رئیسی به برجام وفادار خواهد ماند

دو هفته بعد از توقف مذاکرات در وین، آلمان، فرانسه و چین در یک نشست سه‌جانبه خواستار این شدند که پروسه وین هرچه زودتر از سرگرفته شود. در تهران، سخنگوی وزارت خارجه ایران تأیید کرده که «پیشرفت‌هایی واقعی» در مذاکرات وین انجام شده، ولی «برای دستیابی به توافقی که منافع ملت ایران را تأمین کند» و «مطلوب ایران» باشد، مذاکرات ادامه خواهد یافت. نشانه‌های «عجله برای توافق» در میان طرف‌های مذاکره‌کننده ایران در حال نمایان شدن است. روز دو شنبه میخاییل اولیانوف، نماینده روسیه در وین گفت که بدیهی است که «ایران با در نظر گرفتن انتخابات اخیر ریاست جمهوری، برای آماده‌سازی به زمان بیشتری احتیاج دارد» ولی دو شنبه شب فرانسه، آلمان و چین در یک نشست مجازی از طرف‌های مذاکره هسته‌ای در وین خواستند که از فرصت برای رسیدن به توافق استفاده کنند. رویترز گزارش کرده که امانوئل ماکرون رئیس‌جمهور فرانسه، آنگلا مرکل صدراعظم آلمان و شی جین پینگ رئیس‌جمهور چین بیش از یک ساعت در مورد مذاکرات در وین گفتگو کرده‌اند. در تهران کماکان برای شروع مذاکرات «عجله» زیادی به چشم نمی‌خورد. عباس عراقچی، مذاکره‌کننده ارشد ایرانی از حدود ۱۲ روز قبل که در پایان دور ششم مذاکرات در وین گفت مذاکره به اندازه کافی انجام شده و زمان تصمیم‌گیری کشور‌ها فرا رسیده، دیگر موضع‌گیری نکرده است. احتمالاً، چنین سکوتی تحت تأثیر روند انتقال سیاسی در تهران بعد از انتخابات ۲۸ خرداد است که راه را برای ورود تیم جدید دیپلماسی هموار می‌کند. ظاهراً همین سکوت است که باعث تحرک طرف‌های مذاکره‌کننده در وین، از جمله اروپاییان و چین شده است.
عجله نداریم، فرسایشی هم نمی‌کنیم
در حالی که امریکا و اروپا به طور سنتی از مواضع سختگیرانه‌تر دولت‌های اصولگرا در تهران واهمه دارند، دیروز سعید خطیب‌زاده، سخنگوی وزارت امور خارجه دولت روحانی تلاش کرد در این مورد به آن‌ها اطمینان بدهد که مواضع ایران در خصوص برجام با تغییر دولت تغییری نخواهد کرد. او گفت «در صورت دستیابی به توافق، دولت جناب آقای رئیسی نیز به آن وفادار خواهد بود، زیرا برخلاف رویکرد برخی طرف‌های دیگر، پایبندی به تعهدات و قول‌های داده شده، همواره برای جمهوری اسلامی ایران یک اصل به شمار می‌آید.» سخنگوی وزارت خارجه پیشرفت‌های صورت گرفته در مذاکرات وین را «یک واقعیت» خوانده که به گفته او «همه طرف‌های مذاکرات به آن اذعان دارند»، ولی تأکید کرده که «هنوز موضوعات مهمی باقی مانده است.»‌او همانند عراقچی چنین اختلافاتی را «عمدتاً نیازمند تصمیم‌گیری از سوی سایر طرف‌ها به‌ویژه امریکا» دانسته و گفته است: «در واقع نهایی شدن توافق برای احیای برجام منوط به اراده سیاسی طرف‌های دیگر برای اتخاذ تصمیمات سخت از سوی آن‌ها است.»‌به گفته خطیب‌زاده، تلاش ایران این است که مذاکرات هرچه زودتر به نتیجه رسیده و تحریم‌های ظالمانه علیه ملت ایران رفع شود، ولی با این وجود ایران «برای دستیابی به توافقی که منافع ملت ایران را تأمین کند هیچ ضرب‌الاجلی» تعیین نمی‌کند و البته «مذاکرات تا زمانی که توافقی مطلوب برای ایران حاصل شود، ادامه خواهد داشت.» او گفت: «بار‌ها گفته شده است، ما عجله‌ای برای توافق نداریم، اما اجازه فرسایشی و طولانی شدن مذاکرات را نیز نخواهیم داد.»
اروپا: تضمین ناشدنی است


وزیر امور خارجه آلمان روز دو شنبه گفت که از دستیابی به توافق برای نجات توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با ایران در هفته‌های آینده اطمینان دارد و در یک گردهمایی در مادرید به خبرنگاران گفت: «ما فکر می‌کنیم [مذاکرات]می‌تواند به اهداف خود برسد». یک مسئول عالی‌رتبه اروپایی هم دیروز در گفتگو با شبکه الجزیره تأکید کرد: «مذاکرات پرونده هسته‌ای ایران نمی‌تواند تا ابد ادامه داشته باشد و زمان به سود طرف‌های مذاکره‌کننده نیست.» وی گفت: «مذاکرات هسته‌ای ایران با پیچیدگی‌هایی رو‌به‌رو است، اما در نهایت رسیدن به توافق امکان‌پذیر است.» این مسئول اروپایی گفته که دادن تضمین‌های سیاسی و حقوقی به تهران امری سخت است و این مسئله غیرقابل تحقق است. با این حال، به نظر می‌رسد موضع واشنگتن، به‌خصوص طی دو هفته اخیر در مقایسه با قبل سختگیرانه‌تر شده است.
آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه امریکا اوایل تیرماه، دو روز قبل از توقف مذاکرات در وین در مصاحبه با روزنامه نیویورک‌تایمز گفت که «اختلافات جدی» با ایران در مورد برنامه هسته‌ای این کشور وجود دارد. او هشدار داده پیشرفت برنامه هسته‌ای ایران می‌تواند به یک «مانع غیرقابل حل» تبدیل شود. بلینکن پیش‌بینی کرده بود: «اگر این وضعیت (پیشرفت در برنامه هسته‌ای) ادامه پیدا کند و اگر ایران به چرخش سانتریفیوژ‌های پیچیده‌تر در سطح بالاتر ادامه دهد به جایی می‌رسیم که بازگشت به پارامتر‌های اصلی توافق هسته‌ای به صورت عملی بسیار دشوار خواهد شد.» بلینکن در کنفرانس خبری مشترک با ژان ایو لودریان، وزیر خارجه فرانسه هم گفته بود: «اختلافاتی جدی با ایران بر سر بازگشت به تعهدات هسته‌ای وجود دارد.» او گفته است تنها در صورتی با ایران به توافق می‌رسیم که این کشور به تعهدات هسته‌ای خود پایبند باشد. «دنیل هافمن» افسر ارشد بازنشسته خدمات مخفی و مقام سابق آژانس اطلاعات مرکزی امریکا (سیا) معتقد است که ایران در برخی مؤلفه‌های برنامه هسته‌ای خود پنهانکاری می‌کند و به کاخ سفید توصیه کرده که از موضع قدرت با ایران وارد مذاکره شود. او می‌گوید: «تا زمانی که نوعی موضع قدرتمندانه و مسلط در روابط با ایران ایجاد نکنیم، در وضعیت اقدامات متقابل گرفتار خواهیم بود.»