مصر؛ گرفتار در چنبره اقتصاد و امنیت


اخوان المسلمین اگر چه پرچم خود را پایین کشیده اما تشکیلات بسیار قوی‌ای دارد و با توجه به شبکه‌های مالی، اقتصادی و ایدئولوژیکی که دارد به‌سختی می‌توان آن را از دور خارج کرد. اخوان‌المسلمین در زمان «جمال عبدالناصر» نیز تحت فشار به محاق رفت ولی دوباره بازگشت. به هرحال اخوان‌المسلمین یک واقعیت جهان عرب است و نمی‌توان نقش آن را نادیده گرفت
و هر آن ممکن است دوباره به جهان سیاست باز گردد
آفتاب یزد - رضا بردستانی: مصر در دنیای عرب، کشوری با عظمت و دارای پیشینه‌ی تاریخی، فرهنگی، علمی، اقتصادی و سیاسی مهمی است اما به گفته‌ی «محبعلی»، بهار عربی تقریباً مصر را از گردونه‌ی کشورهای مهم منطقه خارج کرد.
تاثیرگذاری بر رویدادهای غزه، تلاش برای حل و فصل مشکلات و اختلافات با برخی کشورهای عضو در ﺷﻮرای ﻫﻤﮑﺎری ﺧﻠﯿﺞ ﻓﺎرس از جمله امارات، قطر و عربستان؛ رفت و آمدهایی برای نزدیک‌تر شدن به بازیگران منطقه‌ای از جمله عراق، ترکیه و لبنان و در نهایت استمرار تلاش‌های برای حل غائله‌ی سد النهضه که اینک به یکی از مهمترین چالش‌های شمال آفریقا تبدیل شده است.


از بعد از مسائلی که همزمان با آغاز بهار عربی برای مصر به وجود آمد، اخوان المسلمین در صحنه‌ی مراودات سیاسی مصر به طرز عجیبی کمرنگ و حتی حذف شدند و اما محبعلی معتقد است
اخوان المسلمین اگر چه پرچم خود را پایین کشیده اما تشکیلات بسیار قوی‌ای دارد و با توجه به شبکه‌های مالی، اقتصادی و ایدئولوژیکی که دارد به سختی می‌توان آن را از دور خارج کرد. این تحلیلگر مسائل جهان عرب همچنین معتقد است؛ این مسئله سبقه تاریخی هم دارد. اخوان المسلمین در زمان «جمال عبدالناصر» نیز تحت فشار به محاق رفت ولی دوباره بازگشت. به هرحال اخوان المسلمین یک واقعیت جهان عرب است و نمی‌توان نقش آن را نادیده گرفت و هر آن ممکن است دوباره به جهان سیاست باز گردد.
> مصر کشوری همیشه مهم
قاسم محبعلی مدیرکل سال‌های نه‌چندان دور خاورمیانه و شمال آفریقا در وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران در گفت و شنودی با آفتاب یزد ضمن با اهمیت خواندن نقش مصر در جهان عرب و تحولات منطقه‌ای می‌گوید: مصر در سیاست‌های خاورمیانه همیشه وزنه مهمی بوده است. اما بعد از تحولاتی که در «بهار عربی» رخ داد و همین طور سلسله تغییرات دنیای عرب، وزن او در سیاست‌های بین‌الملل کاسته شد و جای او را
عربستان سعودی گرفت.
> عربستان، گرفتار در باتلاق یمن؛
مصر اما در حال بازسازی خود
محبعلی خاطرنشان می‌کند: مصر هم به لحاظ سیاسی هم به لحاظ اقتصادی ضعیف شد و رهبران شان، آن آرمان‌ها و دیدگاه‌های اولیه را نداشتند. اما به هر حال مصر وزنه مهمی است و اکنون در حال بازسازی خود است. به خصوص اینکه عربستان در زمان ملک سلمان و بن سلمان به نظر می‌رسد سیاست‌هایش دچار مشکل شده است و مثل چند سال گذشته تحرک‌شان بالا نیست و در باتلاق یمن گیر کرده اند. در منازعات منطقه‌ای با ایران هزینه‌های زیادی پرداختند. لذا عربستان هم دیگر نقش فعالی ندارد و به نظر می‌رسد مصری‌ها دارند از فرصت پیش آمده استفاده می‌کنند.
> تاثیر مصر بر تحولات منطقه‌ای
مدیرکل پیشین خاورمیانه و شمال آفریقا در وزارت امور خارجه در ادامه به نقش همیشه قابل ذکر مصر در باریکه‌ی غزه و مناقشات عربی - اسرائیلی اشاره کرده می‌افزاید: در قضیه غزه و حماس، مصر کنترل کافی در آنجا دارد و ارتباطات غزه و حماس از کانال مصر می‌گذرد و سازمان امنیت مصر بر آنجا کاملا اشراف دارد و بدون هماهنگی با سازمان اطلاعات مصر اطلاعات خارجی حماس برقرار نمی‌شود. مصری‌ها هم با اسرائیل در تماس هستند هم با حماس و در برقراری آتش بس نقش اساسی داشتند.
محبعلی ادامه می‌دهد: اینکه باید بپذیریم همه دولت‌های جهان عرب یک سیاست اعلانی دارند و یک سیاست اعمالی. معمولا فاصله‌ای بین دو سیاست است به خاطر وضعیت و شرایطی که دارند و بازیگران بزرگ منطقه‌ای که وجود دارد و ناچار به تعامل با آن‌ها هستند لذا در همه دولت‌های عرب دوگانگی وجود دارد. در مورد یمن هم مصری‌ها نقش مهمی داشته و دارند و در آنجا نیز مانند وقایع فلسطین اشغالی
مداخله کردند.
> عربستان بدون هماهنگی با مصر نمی‌تواند سیاستی را در یمن پیاده کند
قاسم محبعلی این نکته را مهم ارزیابی می‌کند که «عربستان بدون هماهنگی با مصر نمی‌تواند سیاستی را در یمن پیاده کند.» وی معتقد است؛ مصر، در لیبی و سودان هم نقش مهمی دارد. مصر به دلیل قدرت نظامی و انسانی و موقعیت ژئوپولتیک قدرتی در جهان عرب است و کشورهای حوزه خلیج فارس سعی دارند امنیت‌شان را به گونه‌ای با مصر گره بزنند. آمریکایی‌ها هم به نقش مصر در منطقه توجه دارند. بعد از بهار عربی مشکلاتی بیش آمد که ناشی از این بود که حاکمان مصر مدیریت سابق را نداشتند و حکومت کودتایی ضعیفی قدرت را به دست گرفت اما اکنون در حال بازسازی خود است و سعی دارد دوباره اتحادیه جهان عرب را دوباره احیا کند و از این طریق این اتحادیه رهبری جهان عرب را مجددا به عهده گیرد.
> دیدار بن سلمان و سیسی مهم و موثر؟!
محبعلی با اشاره به مناسبات فی مابین ریاض - قاهره خاطرنشان می‌کند: عربستانی‌ها برای آنکه بتوانند از نقش مصر استفاده کنندحتما به خواسته‌های مصر که کمک‌های مالی است پاسخ مثبت خواهند داد. چون مصر برای بهبود اوضاع داخلی خود به شدت نیازمند کمک‌های عربستان است از آن طرف عربستان به مصر در قبال ایران، یمن و سایر کشورها
نیازمند است.
> دیدار در شرم الشیخ، تلاش برای جلب توجه رسانه‌های بین‌المللی
مدیرکل پیشین خاورمیانه و شمال آفریقا در وزارت امور خارجه با ذکر این مسئله که انتخاب «شرم‌الشیخ» برای این دیدار خیلی اهمیتی ندارد اما شرم‌الشیخ جایی است که هر گاه مصر بخواهد با کشورهای خارجی دیدار کند در آنجا انجام می‌شود و این مکان دو جانبه کامل محسوب می‌شود. ممکن است در وضعیت کنونی بن سلمان تمایل به حضور در مصر و مصری‌ها تمایل به حضور در ریاض نداشتند و این مکان مرزی جهت دیدار در نظر گرفته شده است.
> وضعیت بی‌ثبات داخلی مصر نگران‌کننده است؟!
محبعلی مشکلات داخلی مصر را «آتش زیر خاکستر» دانسته در پایان این گفتگو به آفتاب یزد می‌گوید: مشکل بزرگ مصر مشکل اقتصادی است. مصر از توسعه باز مانده است. در زمان حسنی مبارک مصر وضعیت بهتری نسبت به دوران سی سی داشت. مصر در مخالفت‌ها آتش زیر خاکستر است. از بعد از مسائلی که همزمان با آغاز بهار عربی برای مصر به وجود آمد، اخوان المسلمین در صحنه‌ی مراودات سیاسی مصر به طرز عجیبی کمرنگ و حتی حذف شدند.
> اخوان المسلمین هر آن ممکن است
دوباره به جهان سیاست باز گردد
و اما محبعلی معتقد است؛ اخوان المسلمین اگر چه پرچم خود را پایین کشیده اما تشکیلات بسیار قوی‌ای دارد و با توجه به شبکه‌های مالی، اقتصادی و ایدئولوژیکی که دارد به سختی می‌توان آن را از دور خارج کرد. این تحلیلگر مسائل جهان عرب همچنین معتقد است؛ این مسئله سبقه تاریخی هم دارد. اخوان المسلمین در زمان «جمال عبدالناصر» نیز تحت فشار به محاق رفت ولی دوباره بازگشت. به هرحال اخوان المسلمین یک واقعیت جهان عرب است و نمی‌توان نقش آن را نادیده گرفت و هر آن ممکن است دوباره به جهان سیاست باز گردد.
همکاری مصر با عربستان برای قتل جمال خاشقجی
یک رسانه آمریکایی از همکاری مصر با جوخه ترور روزنامه نگار مخالف عربستان و قتل وی در سفارت ریاض در ترکیه خبر داد. به گزارش آنا، پایگاه خبری یاهو نیوز در گزارشی اختصاصی جزئیاتی جدید را از قتل جمال خاشقجی روزنامه‌نگار منتقد سعودی به دست جوخه ترور سعودی منتشر کرد. طبق این گزارش، گفته می‌شود جوخه ترور در قاهره برای تهیه داروهای غیرمجاز که برای قتل خاشقجی استفاده شد، تواقفی داشته است. یاهو به استناد یادداشت‌هایی که خلاصه بازجویی‌های مخفی تیم ترور است، گزارش داد که یک جت گلف‌استریم پیش از توقف نهایی در استانبول، توقف کوتاهی در دوم اکتبر سال ۲۰۱۸ در قاهره داشته است. طبق این گزارش، مشخص نیست که چه داروهایی برای قتل خاشقجی مورداستفاده قرار گرفت و چه کسی آن‌ها را در اختیار قاتلان قرار داد. به نوشته یاهو نیوز، این افشاگری اولین نشانه از این مسئله است که قاتلان سعودی همدستان مصری داشته‌اند. این تحول همچنین ادعاهای دولت سعودی را مبنی بر این که این گروه قبل از سوارشدن به هواپیما به مقصد استانبول، قصد کشتن این روزنامه‌نگار منتقد را نداشته، زیر سوال می‌برد. به گزارش بی‌بی‌سی، مقام‌های سعودی ادعا می‌کنند که قتل خاشقجی عملیاتی خودسرانه بوده که توسط تیمی انجام‌شده که برای متقاعد کردن خاشقجی به بازگشت به عربستان فرستاده‌شده بود. بااین‌حال، آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در سال ۲۰۱۸ به این نتیجه رسید که محمد بن سلمان ولیعهد سعودی این قتل را تائید کرده بود. در زمان قتل، خاشقجی یکی از منتقدان شناخته‌شده ولیعهد سعودی و سرکوبگری او در درگیری‌های داخلی خاندان سلطنتی بود.