بازخوانی پرونده اتوبوس های مرگ

رعیت نواز- در دو روز آخر هفته گذشته متاسفانه دو سانحه تصادف اتوبوس مسافری بین شهری در نقده و یزد اتفاق افتاد که باعث از دست دادن هفت نفر از هموطنان مان شد. این دو اتفاق ، واکنش های زیادی را در شبکه های اجتماعی به همراه داشت. یکی از این سوانح مربوط به سانحه اتوبوس حامل خبرنگاران محیط زیست بود که سبب شد دو تن از همکاران مان به نام‌های «ریحانه یاسینی» خبرنگار ایرنا و «مهشاد کریمی» خبرنگار ایسنا ،جان خود را از دست بدهند و جامعه خبری را داغدار کنند. بعد از اتفاق روز چهارشنبه مدیرکل ایمنی سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای اعلام کرده: «حادثه اتوبوس خبرنگاران به فرسودگی ناوگان و بریدن ترمز اتوبوس و همچنین کوهستانی و فرعی بودن مسیر مرتبط بوده است.» در حادثه دیگری هم که صبح روز پنج شنبه رخ داد، یک دستگاه اتوبوس حامل سربازمعلمان جوان از زاهدان عازم آباده استان فارس بود که متاسفانه به دلیل نقص فنی در سیستم ترمز باعث کشته شدن ۵ تن و زخمی شدن ۳۳ نفر دیگر شد. به گفته رئیس مرکز اطلاعات و کنترل ترافیک پلیس راهور ناجا، «اتوبوس به علت نقص فنی از ناحیه ترمز با جدول وسط جاده برخورد می کند و در سمت مسیر مقابل واژگون می شود و در این حالت با یک دستگاه تریلی متوقف در مسیر مخالف برخورد می کند و متوقف می‌شود.» هرچند مسئولان دستور بررسی و پیگیری در باره هر دو ماجرا را داده اند تا از بروز اتفاقات این چنینی جلوگیری شود اما نگاهی به پرونده های مشابه در سال های اخیر نشان می دهد که این اتفاق در بیشتر موارد به دلیل فرسوده بودن ناوگان اتوبوسرانی ما رخ داده است و به نظر می رسد هنوز برای آن کاری نشده است.
 
سفر بی بازگشت همسفران «مریم میرزاخانی»  1376 ۲۶ اسفند ۷۶ درست چهار روز مانده به شب عید ،خبر سقوط اتوبوس دانشجوهای نخبه کشور در یک دره ،کل کشور را در بهت و ناراحتی فرو برد. در این حادثه که مریم میرزاخانی هم حضور داشت، اتوبوس 29 نفر از دانشجویان دانشکده ریاضی دانشگاه شریف در راه بازگشت از سمیناری در دانشگاه شهید چمران اهواز در ساعت ۲:۳۰ بامداد در محور اندیمشک – پل‌دختر در محلی به نام پل تنگ از جاده خارج می شود و از ارتفاع شش متری به داخل دره سقوط می کند. متاسفانه در این سانحه دلخراش دو راننده و هفت نفر از مسافران شامل شش دانشجوی نخبه ریاضی ،جان خود را از دست می دهند. علت حادثه: نیروی انتظامی ،علت حادثه را خواب آلود بودن راننده، ناآشنایی با مسیر و بیابان رو نبودن راننده بیان ‌کرد. فرجام ماجرا:  پس از وقوع این سانحه بود که مسئولان امر به ویژه راهنمایی و رانندگی و ادارات راهداری موظف شدند توجه بیشتری به وضعیت نابسامان جاده‌ها داشته باشند تا از وقوع حوادث مشابه پیشگیری شود. مرگ 24 دانشجو در تصادف با تانکر سوخت    1386 در اواخر سال 86 یعنی 27 اسفند 86 واقعه تلخ دیگری کام مردم و جامعه دانشگاهی را تلخ کرد. در این حادثه یک دستگاه اتوبوس حامل دانشجویان موسسه غیرانتفاعی خیام مشهد در محور اندیمشک – خرم آباد، با تانکر سوخت برخورد کرد که در این سانحه 24 دانشجو در آتش سوختند. این اتوبوس که حامل کاروان راهیان‌نور دانشگاه خیام مشهد بود 28 نفر سرنشین داشت که تنها چهار نفر از آن ها توانستند نجات پیدا کنند و متاسفانه به دلیل گستردگی آتش‌سوزی، ماموران موفق به نجات دیگر مسافران نشدند. علت حادثه: رئیس مرکز کنترل ترافیک پلیس راه وقت کشور علت این حادثه را رعایت نکردن قوانین رانندگی از سوی راننده تانکر، تخطی راننده تانکر از سرعت مطمئنه و همچنین خستگی و خواب‌آلودگی راننده تانکر اعلام کرد. فرجام ماجرا: قرار شد کنترل بیشتری بر رانندگان خودروهای سنگین که مرتب در جاده‌های کشور تردد دارند، صورت گیرد! سال پر حادثه اتوبوسی    1395 سال 1395 یکی از سال های پرحادثه برای اتوبوس ها بود. در پرواکنش ترین این حوادث باید به 3 حادثه که دو تای آن در دوم تیر و یکی دیگر در 18 آبان آن سال رخ داد اشاره کرد. دوم تیر سال 95  واژگونی دو دستگاه اتوبوس حامل سربازانی که دوره آموزشی خود را در پادگان «۰۵» کرمان سپری کرده بودند و بعد از چند ماه به شهرهای خود باز می گشتند، واکنش های زیادی را به همراه داشت. در اولین حادثه یک دستگاه اتوبوس در محور سیرجان - نی ریز به دره سقوط کرد و متاسفانه  ۱۳ نفر از سربازان و شش نفر دیگر از اتباع بیگانه که به صورت قاچاق سوار اتوبوس شده بودند جان باختند. در حادثه دیگر که یک ساعت بعد از آن یعنی 2:18 بامداد رخ داد یک دستگاه اتوبوس حامل سرباز که از شهرستان شیراز در حرکت بود در حوالی «مهارلو» واژگون شد که در این حادثه ۴۷ نفر مصدوم شدند. افکار عمومی هنوز بهت زده این حادثه تکان دهنده بود که چندی بعد یعنی در تاریخ ۱۸ آبان واژگونی اتوبوس زائران اربعین در اقلید به مرگ حدود ۲۹ نفر منجر شد و تعدادی نیز زخمی به جا گذاشت. فرجام ماجرا: این حوادث در سال 1395 حتی تا استیضاح وزیر راه هم پیش رفت ولی در پایان حتی به استیضاح هم نکشید و برخورد با خاطیان ماجرا به فراموشی سپرده شد. مرگ در پیچ و خم های دانشگاه   1397 4 دی 1397 بود که خبر جان باختن 10 نفر در پی واژگونی یک اتوبوس در محوطه دانشگاه آزاد واحد علوم و تحقیقات تهران ،جامعه را در شوکی بزرگ فرو برد. در این حادثه که از تلخ‌ترین واقعه‌های عرصه دانشگاهی کشور طی دهه‌های اخیر بود، ۱۰ سرنشین اتوبوس به همراه راننده اتوبوس، جانشان را از دست دادند و ۲۶ دانشجوی دیگر هم در این سانحه مجروح شدند. علت حادثه: معاون استاندار تهران علت حادثه را نقص فنی در سیستم ترمز و فرسوده بودن اتوبوس بیان کرده بود . همچنین ضعف علایم ترافیکی و جدول کشی ونبود گاردریل در طول مسیر را دلیل اصلی حادثه و تلفات زیاد آن اعلام کرده بود. فرجام ماجرا: بعد از این حادثه تلخ 5 تن از مسئولان دانشگاه واحد علوم و تحقیقات عزل شدند و حدود دو سال بعد از این اتفاق، گاردریل دانشگاه نصب شد. ناوگان فرسوده مسافربری کشور اگر چه سال هاست صحبت از نوسازی ناوگان مسافری جاده ای کشور می شود اما متاسفانه اقدام قابل توجهی برای آن نشده و کرونا هم باعث به فراموشی سپرده شدن بیشتر آن شده است. با این حال بر اساس آخرین آمار سازمان راهداری در سال 1398 تعداد 13 هزارو 795 دستگاه اتوبوس وظیفه انتقال مسافران را در جاده ها به عهده داشتند که متوسط عمر آن ها بالای 10 سال است که در سال 98 وظیفه جابه جایی حدود 80 میلیون نفر را به عهده داشتند.