روزنامه اعتماد
1400/03/30
انتخاب هشتمين رييس‌جمهور
تحليل آراي انتخابات رياست‌جمهوري 1400 در گفت‌وگو با حسين نورانينژادمردم سرفرازترين ضلع انتخابات بودند
واكنش سريع بازارهاي رسمي و غيررسمي به انتخابات رياست‌جمهوري
بيم و اميد در بازارها
ساعت ۲ بامداد بيست‌ونهم خرداد ۱۴۰۰، با پايان مهلت راي‌گيري، مهم‌ترين مرحله از فرآيند سيزدهمين دور انتخابات رياست‌جمهوري به‌طور رسمي پايان يافت. انتخاباتي كه تلاش‌ها براي برگزاري آن از ماه‌ها پيش شروع شد و البته حاشيه‌هايي بسيار داشت؛ از گمانه‌زني درباره كانديداهاي احتمالي اين انتخابات گرفته كه بيراه نيست اگر بگويم يك‌سال مانده به روز راي‌گيري شروع شد تا ردصلاحيت چهره‌هاي شاخصي ازجمله علي لاريجاني، اسحاق جهانگيري و مسعود پزشكيان كه با واكنش گسترده و البته توام با بهت و شگفتي مردم و جريان‌هاي سياسي مختلف مواجه شد. از نگراني از حذف يك جريان سياسي گرفته تا سخنراني رهبري درباره ردصلاحيت برخي داوطلبان و تاكيد بر «جبران ظلم و ستمي» كه به آنان روا شد. از عدم حمايت جبهه اصلاحات از هيچ‌يك از كانديداها گرفته تا صحبت برخي چهره‌هاي درون نظام از تحريم و البته تاكيد رهبري بر لزوم مشاركت حداكثري.
به هر حال، با تمامي اين حواشي اما مطابق قرار، ساعت 7 صبح روز ۲۸ خردادماه 1400، راي‌گيري از مردم براي انتخاب رييس‌جمهوري منتخب‌شان آغاز شد. حال آنكه از ۷ كانديدايي كه موفق شده بودند از گزند نظارت استصوابي شوراي نگهبان جان سالم به در ببرند، ۴ كانديدا تا روز برگزاري انتخابات در عرصه رقابت باقي ماندند و قرار بود كه مردم از ميان عبدالناصر همتي، سيدابراهيم رييسي، محسن رضايي و اميرحسين قاضي‌زاده‌هاشمي نام يكي را به عنوان كانديداي مورد نظرشان در صندوق انتخابات رياست‌جمهوري بيندازند. همزمان با انتخابات رياست‌جمهوري اما ۳ صندوق ديگر هم در شعب اخذ راي وجود داشت؛ يكي براي شوراي ششم، يكي براي مياندوره خبرگان پنجم و البته يكي هم براي مياندوره مجلس يازدهم.
علاوه بر تمامي اين حواشي اما يكي ديگر از مسائل انتخابات ۱۴۰۰، برگزاري انتخاباتي در اين سطح گسترده در عصر كرونايي بود. موضوعي كه از مدت‌ها قبل به چالشي براي برگزاركنندگان انتخابات بدل شده و به همين دليل هم صندوق‌هاي راي الكترونيكي براي انتخابات شوراهاي شهر و روستا به كمك آمدند و ديگر نيازي به انگشت‌هاي جوهري هم نبود. صندوق‌هاي الكترونيكي اما روند برگزاري را ظاهرا اندكي كند كرده بود و همين سبب شد دبير شوراي نگهبان در نامه‌اي به وزير كشور با اشاره به گزارش‌هايي كه از اين كندي راي‌گيري حكايت داشت، از رحماني‌فضلي بخواهد در آن حوزه‌ها از طريق تعرفه كاغذي انجام شود. اگرچه مشاركت مطابق دوره‌هاي قبل نبود و نگاهي به شعب اخذ راي هم نشان از كاهش مشاركت مردم داشت اما قرار بود چنانكه پيش از آن اعلام شده بود، راي‌گيري تا ساعت ۱۲ شب ادامه پيدا كند. به‌‌رغم شكايت از تاخير در آغاز فرآيند راي‌گيري، كندي عملكرد دستگاه‌هاي الكترونيكي احراز هويت، درج نام داوطلبان انصرافي رياست‌جمهوري در آگهي‌هاي شعب اخذ راي، پرسش عوامل اجرايي از مردم درخصوص اينكه قصد شركت در كدام انتخابات را دارند، عدم ارسال صندوق سيار به برخي مراكز بيمارستاني و روستاها كه عمده‌ترين شكايات و گزارش‌هاي ثبت شده در سامانه مردم را شامل مي‌شد اما هر چه رو به شب مي‌رفت، ازدحام مردم در شعب اخذ راي بيشتر مي‌شد و در ادامه اين استقبال چنان زياد شد كه تمديد 2 ساعته اعلام و گفته شد كه تا ساعت ۲ بامداد از كساني كه در شعب اخذ راي هستند، راي‌گيري صورت مي‌گيرد. تصاوير منتشر شده در فضاي مجازي و البته برنامه‌هايي كه صداوسيما پخش مي‌كرد نشان از آن داشت كه ساعت يك بامداد ۲۹ خرداد برخي شعب اخذ راي در اروميه، حسينيه ارشاد، مسجد امام حسين(ع) تهران مملو از راي‌دهندگان است. در نهايت ساعت ۲ شب راي‌گيري پايان يافت تا شمارش آرا آغاز شود.
اگرچه در ميانه‌هاي راي‌گيري نامه‌اي از سوي رييس ستاد رييسي منتشر شد كه وعده پيروزي را داده بود و مدتي بعد اين نامه تكذيب شد اما كمتر از يك ساعت از آغاز شمارش آرا، اخبار غيررسمي از اختلاف فاحش تعداد آراي رييسي با ديگر كانديداها حكايت داشت. هرچند پيروزي رييسي آن زمان رسما اعلام نشد اما آمار اعلامي او را به عنوان رييس دولت سيزدهم معرفي مي‌كرد و پيام‌هاي تبريك يكي‌يكي از سوي سياستمداران و مسوولان رده‌هاي مختلف نظام به سوي او روانه شد. نهايتا حدود ساعت 17 و 30 دقيقه ديروز در حالي كه خبرنگاران مي‌گفتند يك روز است وزير كشور را در وزارت كشور نديده‌اند، رحماني‌فضلي آمار نتايج نهايي انتخابات سيزدهمين دوره رياست‌جمهوري را اعلام كرد.
بر اساس آمار اعلامي وزير كشور، ۲۸.۹۳۳.۰۰۴ راي معادل ۴۸.۸ درصد از واجدين شرايط در انتخابات شركت كرده بودند كه در نتيجه آن رييسي ۱۷.۹۲۶.۳۴۵ راي، رضايي ۳.۴۱۲.۷۱۲ راي، همتي ۲.۴۲۷.۲۰۱ راي و قاضي‌زاده‌هاشمي ۹۹۲.۷۱۸ راي كسب كرده‌اند. هنوز ساعتي از اعلام نتايج نگذشته بود اما مشخص شد كه ناهمخواني عجيبي ميان مجموع آراي نامزدها با رقم كل آرا وجود دارد. برخي منابع خبري ازجمله اصلاحات‌نيوز نوشتند كه «وزير كشور ساعتي پيش اعلام كرد كه ديروز در انتخابات رياست‌جمهوري ۲۸ ميليون و ۹۳۳ هزار و 4 نفر راي داده‌اند اما اگر آراي 4 نامزد انتخابات و شمار آراي باطله را با هم جمع كنيم، برابر مي‌شود با ۲۸ ميليون و ۴۸۶ هزار و ۴۶ راي و اين ۴۴۶ هزار و ۹۵۸ راي (نزديك به نيم ميليون) كمتر از رقم كل آرايي است كه رحماني‌فضلي اعلام كرده است. در حالي كه اين خبر با واكنش‌هاي متعددي روبه‌رو شد، روح‌الله جمعه، مشاور وزير كشور در توضيح آنچه رخ داده در حساب توييترش نوشت: «اختلاف آراي اعلامي با آراي شمارشي، مربوط به تعرفه‌هايي است كه توسط راي‌دهنده اخذ شده ولي به صندوق انداخته نشده يا باتوجه به برگزاري همزمان ۴ انتخابات باهم به اشتباه توسط راي‌دهنده در صندوق مربوط به انتخابات ديگر انداخته شده است.» با همه اين اوصاف انتخابات رياست‌جمهوري با معرفي سيدابراهيم رييسي به عنوان رييس‌جمهور منتخب پايان يافت و هرچند سخنگوي دبير ستاد انتخابات كشور گفته كه براساس قانون دو روز پس از پايان انتخابات، هيات‌هاي اجرايي و نظارت وظيفه دارند شكايات را دريافت و بررسي كنند اما بعيد است اين رسيدگي‌ها تاثيري بر نتيجه انتخابات بگذارد.
سایر اخبار این روزنامه
