دستان خالی بایدن در پیشبرد مذاکرات

فرار امریکایی‌ها از افغانستان و بحران نظامی و امنیتی نیرو‌های متجاوز امریکایی در عراق و سوریه، سیاست‌های منطقه‌ای امریکا را در ماه‌های اخیر با چالش جدی مواجه ساخته است و این در حالی است که برآورد تیم جدید کاخ سفید در پیشبرد سیاست‌های فشار حداکثری دوران ترامپ علیه ایران در قالب مذاکرات وین و به بهانه بازگشت برجام نیز نتیجه‌ای برای امریکایی‌ها نداشته و ایران با پیشبرد برنامه هسته‌ای و روند غنی‌سازی و قطع دسترسی آژانس به دوربین‌ها ابتکار عمل را در دست گرفته است.
یکی از راهبرد‌های اصلی دولت بایدن در مواجهه با ایران خوشه‌چینی از فرصت فشار‌ها و تحریم‌هایی بود که ترامپ در چهار سال گذشته مبتنی بر راهبرد فشار حداکثری خود علیه مردم ایران اعمال کرده بود. این در حالی بود که ترامپ نه‌تن‌ها نتوانست از آن راهبرد برای به شکست کشاندن مقاومت مردم ایران استفاده کند، بلکه ناکامی او در تسلیم مردم ایران، از دلایل اصلی شکستش در انتخابات ۲۰۲۰ امریکا بود. بایدن، اما با بنا نهادن استراتژی خود در مواجهه با ایران بر مخروبه فشار حداکثری ترامپ البته با ادعای بازگشت به برجام، نه‌تن‌ها فشار‌ها و تحریم‌ها را همچنان حفظ کرد، بلکه با امید بستن به اشتباهات دولت آقای روحانی در شرطی‌سازی کشور به مذاکرات وین، انتظار داشت که بتواند در چند ماه باقیمانده از عمر دولت دوازدهم، با تحمیل شرایط کاخ سفید بر مردم ایران به بهانه بازگشت به برجام، عملاَ برجام‌های دوم و سوم را نیز در قالب مهار توان موشکی ایران و وادارسازی ایران به عدم‌حمایت از نیرو‌های مقاومت به ثمر بنشاند. متأسفانه به‌رغم آشکار بودن اهداف کاخ سفید در ورای مذاکرات وین، اما باز تکرار شرطی‌سازی اقتصاد کشور به این مذاکرات نظیر برجام، نه‌تن‌ها مواضع کاخ سفید را تعدیل نکرد، بلکه امریکایی‌ها و اروپایی‌ها را درگرفتن امتیاز بیشتر مصمم‌تر کرد که اعتراف روز‌های اخیر آقای تخت روانچی نماینده ایران در سازمان ملل تلخی این روند را بیش‌ازپیش آشکار می‌کند. او می‌گوید: «کشوری که برای برجام هزینه‌های هنگفت داد و بهره‌ای از آن نبرد ایران بود «صبر استراتژیک ایران» نیز نتیجه‌ای نداشت. خویشتن‌داری حداکثری باسیاست فشار حداکثری امریکا پاسخ داده شد.»‌ناگفته نماند که این اعتراف تلخ و دیرهنگام را چند ماه پیش‌ازاین و در شرایطی که موقعیت ایران نسبت به شرایط کنونی بهتر بود رهبر فرزانه و حکیم انقلاب پیش‌بینی کرده بودند. معظم له روز ۲۵ فروردین درباره مسائل مربوط به برجام و تحریم‌ها و مذاکرات، هدف امریکایی‌ها از تأکید و اصرار بر مذاکره را تلاش برای تحمیل یک حرف باطل دانستند و افزودند: منطق جمهوری اسلامی مبنی بر اینکه اول باید امریکا تحریم‌ها را بردارد زیرابه آن‌ها اطمینانی وجود ندارد و قبلاً بار‌ها نقض عهد کرده‌اند، به‌گونه‌ای است که حتی بعضی مذاکره‌کنندگان اروپایی نیز قبول دارند و در جلسات خصوصی آن را تصدیق می‌کنند اگرچه در مقام تصمیم‌گیری تسلیم امریکایی‌ها هستند و از خود استقلالی ندارند. ایشان افزودند: غالب پیشنهاد‌های امریکایی‌ها، متکبرانه و تحقیرآمیز است و حتی قابل نگاه کردن هم نیست. ایشان در پایان ابراز امیدواری کردند که مسئولان کشور با چشم‌باز و دل محکم و با توکل به خدا به‌پیش بروند و به توفیق الهی ملت را خرسند و خوشحال کنند.
ناگفته نماند که امریکایی‌ها و اروپایی‌ها به این «خویشتن‌داری حداکثری» دولت آقای روحانی اکتفا نکرده بلکه از ماه‌های قبل برای اینکه قدرت چانه‌زنی ایران را درروند مذاکرات کاهش داده و بتوانند با برهم زدن امنیت داخلی در آستانه انتخابات امتیاز بیشتری بگیرند طی ماه‌های اخیر تمامی ظرفیت و توان خود را برای بی‌رونق کردن فضای انتخابات به کار گرفته و بنا را براین گذاشته بودند که با ایجاد ناامنی اجتماعی و با راه‌اندازی کمپین‌های تحریم انتخابات؛ موقعیت ایران در مذاکرات را متزلزل کرده و یا نهایتاً با شکل‌گیری دولت حداقلی بتوانند سبد امتیاز خود را کامل کنند. اما به‌رغم تصور و برنامه‌ریزی آن‌ها ملت ایران بار دیگر با حماسه خود نقشه‌های آن‌ها را به هم‌ریخت و با برگزاری انتخاباتی امن و آرام و فارغ از هیجانات کاذب که به انتخاب آگاهانه ملت انجامید و در همان آغاز امریکایی‌ها پاسخ «خیر» را از ایران گرفتند. پاسخی که عملاَ به معنی پایان دادن به دوران شرطی‌سازی فضای اقتصادی و سیاسی ایران و ورود کشور به فاز جدید است.
تجربه مقاومت مردم ایران در برابر فشار حداکثری دوران ترامپ و تجربه سیاست مزورانه ماه‌های اخیر دولت بایدن؛ برای مردم ایران و دولت سیزدهم فرصتی گرانبهاست که راهبرد خود را این بار نه به امید به نتیجه رسیدن چانه‌زنی‌های بی‌واسطه و یا باواسطه، بلکه با اتکا به ظرفیت و توانمندی‌های داخلی به‌پیش برد. مذاکرات وین و تعلل امریکا در احقاق حقوق مردم ایران و رفع تحریم‌ها با تداوم سیاست‌های غلط ترامپ این درس را برای مردم ایران داشته و دارد که اولاً میان پنجه آهنین و دستکش مخملین درروند مقابله با نظام اسلامی تفاوت نیست و ماهیت استکبار با این تغییر چهره‌ها فرق نمی‌کند و ثانیاً برخورد از موضع اقتدار با قدرت‌های سلطه و بدون اندکی عقب‌نشینی، تنها مسیری است که منافع امنیت ملی ما را تأمین و دشمنان را وادار می‌کند تا در برابر عظمت مردم ایران سر تعظیم فرود بیاورند. این فرصتی است که مردم ایران با انتخاب خود در روز ۲۸ خردادماه ایجاد کرده‌اند.
روزنامه عرب‌زبان الرأی‌الیوم در روز دهم تیرماه در تحلیلی با اشاره به مذاکرات وین و ایستادگی مقاومت مردمی در عراق و سوریه در برابر امریکا، بر دست برتر ایران درروند تحولات منطقه در مواجهه با امریکایی‌ها تأکید و می‌نویسد؛ ایرانی‌ها شدید‌ترین اهرم‌های فشار خود را به کار گرفتند ازجمله توقف اجرای پروتکل الحاقی و اعلام کردند هیچ عکسی از داخل سایت‌های هسته‌ای خود در اختیار آژانس قرار نخواهند داد و مهلت توافق با آژانس تمام‌شده است. تجربه می‌گوید در بازی واردکردن فشار متقابل میان امریکا و ایران این امریکا است که در درجه اول عقب‌نشینی می‌کند. شرایط سیاسی کنونی امریکا و چالش‌های بین‌المللی کنونی دولت بایدن، رویکرد‌های راهبردی اعلام‌شده امریکا و فضای سیاسی و امنیتی منطقه مانع از آن می‌شود که دولت بایدن به راهبرد فشار حداکثری بازگردد که دربردارنده خطر درگیری نظامی و احتمال جنگ بود. به‌موازات آن دولت امریکا نمی‌تواند توافقی هسته‌ای بین‌المللی امضا نکند و برنامه هسته‌ای ایران را بدون تعهداتی از سوی این کشور ر‌ها کند چراکه طبق ارزیابی‌های امریکا دربردارنده خطراتی است و عقبگردی در سیاست‌های دولت و وعده‌های انتخاباتی بایدن به شمار می‌رود؛ بنابراین ایرانی‌ها بایدن را در وضعیت بسیار دشواری قرار داده‌اند و تنها یک‌راه را پیش پای او یعنی پاسخ مثبت دادن به خواسته‌هایشان در وین قرار داده‌اند. این نشریه عربی با تأکید بر اینکه «بایدن مجبور به نوشیدن جام زهر در مذاکرات وین خواهد شد»، یادآور می‌شود که رئیس‌جمهور بایدن از پوتین برای نرم کردن موضع ایران درخواست کمک کرده است.