روزنامه جوان
1400/03/24
غرب باید بین توافق یا عدم توافق انتخاب کند
هیئت‌های مذاکره‌کننده برای ششمین بار به وین برگشتند و طبق معمول، بعد از یک دور مذاکره در چارچوب کمیسیون مشترک برجام، کار کمیته‌های تخصصی از سر گرفته شد. این بار، همه متفق‌القول هستند که اگر توافقی در کار باشد، بایستی بعد از انتخابات 28 خرداد دنبال آن گشت. نکته قابل‌توجه اینکه، اختلافات کلیدی مثل اینکه «امریکا باید اول تعهداتش را از سربگیرد یا ایران» و همچنین «نحوه راستی‌آزمایی» از لغو تحریم‌ها، بعد از 70 روز مذاکره، همچنان حل نشده است. از موضع ایران، این طور به نظر می‌رسد که مذاکرات با وجود پیشرفت 70تا 80 درصدی، به نقطه‌ای رسیده که طرف غربی باید دست به «انتخاب سخت» بزند. عراقچی می‌گوید طرف‌های مذاکره‌کننده باید به ایران تضمین دهند که اتفاقات گذشته مجدداً در آینده تکرار نخواهد شد. به گزارش «جوان»، عباس عراقچی، مذاکره‌کننده ارشد ایرانی که چند هفته قبل، در پایان دور چهارم مذاکرات در وین ابراز امیدواری کرده بود« بتوانیم به یک جمع‌بندی برسیم» حالا در شروع دور ششم مذاکرات می‌گوید:« حتی نمی‌توانم پیش‌بینی کنم این دور چند روز طول می‌کشد.» این حرف عراقچی را دیگر تیم‌های مذاکره‌کننده هم تکرار کرده‌اند. یک «مقام ارشد امریکایی» دیروز قبل از شروع مجدد مذاکرات در وین به روزنامه واشنگتن‌پست گفت که رسیدن به توافق نهایی درباره برجام «چند هفته» زمان می‌برد. میخاییل اولیانوف، نماینده روس‌‌‌‌‌ها در وین نیز هرچند توافق برای احیای برجام را «دردسترس» خوانده ولی تأکید کرده«برای مرتب کردن متن فعلی و برداشتن پرانتزهای دور موضوعات ثانویه، به چند هفته دیگر زمان نیاز داریم. ما باید روی اینکه توافق چگونه اجرا شود، تمرکز کنیم.» هر چند عباس عراقچی گفته که «مذاکرات ما موکول به انتخابات نیست» ولی تأخیر چند هفته‌ای از یک جهت، به برگزاری انتخابات در ایران برمی‌گردد که امریکا و اروپا مایلند بفهمند ساکن جدید پاستور چه کسی است و از طرف دیگر، تهران هم مایل نیست شامگاه توافق یا عدم توافق با انتخابات همزمان شود.بازگشت به «اول امریکا» یا «اول ایران»
با وجود اثر طبیعی انتخابات، اما اختلافاتی که بعضاً از بدو شروع مذاکرات طی 70 روز گذشته وجود داشته، همچنان ادامه دارد. عباس عراقچی دیروز در پایان دور جدید مذاکرات کمیسیون مشترک، ضمن تأکید بر اینکه« فکر نمی‌کنم ظرف هفته جاری بتوانیم به جمع‌بندی نهایی در وین برسیم»، گفت:«هنوز موارد فنی زیادی برای رسیدن به توافق نهایی وجود دارد که باید حل شود. »عراقچی که با خبرگزاری صدا و سیما گفت‌وگو می‌کرد، گفته که «در مذاکرات وین با وضعیت پیچیده‌ای مواجه هستیم» و توضیح داده که این پیچیدگی از یک طرف به این برمی‌گردد که بازگشت امریکا به برجام با یک‌سری مسائل فنی، حقوقی و سیاسی روبه‌رو است و از طرف دیگر، مربوط میشود به«راستی‌آزمایی اقدامات امریکا» که به گفته نماینده ایران از پیچیدگی‌‌‌‌‌‌هایی برخوردار است، باید برای آن برنامه‌ریزی شود، در خصوص آن دقت شود و برای آن شاخص تعیین شود.» این سخنان عراقچی تلویحاً به این معنی است که هنوز ایران و طرف‌های مذاکره‌کننده بر سر «مکانیسم بازگشت امریکا به برجام» و همچنین «مکانیسم از سرگیری تعهدات ایران» و همچنین زمانبندی و تقدم و تأخر اقدامات اختلاف نظر دارند. عراقچی می‌گوید: «همین‌طور اقداماتی که ایران باید انجام دهد، طبیعتاً با توجه به پیشرفت‌های سریع علمی و فنی که ایران در این مدت انجام داده نحوه تنظیم آنها با بازگشت به برجام پیچیدگی‌های خودش را دارد و اینها بحث‌های مفصلی را می‌برد و مجموعه این اقدامات در چه جدول زمانی باید انجام شود.»نماینده ایران در وین با تأکید مجدد بر اینکه« مسلماً امریکا باید قدم اول را بردارد و امریکا باید همه اقداماتش را ابتدا انجام دهد و بعد جمهوری اسلامی ایران راستی‌آزمایی می‌کند و بعد از آن است که به تعهدات‌مان برمی‌گردیم» گفت: «این ملاک کار ماست، ولی احتیاج به جدول‌بندی و جدول زمانی داریم و اینکه مشخص شود در چه روزی اگر به جمع‌بندی رسیدیم، بعد مراحل تأیید و تصویب آن در هر کشور چگونه باشد؟ در چه مدت انجام شود و بعد چه مقدماتی باید برنامه‌ریزی شود و نهایتاً در چه روزی به اجرا می‌رسیم و در آن روز امریکا باید چه کار کند و بعد چگونه راستی‌آزمایی شود.» به خاطر چنین دشواری‌‌‌‌‌هایی است که معاون وزیر خارجه ایران در گفت‌وگویی جداگانه با پرس‌تی‌وی گفته که «طرف‌های مذاکره‌کننده در خصوص برجام باید به جمهوری اسلامی ایران تضمین دهند که اتفاقات گذشته مجدداً در آینده تکرار نخواهد شد.» او می‌گوید:« برای تحقق این امر نیاز به بحث‌های حقوقی، فنی و سیاسی زیادی است و تا جایی که لازم باشد به این بحث‌‌‌‌‌‌ها ادامه خواهیم داد.»
با وجود توافق 80 درصدی، ممکن است توافق نشود
هرچند میخاییل اولیانوف، نماینده روسیه دیروز گفت که «با تمام اوصاف، توافق در مذکرات وین در دسترس است» ولی شواهد و قرائن نشان می‌دهد مذاکرات در حال رسیدن به مرحله‌ای است که طرفها به جای تلاش برای نزدیک کردن دیدگاه‌‌‌‌‌ها به همدیگر، باید دست به انتخاب‌های سخت بزنند. این را هم از اظهارنظر طرف‌های اروپایی و امریکایی می‌توان درک کرد و هم از موضع طرف ایرانی. «هایکو ماس» وزیر خارجه آلمان روز شنبه در آستانه این دور مذاکرات از «همه طرفها» خواسته بود که برای حصول توافق نهایی، انعطاف نشان دهند. او به رویترز گفته بود: «موضوع بر سر انعطاف و عمل‌گرایی همه طرف‌های شرکت‌کننده (در مذاکرات وین) است. بازی کردن با زمان، به نفع هیچ کسی نیست.» واشنگتن‌پست هم به نقل از مقام‌های امریکایی نوشته است: «ایران و ایالات متحده تقریباً در همه موضوعات مورد رایزنی در دیدارهای غیرمستقیم‌شان طی دو ماه اخیر، پیشرفت داشته‌اند اما دولت بایدن همچنان درباره اینکه به توافق نهایی نزدیک‌‍‌تر شده است یا نه، مطمئن نیست.» این مسئول ناشناس در دولت جو بایدن، گفته تا زمانی که بی‌اعتمادی بین دو طرف (واشنگتن و تهران) برطرف و تصمیمات سیاسی برای پذیرش نتایج مذاکرات در وین اتخاذ نشود، اینکه ۷۰ یا ۸۰ درصد [توافق شده باشد]، مهم نیست.»
همچنین عراقچی در گفت‌وگو با خبرگزاری صدا و سیما گفته که «طرف‌های مقابل ما در نقطه‌ای هستند که باید تصمیم خودشان را بگیرند.»سخن اخیر عراقچی در زمینه مذاکرات، می‌تواند به معنی این باشد که سرانجام وین، حتی بعد از چند هفته مذاکره، ممکن است به توافق منجر نشود. عراقچی در این باره گفت:«جمهوری اسلامی ایران بدون رسیدن به خواسته‌های کلیدی خودش قطعاً توافق نخواهد کرد. »عراقچی با ذکر این نکته که جمهوری اسلامی ایران تصمیمات سخت خودش را قبلاً اتخاذ کرده است، توضیح داد: «آن موقعی که در مقابل خروج ترامپ و امریکا از برجام، جمهوری اسلامی ایران تصمیم گرفت که در برجام بماند، تصمیم سخت ما آن موقع اتخاذ شده و الان نوبت طرف‌های مقابل ماست که تصمیمات سخت خودشان را بگیرند و اگر می‌خواهند برجام را حفظ کنند، باید انعطافات لازم را داشته باشند و باید تصمیمات خودشان را بتوانند بگیرند و ما آمادگی داریم مذاکرات را تا جایی که آنها بتوانند به تصمیم برسند، ادامه دهیم.»
