با چهره‌های تکراری جامعه را مکدر نکنیم

فصل انتخاب گذشت و فصل انتصابات در مجموعه کلان دولت، قوه قضائیه و شهرداری‌ها در پیش است. در واقع بخش وسیعی از مدیریت کشور در حال تغییر است که اگر این تغییر با پوست‌اندازی و ورود نیرو‌های تازه نفس همراه شود، امری مبارک است.
از کابینه گرفته تا معاونان و استانداران و فرمانداران، شهرداران و بسیاری از مدیران حوزه‌های ستادی و صف، در این روز‌ها در صف تغییرند. اینکه این تغییرات گسترده مفید است یا نه بماند، اما این واقعیتی است که با آن مواجهیم. از میان اخبار و گزارش‌ها و بررسی تجربه دهه‌های اخیر، به نظر می‌رسد شاهد چند گزاره‌ایم: گمانه‌زنی‌ها در خصوص مدیران ارشد آینده چه در دولت یا شهرداری‌ها و حتی قوه قضائیه، تکرار دولت‌های قدیم، شائبه‌های سیاسی و فکری، توجه به رفاقت سالاری به جای لیاقت‌سالاری، سهم‌خواهی مراکز قدرت و ثروت، سهم‌خواهی شخصیت‌های ذی نفوذ و...، اما در کنار این گزاره‌ها، برخی اخبار مبنی بر تأکید رئیس‌جمهور منتخب بر عدم توجه به گرایش‌های سیاسی و جناحی افراد در انتخاب همکاران، تأکید بر شایسته سالاری و توجه به حضور جوان‌ترها، عدم برگزاری نشست با جریان‌های سیاسی از سوی رئیس‌جمهور منتخب و راه‌اندازی سامانه نظرخواهی از مردم و نخبگان، امری مبارک است. با وجود این در جهت تقویت اصل شایسته سالاری واقعی، ذکر چند نکته لازم به نظر می‌آید:
۱- اول اینکه مفهوم شایسته سالاری به معنای واقعی کلمه و از منظر باور عمومی و جامعه نخبگانی کشور مورد توجه باشد. در دوره‌های گذشته نیز همه انتخاب‌ها و انتصاب‌ها با همین شعار بوده، اما از منظر فردی یا گروهی که نتیجه آن شرایط فعلی کشور است.
۲- توجه شود که این بار نه برای چهار سال بلکه برای یک فصل چهل ساله (چهل ساله دوم انقلاب اسلامی) پایه ریزی و اقدام می‌شود و قطعاً همه برنامه‌ها و اقدامات، بر همه تحولات چهل ساله کشور اثرگذار خواهد بود. این دوره سرآغاز قرن جدید است، پس نیازمند هوشیاری هرچه تمام‌تر و جلوگیری از تکرار اشتباهات گذشته و پیچیده‌تر شدن امور است. درک ظرف زمانی و مشاهده تمام ظرفیت‌ها، تهدید‌ها و فرصت‌های ایران عزیز، اهمیت انتخاب درست را به اوج رسانده است.


۳- پیام انتخاب مردم، تحول خواهی و تغییرات اساسی و ساختاری برای بهبود اوضاع در همه حوزه‌ها است. قانون گردش نخبگان هم حکم می‌کند که فرصت برای چهره‌های جدید، با انگیزه، جوان و توانمند فراهم شود؛ قطعاً انتخاب‌ها و انتصاب‌ها بر مبنای رفاقتی، تکراری و شائبه‌دار نه تنها باعث سلب اعتماد عمومی و ظهور و بروز حاشیه می‌گردد که عرصه مدیریت کلان و میانی کشور را از توانمندی و خلاقیت افراد جوان و تازه نفس محروم می‌کند. نگاهی به پیام نوروزی رهبر معظم انقلاب نیز تأکید بر ورود افراد تازه نفس به عرصه اجرایی کشور است؛ ایشان در فرازی از پیام‌شان می‌فرمایند: «انتخابات می‌تواند تأثیر مهمی در اوضاع کشور و حوادث کشور و آینده کشور بگذارد؛ مدیریت‌های جدیدی بر سرکار خواهند آمد، احتمالاً تازه نفس با انگیزه‌های گوناگون قوی ان‌شاء‌الله وارد مدیریت اجرایی کشور بشوند.» چند کلید واژه در این بیان کوتاه وجود دارد؛ مدیریت‌های جدید، تازه نفس، با انگیزه قوی، ورود به مدیریت اجرایی؛ تأثیر در آینده کشور (آینده نگری). هرکدام از این کلید واژه‌ها معنا و مفهومی دارند، اما به طور کل می‌تواند گفت یک معنا و مفهوم روشن از ورود مدیریت‌های جدید، تازه نفس و با انگیزه به مدیریت اجرایی کشور، پرهیز از چهره‌های تکراری و امتحان پس داده است. معنای دیگر آن، ورود نیرو‌های توانمند و با انگیزه قوی از حوزه ستاد به صف است.
یعنی افرادی که در حوز‌های ستادی سابقه و حضوری قوی و فعال داشته و اکنون با داشتن برنامه بلند مدت و تأثیرگذار و با علم به همه جوانب، وارد حوزه صف و مدیریت اجرایی کشور می‌شوند، زیرا جابه‌جایی نیرو‌های صف و ستاد و ورود افراد فعال در ستاد به حوزه صف، یکی از اصول مدیریتی است؛ فعالان حوزه ستاد با فراغت و دقت بیشتر و حضور در سطوح تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری، هم انگیزه بالا و هم انرژی لازم برای فعالیت در حوزه صف دارند. به‌علاوه اینکه فراهم کردن زمینه حضور افراد جدید و تازه نفس، گردش نخبگان را فراهم و دامنه مدیریتی کشور را وسیع‌تر می‌کند.
۴- متأسفانه امروزه همه حوزه‌های کشور مثل بخش اقتصاد، با چالش سرعتگیر، ورود ممنون، چراغ قرمز و جریمه مواجهند و حرکت امور کشور مختل و در بسیاری موارد متوقف است. این مدلِ ادارهِ کشور چه در دولت، قوه قضائیه و شهرداری‌ها، چیزی جز معطلی، ناامیدی و تعطیلی و فرار سرمایه به دنبال نداشته است. بنابراین، تنها گزینه مواجهه با این شرایط، استفاده از نیرو‌های تازه نفس، مؤمن، جوان، انقلابی، خلاق و متخصص و کارآمد است؛ افرادی که با علم به توانمندی جوان ایرانی، از جسارت لازم برای برای برون رفت از مشکلات برخوردار باشند.
به هرحال، انتظار می‌رود حال که کشور در آستانه تغییر مدیریتی کلانی قرار دارد، مسئولان امر در دولت، قوه قضائیه و شورا‌های شهر و روستا با توجه به اصل شایسته‌سالاری واقعی و میدان دادن به نیرو‌های تازه نفس و جوان، از حضور چهره‌های تکراری و بعضاً شائبه‌دار خودداری کنند و جامعه و مردم را مکدر ننمایند و با حضور چهره‌های جدید، امید، اعتماد و نشاط را به مردم هدیه کنند و نشان دهند که مشکلات تکرار نمی‌شوند.
* عضو هیئت علمی دانشگاه