تابستان خشک در 18 شهر سیستان و بلوچستان با میانگین بارندگی صفر

زهره توکلی
خبرنگار
تابستان فرارسید و استان سیستان و بلوچستان با کاهش بیش از 95 درصدی میانگین بارش‌ها، روزهای سختی را برای تأمین آب شرب و کشاورزی پیش  رو دارد. بر اساس پیش‌بینی‌ها در تابستان امسال بیش از 18شهر استان با تنش آبی روبه رو می‌شوند که مهم‌ترین آنها شهر زاهدان به‌عنوان مرکز استان است که همیشه جزو شهرهای دارای تنش آبی کشور بوده است. سراوان، سوران، مهرستان، نیک شهر، فنوج و... نیز از دیگر مناطقی هستند که تابستان با تنش آبی مواجه می‌شوند.علیرضا قاسمی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان در گفت‌و گو با « ایران» با اشاره به وضعیت بد بارش‌ها در این استان اظهار می‌دارد: متوسط شاخص بارندگی در استان سالانه 100میلیمتر است در صورتی که سال گذشته فقط 5میلیمتر بارندگی داشتیم، یعنی بیش از 95درصد کاهش نزولات جوی را داشته‌ایم و می‌توان گفت رقم آن نزدیک به صفر است.
وی می‌افزاید: 48درصد برداشت‌های آب برای شهرهای استان وابسته به منابع زیرزمینی است یعنی وقتی بارندگی نداریم به‌طور قطع بسیاری از چاه‌های استان دچار مشکل می‌شوند و تا حدی تنش آبی در شهرها و روستای استان پیش می‌آید.


قاسمی ادامه می‌دهد: 38درصد برداشت‌های آب نیز وابسته به آب‌های سطحی است که عمده آن به هیرمند و آب‌های مرزی برمی‌گردد و به‌دلیل تصمیماتی که سال گذشته در افغانستان گرفته شد، دچار مشکل هستیم و امیدواریم رفع شود.
تلاش برای گذر از تنش آبی تابستان امسال
وی می‌گوید: برای عبور از این تنش نیاز داشتیم که 200 حلقه چاه را لایروبی و کف شکنی و 50 حلقه چاه جدید را جایگزین کنیم که این اقدامات در حال انجام است.
قاسمی ادامه می‌دهد: در بسیاری از روستاهای استان بخصوص در حوزه جنوب استان که منابع آبی محلی و قنات داریم همچنین روستاهایی که هوتک دارند و مردم برای مصارف دامی و کشاورزی استفاده می‌کردند، این منابع آبی کاملاً خشک شده و پیش‌بینی می‌کنیم که در حوزه جنوب و شرق استان هم احتمالاً بسیاری از روستاها دچار تنش آبی شوند لذا با توجه به اینکه منبع آبی جایگزین ندارند، نیاز داریم بسیاری از اینها را به شیوه سیار، آبرسانی کنیم.
وی اضافه می‌کند: هم اکنون 930 روستا را به‌صورت سیار آبرسانی می‌کنیم که پیش‌بینی می‌شود این رقم امسال حتی به 2 برابر نیز برسد. درخواست داریم که در این بخش نیز توجه ویژه شود و اعتبارات آن تخصیص یابد. اعتبار پیش‌بینی شده برای آن نیز حدود 60میلیارد تومان است.
قاسمی می‌گوید: فقط در سال 97 و 98 سال پرآبی را در استان سیستان و بلوچستان داشتیم و بجز این 2سال تقریباً این استان به مدت 18 سال با خشکسالی روبه‌رو بوده به‌طوری که بیلان سفره‌های آبی طی 20سال گذشته منفی بوده است.وی در خصوص میزان بارندگی‌های احتمالی در استان طی سال 1400 نیز اظهار می‌دارد: پیش‌بینی شده که امسال نیز سال پربارشی برای کشور نباشد.
این مسئول معتقد است، بحران ناشی از خشکسالی باعث خسارت بسیار سنگین و جبران‌ناپذیری می‌شود و بسیاری از باغ‌ها و محصولات بخصوص در حوزه سیستان که خشکسالی طولانی مدت را داشته از بین رفته و دیگر احیا نشده است.
 مصرف آب هر کولر گازی به اندازه 2 نفر است
قاسمی تصریح می‌کند: بیش از 150هزار کولر گازی در شهر زاهدان وجود دارد که هر کدام بر اساس سایز و... حدود300 تا 500 لیتر آب مصرف می‌کند یعنی هر کولر به اندازه 2 نفر آب مصرف می‌کند لذا به نوعی در تابستان یکدفعه به شهر زاهدان 300 هزار نفر اضافه می‌شود و ما را دچار مشکل آبرسانی می‌کند اما با طرح آب شیرین کن این شهر، افزایش ظرفیت را خواهیم داشت.
این مسئول اضافه می‌کند: 20هزار مترمکعب آب نیز بزودی از طریق خط انتقالی 60 کیلومتری زاهدان، افزایش ظرفیت ایجاد می‌شود که بیش از 80درصد نیز پیشرفت فیزیکی داشته است. اگر این نیز وارد مدار شود بخشی از تنش‌های آبی در زاهدان برطرف می‌شود.
وی در مورد روستاهای فاقد آب آشامیدنی نیز می‌گوید: تعدادی از روستاهای استان نیز تأسیسات آبرسانی ندارند و مردم به شیوه سنتی از آب چاه‌های محلی، قنات و چشمه استفاده می‌کنند که با همکاری حوزه بهداشت، برای بسیاری از این منابع مخزن گذاشته‌ایم. قرار است امسال با همکاری شرکت‌های دانش بنیان، آب شیرین کن و برای برخی دیگر دستگاه‌های تصفیه آب گذاشته و مخزن نصب کنیم که پیش‌بینی می‌شود حداقل 100 روستا را به این شیوه از آب آشامیدنی بهره‌مند کنیم.
وی اضافه می‌کند: حدود 2هزار و 550 روستا نیز فاقد تأسیسات آبرسانی هستند و جمعیت حدود 300 هزار نفری دارند که بخش اعظمی از این روستاها در قالب مجتمع‌های آبرسانی در حال اجرا، تأمین خواهند شد.این مسئول درباره استفاده روستا از هوتک نیز می‌گوید: هوتک‌ها، گودال‌های طبیعی در مجاورت روستاها هستند که از آب سطحی در مواقع بارندگی پر می‌شوند. هوتک‌ها مالکیت شخصی دارند و برای مصارف دام و کشاورزی استفاده می‌شوند ضمن اینکه  همه روستاهای فاقد شبکه مجاور هوتک‌ها، آبرسانی سیار می‌شوند.
 پایان طرح آبرسانی به شهرهای شمالی استان در سال1400
مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب سیستان و بلوچستان با اشاره به 3 طرح آبرسانی بزرگ در حوزه شهری استان، می‌گوید: بزرگ‌ترین آنها، طرح آبرسانی به شهرهای منطقه سیستان است که این طرح 7شهر حوزه سیستان را در بر می‌گیرد و 85درصد پیشرفت فیزیکی دارد که تا پایان امسال به پایان می‌رسد.
وی تصریح می‌کند: در حوزه سیستان در سال99 برای طرح آبرسانی به شهرهای سیستان حدود 61 میلیارد تومان اختصاص یافت و تاکنون نیز بیش از 240میلیارد تومان برای این طرح هزینه شده است، البته امسال نیز 40 میلیارد تومان دیگر ردیف اعتبار دارد تا این طرح در سال 1400 به پایان برسد.
قاسمی، دیگر طرح آبرسانی استان را طرح انتقال آب بخش خاش عنوان می‌کند و می‌افزاید: مشکل کمبود اعتبار این طرح در لایحه بودجه سال 1400 اصلاح شده و تقریباً 406میلیارد تومان در سال 1400 برای آن اختصاص یافته است که اجرایی خواهد شد.
وی طرح سوم و آخرین طرح آبرسانی را مربوط به بخش کنارک از سد «زیردان» عنوان می‌کند و می‌گوید: این طرح حدود 20درصد پیشرفت فیزیکی داشته و پیش‌بینی می‌شود سال1401 به اتمام برسد.