تشنگی در آینده را جدی بگیرید

با وجود وعده‌های سازمان هواشناسی، بارندگی در اردیبهشت‌ماه به چند رگبار محدود شد و اتمام دوره بارش بهاره نیز چالش‌های دو بخش آب و برق را جدی‌تر کرد. گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس نشان می‌دهد در نیمی از مناطق شش‌گانه آبی کشور، آب ورودی به سدها شدیدا کاهش پیدا کرده است. استان‌های «اصفهان»، «هرمزگان»، «سیستان و بلوچستان»، «اردبیل»، «فارس» «مرکزی» و «خراسان رضوی» از جمله استان‌های در معرض تنش آبی هستند. «درصد پُرشدگی» مخازن سدهای کشور۵۸ درصد گزارش‌شده است. ترکیب این دو موضوع صحت اخبار منتشر شده در خصوص خطر کم‌آبی در سال ۱۴۰۰ را تایید می‌کند. از آنجا که ۱۰ تا ۱۵ درصد برق کشور از نیروگاه‌های برق‌آبی تامین می‌شود، کم‌آبی در ۱۴۰۰ به منزله کاهش پایداری کشور در زمینه تامین انرژی برق است. وقتی آب و برق کشور با هم دچار کمبود شوند، طبیعتا صنعت، خدمات و کشاورزی ایران تضعیف خواهد شد. این موضوع در لابه‌لای گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس قابل لمس است. وزارت نیرو نیز در روزهای اخیر به‌طور مکرر بر چشم‌انداز نزولی تولید برق تاکید کرده است.این در حالی است که حالا گفته می‌شود تهران در وضعیت نارنجی آبی قرار گرفته است.
> تهران وارد وضعیت نارنجی مصرف آب شد
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران اعلام کرده است: به دلیل سالی کم بارش و مصرف خارج از الگوی ۵۰ درصد تهرانی ها، وضعیت استان نارنجی است و تا به این لحظه وارد قسمت قرمز نشدیم و اگر میزان مصرف افزای ش یابد، در اولین اقدام آب مشترکان پرمصرف را قطع خواهیم کرد.
محمدرضا بختیاری در عین حال گفت: ۵۰ درصد مردم تهران کمتر از حد نرمال که ۱۴مترمکعب است، آب مصرف می‌کنند. ۳۰ درصد تهرانی‌ها کمی بیش از الگوی مصرف آب استفاده می‌کنند و ۲۰ درصد نیز مشترکان پرمصرف هستند. نسبت به کل جمعیت ۵درصد از تهرانی ها، چندین برابر الگوی مصرف، آب شرب استفاده می‌کنند. تنها بر اساس مصوبه شورای تامین اقدام به قطع آب مشترکان پرمصرف خواهیم کرد اما درحال حاضر به آن نقطه نرسیدیم.


وی با اشاره به اینکه تنها ۲ درصد تهرانی‌ها مشمول طرح آب امید هستند، گفت: بر اساس این طرح قرار بود افرادی که یک سوم حد متوسط و یا کمتر مصرف آب دارند، مشمول این طرح شوند، در تهران ۲ درصد مشترکان مشمول این طرح شده‌اند که رقم بالایی نیست. به استناد مصوبه هیئت وزیران، الگوی مصرف معادل حداکثر
۱۵۰لیتر آب روزانه به ازای هر نفر است. همچنین براساس استانداردهای بین‌المللی، نیاز پایه بهداشتی و شُرب هر فرد معادل ۵۰ لیتر آب در شبانه‌روز است.
با این همه باید دید وضعیت نارنجی آبی به چه معناست؟ دلیل آن چیست و چه باید کرد؟
> تشنگی در آینده
دکتر اسماعیل کهرم، فعال حوزه محیط زیست در این خصوص به آفتاب یزد گفت: «در طبیعت چیزی تحت عنوان رنگ‌بندی شرایط و وضعیت وجود ندارد اما وقتی مصرف آب به حدی میرسد که نگرانی نسبت به آینده وجود دارد، وضعیت از حالت عادی عبور کرده و در شرایط بحرانی قرار می‌گیرد، رنگ بندی‌ها در واقع درجه بندی‌هایی است که برای وخیم نشان دادن وضعیت آب در ایران و جهان در نظر گرفته می‌شود. وقتی کم آبی در کشوری و یا منطقه‌ای به وجود می‌آید اصطلاحا گفته می‌شود از شرایط سبز و آبی عبور کرده و به شرایط قرمز و نارنجی رسیده است، اگر وضعیت کم آبی به بی‌آبی تبدیل شود می‌گوییم در شرایط قهوه‌ای قرار گرفته است. شرایط قهوه‌ای مثل خشک شدن هامون در سیستان و بلوچستان است.»
وی تصریح کرد: «متاسفانه بیشتر این خسارت‌ها در اثر کاهش سفره آب زیر زمینی به وجود می‌آید. کشور ما یک کشور خشک و نیمه خشک است که حدود یک سوم معدل جهان آب دریافت می‌کنیم. معدل جهان حدود ۸۴۰ میلیمتر است و ما کمتر از ۲۴۰ میلیمتر آب دریافت می‌کنیم. این در شرایطی است که ما فراتر از کشوری مثل آلمان که آب‌خیز است آب مصرف کرده ایم. ما رودخانه‌های زیادی نداریم که بتوانیم از آب‌های سطحی بهره‌برداری کنیم بنابراین از سفره‌های آب زیر زمینی استفاده کرده ایم. در کشور ما برای هر نفر بیش از ۸۵۰ لیتر آب وجود ندارد و این یعنی تشنگی در آینده. ما به قدری آب مصرف کرده‌ایم که با پدیده‌ای به نام فرو نشست و فرو چاله دشت‌ها مواجه شدیم.»
این فعال حوزه محیط زیست تاکید کرد: «سفره‌های آب زیر زمینی مثل ستون عمل می‌کنند و ما با استفاده بی‌رویه از سفره‌های آب زیر زمینی در حال تخریب این ستون‌ها هستیم به همین دلیل هم با فرونشست و فروچاله مواجه هستیم. این در حالی است که پدران و اجداد ما مخترع سیستم قنات بودند، آن‌ها آب را از دامنه کوه‌ها تا مناطق دارای شیب از زیر زمین هدایت می‌کردند و با این اختراع به جهانیان نشان دادند که چطور می‌توان در مصرف آب صرفه جویی کرد و با کم آبی مبارزه کرد. اما ما به قدری آب مصرف کردیم که روی پدرانمان را سفید کردیم.»