درباره کمال‌گرایی

بهاره زارع زاده‪-‬ بیماری پرفکشنیسم یا کمال‌گرایی (Perfectionism) یکی از ویژگی‌های شخصیتی انسان می‌باشد که می‌تواند به صورت مثبت (موفقیت) بروز کند یا به صورت منفی (دردسر). انسان‌های کمال‌گرا در هر کاری افراط می‌کنند، نگاهشان، تفکرشان به صورت همه یا هیچ یا به عبارتی صفر یا صد است و حد وسط ندارد، به دیگران اعتماد نمی‌کنند چون فکر می‌کنند که خودشان بهتر از بقیه می‌توانند به بهترین نحو کارها را انجام بدهند و همه کارها را به صورت دقیق وبدون نقص و خیلی حساس انجام می‌دهند؛ توجه زیادی به جزئیات دارند، چون باورانسان کمال‌گرا اینگونه می‌باشد. مدام در ذهن‌شان این سوال وجود دارد که آیا این کار را به درستی انجام داده ام؟ آیا کامل بوده؟ آیا کافی بوده؟ آیا مورد قبول دیگران هست؟ خیلی دقت می‌کنند که از نظر دیگران خوب باشند، نیاز دارند که از سوی دیگران تایید بشوند. انسانهای کمال‌گرا خود سرزنشگری و ترس‌های زیادی دارند، زیاد دچار اضطراب، استرس و دلشوره می‌شوند؛ چون خیلی تلاش می‌کنند که کارشان به نحو احسن انجام شود (وسواس داشتن) و وقتی به اهداف خودشان می‌رسند هیچ لذتی نمی‌برند. علتش این است که تمام فکر و ذهنشان برای به سرانجام رسیدن این هدف به صورت کامل و بدون هیچ ایرادی بوده است.
منشا اصلی کمال‌گرایی در دوران کودکی است؛ زمانی که کودک ازمحیط اطرافش و از والدین خودش یاد می‌گیرد چه کارهایی را انجام دهد که به نحو احسن باشد و مورد قبول دیگران واقع بشود. والدین این افراد یا کمال‌گرا هستند ویا دیکتاتور. کمال‌گرایی در اختلال‌های وسواس، افسردگی و اضطراب نقش اساسی را ایفا می‌کند.
انسانهای کمال‌گرا انتظارات بیش از اندازه و حتی خارج از توانایی‌شان ازخودشان انتظاردارند و تاکید بسیار زیادی روی بایدها دارند. این افراد ریسک‌پذیر و انتقادپذیر نیستند؛ در ظاهر نشان می‌دهند که اعتماد به نفس بالایی دارند ولی در درون احساس بی‌ارزشی می‌کنند و در هر مرحله‌ای ازاین زندگی برسند و هرچه بدست بیاورند بازهم در درونشان ناراضی هستند و به هر اشتباهی به عنوان شکست نگاه می‌کنند. وقتی کمال‌گرایی از حد بگذرد و به سوی کمال‌گرایی ناسازگار کشیده شود، جلوی موفقیت فردی و حرفه‌ای را می‌گیرد.
کمال‌گرایی باعث می‌شود زندگی برایتان سخت شود؛ توانایی، لذت، اعتماد به نفس در زندگی شما حذف شود.


سوالی که شاید در ذهن شما هم باشد این است که؛ چه کاری می‌توانم انجام بدهم در راستای غلبه بر کمال‌گرایی؟
۱. تعریف درستی از کمال‌گرایی داشته باشید (تفاوت قائل شوید بین تلاش بسیار کردن برای رسیدن به اهداف و کمال‌گرایی) بنابراین سوالاتی را از خود بپرسید: ۱. بیشتر از حد توان و توانایی‌ام تلاش می‌کنم؟ ۲. آیا اضطراب زیادی را تحمل می‌کنم برای رسیدن به خواسته ام؟ ۳. با یک مشکل کوچک احساس شکست می‌کنم؟ ۴. بیش از حد از خودم انتظار دارم؟ ۵. حساسیت بیش از اندازه روی انجام کاری دارم؟ ۶. آیا تصورتان این است که کارهای دیگران مورد قبول شما نمی‌باشد چون مانند شما بدون نقص وبا توجه زیاد انجام نمی‌دهند؟ ۷. آیا مدام دنبال تایید گرفتن از دیگران هستید برای اطمینان بخشی خود؟ اگر پاسخ به این سوالات بله می‌باشد شما کمال‌گرا هستید.
۲. بهترین روش درمان کمال‌گرایی، تغییر باورهای شناختی نادرست و ناکارآمد به باورهای شناختی درست و کارآمد و مطابق با واقعیت است که این تغییر در اتاق درمان اتفاق می‌افتد با انجام تکالیفی که به مراجع داده می‌شود.
۳. آموزش مهارت افزایش عزت نفس، تصمیم‌گیری، ارتباطی
۴. شناخت ترس‌های خود و مواجه شدن با آن
به عبارتی ساده: شاید کنارگذاشتن این عادت‌ها (کامل بودن در هر کاری) که موجب کمال‌گرایی درما شده دشوار وسخت باشد ولی نیاز است کار کنیم روی تغییر باورها، ترسها، اهداف و آموزش ببینیم یکسری از مهارت‌ها را و بپذیرید که هیچ کس کامل نیست. کمال‌گرایی باعث می‌شود، اززندگی لذت نبرید و اعتماد به نفس شما از بین برود.