چقدر «دلتا» را میشناسیم؟
فرشته کیانی، شهروندآنلاین: گونه «دلتا»ی ویروس کرونا (Delta) همه کشورها را نگران کرده است. سازمان بهداشت جهانی میگوید نوع دلتا، که با نام علمی B.1.617.2 هم شناخته میشود، از زمانی که نخستینبار پاییز گذشته در هند شناسایی شد، حداقل در 85 کشور گسترش یافته است. چقدر درباره این نوع از ویروس کرونا میدانیم؟
سریع پخش میشودبر اساس گزارش موسسه بهداشت عمومی انگلستان(PHE) اواسط ماه ژوئن، نوع دلتا 99 درصد از موارد ابتلا به کووید-19 را در انگلستان تشکیل میداد و بر اساس اطلاعات مرکز پیشگیری و کنترل بیماری اروپا تا پایان ماه آگوست 90 درصد موارد ابتلا در اروپا دلتا خواهد بود.
بر اساس آمار مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریها، تا پنجم ژوئن در آمریکا 10 درصد از موارد جدید ابتلا به کووید-19 دلتا بود. این رقم تا 19 ژوئن به 26 در صد رسید؛ بیش از دو برابر در دو هفته!
بر اساس دادههای مراکز کنترل و پیشگیری از بیماریها (CDC) که روز سهشنبه منتشر شد، دلتا در حال حاضر نوع غالب کووید-19 در ایالات متحده است که بیش از 50درصد از کل موارد جدید این کشور و 80درصد موارد ابتلا را در برخی مناطق تشکیل میدهد.
در فرانسه هم تقریبا 50درصد از موارد جدید ابتلا دلتاست. اولیویه وران، وزیر بهداشت فرانسه، روز جمعه به رادیو France Inter گفت که احتمالا از آخر هفته بیشتر موارد ابتلا در این کشور نوع بسیار مسری دلتا خواهد بود.
مردم در بازار، 13 ژوئن در شهر Gurugram هند. Photograph: Parveen Kumar/Hindustan Times/Getty Images سریع منتقل میشودتدروس آدهانوم، مدیرکل سازمان بهداشت جهانی، گفته دلتا از همه انواع کووید-19 که تاکنون شناسایی شده است، سریعالانتقالتر است.
مجموعهای از جهشها در این ویروس رخ داده، از جمله جهشی معروف بهL452R، که به ویروس کمک میکند سلولهای انسان را بهراحتی آلوده کند.
دکتر ویوک مورتی، جراح عمومی آمریکا به سیانان گفت: «دریافتهایم که دلتا بسیار سریع منتقل میشود؛ قابل انتقالتر از آنچه تاکنون دیدهایم. این تهدیدی جدی است و شاهد گسترش آن در میان افراد واکسینهنشده هستیم.»
مرکز پیشگیری و کنترل بیماری اروپا (ECDC ) تخمین میزند دلتا حدود 40 تا 60 درصد قابل انتقالتر از نوع آلفا(Alpha) باشد. آلفا نخستینبار در کِنت انگلستان کشف شد، نوع غالب در این کشور و حداقل 20 کشور دیگر بود و تخمین زده میشد بین 43 تا 90درصد مسریتر از ویروس اصلی کووید-19 باشد.
واکسن در برابر دلتا محافظت میکند، اما نه صددرصدزندگی واقعی و شواهد آزمایشگاهی نشان میدهد افراد کاملا واکسینهشده در برابر نوع دلتا محافظت میشوند. در ایالتهایی از آمریکا با میزان واکسیناسیون پایین، نوع دلتا شیوع بیشتری نسبت به ایالتهایی دارد که جمعیت بیشتری واکسینه شدهاند.
اما هیچیک از واکسنهای ویروس کرونا 100 درصد موثر نیست، بنابراین دلتا ممکن است حتی افراد کاملا واکسینهشده را نیز درگیر کند.
با این حال، جید فولس، سخنگوی CDC به سیانان گفت: «افراد واکسینهشده ممکن است بهشدت بیمار نشوند یا بیماری آنان کوتاهتر از چیزی باشد که واکسینهنشدهها با آن روبهرو میشوند.»
طبق گفته دکتر آنتونی فائوچی، مشاور ارشد رئیسجمهوری آمریکا در امور پزشکی و مدیر انستیتو ملی آلرژی و بیماریهای عفونی آمریکا، 9 نفر از هر 10 آمریکایی که ماه ژوئن بر اثر کووید-19 در ایالات متحده درگذشتند، واکسینهنشده بودند. آماری که مقامات بهداشتی میگویند به ویژه با توجه به تردید در واکسیناسیون در برخی مناطق و افزایش نوع دلتا نگرانکننده است.
مریلند این هفته گزارش داد 100 درصد کسانی که ماه ژوئن بر اثر ویروس کرونا در آنجا درگذشتند، واکسینهنشده بودند؛ همچنین بیش از 93درصد موارد جدید ابتلا یا آنان که در بیمارستان بستری شدند.
دادهها حاکی از آن است که نوع دلتا حداقل 40درصد قابل انتقالتر از نوع آلفا است که نخستین بار در کِنت انگلیس شناسایی شد. Photograph: Leon Neal/Getty Images تدابیر روزمره مانع از انتقال میشود؟هیچ چیزی در مورد نوع دلتا وجود ندارد که آن را از نظر نحوه انتقال متفاوت کند. انواع ویروس کرونا از طریق هوا و به میزان کمتر از راه لمس سطوح منتقل میشود.
ماسک، فاصله فیزیکی، تهویه مناسب، شستوشوی دست و تمیز نگهداشتن سطوح همگی مانع از انتقال میشود.
مشخص نیست خطرناکتر است یا خیردرحالی که برخی از مقامات دولتی گفتهاند که معتقدند نوع دلتا از دیگر انواع ویروس کووید-19خطرناکتر است، اما هیچ مدرک محکم و معتبری برای اثبات این مسأله وجود ندارد.
جهشهای دلتا نشان میدهد قابل انتقالتر است و تا حدودی از واکنش ایمنی بدن میگریزد، اما هیچیک از آنها نشاندهنده این نیست که مهلکتر یا بیماریزاتر است.
دلتا دو جهش نگرانکننده E484K و N501Y را ندارد. این دو جهش در نوع آلفا یا B.1.1.7 -که نخستینبار در بریتانیا دیده شد و بسیاری از کشورها را در پایان سال 2020 و آغاز سال 2021 فرا گرفت- و نوع بتا یا B.1.351 -که نخستینبار در آفریقای جنوبی یافت شد- و نوع P.1 یا گاما –که در برزیل وجود داشت- دیده شده بود.
اندرو پکوز، استاد ایمونولوژی و میکروبیولوژی مولکولی دانشکده بهداشت بلومبرگ جان هاپکینز گفت: «دلتا دارای چند جهش منحصربهفرد، بهویژه در پروتیین سنبله است که باعث میشود بهتر به سلولهای انسان متصل شود و احتمالا از واکنشهای آنتیبادی، که پروتیین سنبله را هدف قرار میدهد، فرار کند.»
این ممکن است بدان معنی باشد که افرادی که با گونههای دیگر ویروس کرونا بیمار شده و بهبود یافتهاند، احتمالا به راحتی با دلتا آلوده شوند.
این همچنین نشان میدهد درمانهای مبتنی بر آنتیبادی ممکن است اندکی کماثر باشد.
اما همانطور که تستهای آزمایشگاهی نشان داده است، واکنش ایمنی حاصل از واکسنها بسیار قدرتمندتر و گستردهتر از ایمنی ناشی از بیماری طبیعی است که قاعدتا باید بیشتر افراد واکسینهشده را در برابر بیماری شدید و حتی خفیف محافظت کند.
هیچ چیزی در مورد نوع دلتا وجود ندارد که آن را از نظر نحوه انتقال متفاوت کند. انواع ویروس کرونا از طریق هوا و به میزان کمتر از راه لمس سطوح منتقل میشود. ماسک، فاصله فیزیکی، تهویه مناسب، شستوشوی دست و تمیز نگهداشتن سطوح همگی مانع از انتقال میشود.
چرا دلتا؟آلفا، بتا، گاما و حالا دلتا؛ داستان حروف الفبای یونانی و خاندان کرونا چیست؟ قصه از آنجا شروع شد که هند از نامیدن یکی از انواع کرونایی که در این کشور شناسایی شد، با عنوان ویروس کرونای هندی انتقاد کرد. سازمان بهداشت جهانی هم در پی روشی جدید برای نامگذاری انواع جدید ویروس کرونا که در کشورهای مختلف شناسایی میشوند، به این نتیجه رسید که از حروف الفبای یونانی به جای نامبردن از کشور محل شناسایی نوع جدید استفاده شود.
بر این اساس، نوع ویروسی که در بریتانیا شناسایی شد، آلفا نام گرفت. انواع شناساییشده در آفریقای جنوبی، برزیل و هند هم به ترتیب بتا، گاما و دلتا نامیده شدند.
اما انواع کرونا نامهای علمی هم دارند؛ نام علمی آلفا B.1.1.7 است. نامهای علمی بتا، گاما و دلتا هم به ترتیب B.1.351 و P.1 و B.1.617.2 است.
پیشتر ماریا فان کرخوه، مدیر فنی بخش کرونا در سازمان بهداشت جهانی، گفته بود هیچ کشوری نباید برای شناسایی و گزارش انواع جدید ویروس کرونا بدنام شود و نامهای برگرفته از الفبای یونانی جایگزین نامهای علمی انواع ویروس نخواهند شد.
روش نامگذاری جدید تا زمانی اجرا میشود که ۲۴ نوع مستقل ویروس کووید-19 شناسایی شود و پس از آن چون حروف الفبای یونانی تمام میشود، باید به فکر روشی دیگر برای نامگذاری بود.
دلتا با سردرد، گلودرد و آبریزش بینیمحققان میگویند سردرد، گلودرد و آبریزش بینی شایعترین علایم ویروس دلتاست که در انگلستان گسترش یافته است.
به گفته تیم اسپکتور، استاد اپیدمیولوژی ژنتیک در کالج کینگز لندن، دادههای جمعآوریشده–که بخشی از تحقیق Zoe Covid symptom با هدایت اسپکتور است- نشان میدهد نوع دلتا که نخستینبار در هند شناسایی شده است، مانند «سرماخوردگی شدید» است: «کووید اکنون متفاوت عمل میکند، بیشتر شبیه سرماخوردگی است. ممکن است مردم فکر کنند دچار نوعی سرماخوردگی فصلی شدهاند و باز هم به میهمانی بروند. فکر میکنیم این مسأله مشکلات بسیاری به وجود میآورد. آنچه واقعا مهم است اینکه از ابتدای ماه می، علایم اصلی مانند گذشته نیست. علامت شماره یک سردرد است، به دنبال آن گلودرد، آبریزش بینی و تب.»
بر اساس دادههای خدمات بهداشتی ملی انگلستان (NHS) ، علایم شناختهشده کووید شامل تب، سرفه و از دستدادن حس بویایی یا چشایی است. اسپکتور گفت به نظر میرسد در دلتا، سرفه پنجمین علامت شایع است و از دستدادن بو جزو 10 مورد برتر نیست.