذاکرات وین موضوع FATF در کشور نیز حل میشود یا نه؟ این نگاه خوشبینانه وجود دارد که همزمان با به نتیجه رسیدن مذاکرات وین، سازوکار FATF نیز در کشور تصویب شود تا ما بتوانیم از مزایای برجام به نحو کامل‌تری استفاده کنیم. البته این نگاه نیز وجود دارد که مذاکرات وین به نتیجه برسد ولی همچنان FATF در کشور تصویب نشود و تصمیم‌گیری در مورد آن به ماه‌های بعد موکول شود. نگاه بدبینانه نیز این است که مذاکرات در وین به نتیجه نرسد و موضوع FATF نیز در کشور به نتیجه نرسد.
همواره به دولت به علت عدم‌همکاری اقتصادی با همسایگان انتقاد می‌شد. عدم‌تصویب FATF تا چه میزان دست دولت را برای همکاری با همسایگان مسدود کرد؟
ایران در یک نمونه مشخص میزان زیادی برق به عراق صادر کرده است و امروز عراق نمی‌تواند پول‌های ایران را به بهانه تحریم و عدم‌تصویب FATF به ایران بازگرداند. مشخصا تاثیر گذاشته و این مانع برای همکاری با سایر کشورها نیز وجود داشت. همین امر سبب شده تهاتر در دستور کار قرار گیرد که مشخصا پاسخگوی مسائل اقتصادی کشور نیست. کشورها عنوان کرده‌اند که حتی اگر تحریم‌ها برداشته شود باید فکری به حال اینکه ایران در لیست سیاه مبادلات مالی قرار گرفته است نیز شود. امروز ایران تبادلاتی با افغانستان در حوزه سوخت دارد که به سختی از طریق صرافی‌ها پول‌هایی وارد کشور میشود اما کشورهایی همچون ترکیه، امارات و ترکمنستان و سایر همسایگان امروز نمی‌توانند با ایران همکاری مالی داشته باشند و باید هر چه زودتر فکری برای برطرف کردن موانع شود.
سایر اخبار این روزنامه
