سیاوش غیبی پور
کارشناس اقتصادی

مالیــات یــکی از مهمترین بحثهای اقتصادی است و از هر بخشی دریافت شود، تاثیرات خود را برجای می گذارد. یکی از مالیاتها، مالیات بر تولید است و این سوال مطرح می شود که چرا مالیاتی که از واحد‌های تولیدی گرفته می‌شود، رونق تولیدی برای ما ایجاد نمی‌کند. مالیاتی که از واحد‌های تولیدی گرفته می‌شود؛ به سبب ساز وکار‌های اجرایی در ارزش افزوده مستقیم و در مالیات سالیانه عملکرد نیز به علت حسابرسی، ساز و کار مشخصی دارند. اما اگر مالیات بر درآمد و کارخانه‌های تولیدی را کنار بگذاریم و مالیات بر جمع درآمد را ایجاد کنیم؛ یعنی از سهامدار، صاحب کارخانه و کسی که درآمد ایجاد می‌کند یا از فعال اقتصادی مالیاتی بگیریم، چنین مالیاتی در حال حاضر وجود دارد. یعنی اگر یک فعال اقتصادی وارد کننده باشد، از واردات او مالیات اخذ می‌شود. اما از جمع درآمد‌های آن شخص مالیاتی گرفته نمی‌شود، زیرا در کشور ما فعلا ساز و کار اجرایی و قانون آن وجود ندارد. قبلا این مالیات بر جمع درآمد در قانون قبل از سال ۸۰ بوده، اما حذف شده است. زیرا ساز و کار اجرایی جمع درآمد را نداشتیم. حالا قرار است که این قانون مجدد احیا شود و ماهیت جمع درآمد مبنا قرار گیرد که نیازمند قانون و ساز و کار دقیقی است. به نظر می رسد اجرای مالیات بر جمع درآمد در کشور ما زود است زیرا به تغییرات زیادی نیاز دارد و ساختارها، سیستم‌ها و فرهنگ نیز باید تغییر کنند. اکنون نیز اگر بخواهیم ساختار فعلی را تغییر دهیم، با کسری درآمد‌های مالیاتی مواجه می‌شویم که آن نیز به کسری بودجه منجر خواهد شد. مالیات ستانی یک امر حاکمیتی است. اما اینکه جایگاه سازمان مالیاتی با وزارت اقتصاد باشد یا رئیس جمهور، اهمیت چندانی ندارد و آنچه که اصل و مبناست، کارایی سیستم است. این یک دستگاه حاکمیتی است و حالا در چه مجموعه‌ای قرار داشته باشد، خیلی اهمیتی ندارد. در عموم کشور‌ها وزارت خزانه داری و مالیات ستانی یکی هستند و در کشور ما تحت نظر وزارت اقتصاد است. زیرا هم خزانه و هم اقتصاد تقریبا مکمل هم هستند