این روزها ماجرای واکسن کرونا خبر اول کشور است. با وجود آنکه بحث‌هایی در خصوص واکسن‌های ساخت ایران این روزها دست به دست می‌چرخد و کمی ترس همراه تعجب را برای برخی به ارمغان می‌آورد اما باز هم امیدها برای تولید واکسن داخلی وجود دارد و وزارت بهداشت هم مدام اعلام می‌کند که به زودی تزریق واکسن برکت آغاز می‌شود و تلاش می‌کند از نگرانی مردم بکاهد، تزریق‌هایی که با سرنگ‌های معمولی دو سی‌سی انجام می‌شود.

از سوی دیگر جمعیت هلال‌احمر نیز تلاش می‌کند رسالت خود را به‌عنوان سازمانی مردم‌نهاد فارغ از همه مشکلات انجام دهد و تلاش کرده با توان تمام تا زمانی که واکسن داخلی به مردم تزریق شود، حداقل برای سالمندان و گروه‌های خاص واکسن را تأمین کند و در همین راستا در چند روز گذشته پنجمین محموله واکسن را وارد کرده است.

محمدحسن قوسیان‌مقدم در روزهای پایانی هفته گذشته خبر داد که پنجمین محموله واکسن کرونا خریداری‌شده توسط جمعیت هلال‌احمر وارد کشور و تحویل وزارت بهداشت و درمان شد. این درحالی است که سخنگوی جمعیت هلال‌احمر پیشتر اعلام کرده بود که این جمعیت تاکنون و در چهار مرحله، ۴میلیون و ۴۰۰هزار دوز واکسن کرونا وارد کشور کرده که به همراه یک‌میلیون دوز داخلی آمار واکسن‌های وارداتی توسط هلال‌احمر به بیش از 5میلیون دوز رسیده است. بر اساس آمارها، تاکنون ۴میلیون و ۵۰۷هزار و ۴۸۰ نفر دوز اول واکسن کرونا و 2میلیون و ۵۲هزار و ۱۷۰ نفر نیز دوز دوم را تزریق کرده‌اند و مجموع واکسن‌های تزریق‌شده در کشور به ۶ میلیون و ۵۵۹ هزار و ۶۵۰ دوز رسید.

اما در چند روز گذشته برخی منابع غیررسمی اعلام کردند که بار دیگری بر دوش مشکلات کرونا آمده است و آن هم مسأله نبود سرنگ برای تولید واکسن است. برخی از شنیده‌ها حاکی از این بود که سرنگ تزریق واکسن در مراکز واکسیناسیون کم است و همین دلیل روند آب‌چکانی تزریق واکسن کرونا عنوان می‌شد.

خدایار عینی فرح، دبیرکل سندیکای تولیدکنندگان سرنگ و سر سوزن ایران نظر دیگری دارد و معتقد است آنقدر سرنگ و سر سوزن در کشور تولید شده است که اگر واکسن به همه مردم در کمتر از یک‌سال دیگر تزریق نشود، این تولیدات تاریخ مصرف‌شان از بین می‌رود.

او معتقد است که درحال حاضر اگر همه مردم بخواهند در یک شب واکسن تزریق کنند، سوزن و سرسرنگ داریم و آنقدر میزان تولید در یک‌سال گذشته بالا بوده است که اگر همه 20 کشور خاورمیانه نیز به آن نیاز داشته باشند، می‌توانیم آن را تأمین کرده و توان آن را داریم که به کشورهای دیگر نیز صادر کنیم.

ایران یکی از بزرگ‌ترین قطب‌های تولید سرنگ و سر سوزن در جهان است اما به دلیل تحریم‌ها که امکان دریافت گواهی CE را از ایران گرفته است، بخش صادرات در این حوزه مسکوت مانده است.

عینی توضیح می‌دهد که تحریم‌ها سبب شده است که هزینه‌های دریافت گواهی جهانی بالا برود و به همین دلیل گرفتن این گواهینامه بین‌المللی به‌صرفه نیست.

درحال حاضر بیش از 20 کارخانه تولید سرنگ در کشور فعالیت می‌کنند که می‌توانند دوبرابر میزان نیاز کشور تولید کنند. عینی تأکید می‌کند که بیش از نیمی از کارخانجات تولید سرنگ درحال حاضر خط تولید ندارند و آن هم به دلیل تحریم‌هاست؛ زیرا بحث صادرات منتفی است اما این به معنای عدم تولید در کشور نیست، تولید هست اما کاهش یافته است. میزان سر سوزن تولیدشده همین میزان واکسنی که تاکنون در کشور تزریق شده است، تنها برای تولید یک روز کارخانجات ماست.

او با تأکید بر اینکه حتی یک مورد مرکز واکسیناسیون هم وجود ندارد که سرنگ نداشته باشد، خاطرنشان می‌کند در صورتی که تنها یک مرکز وجود دارد که دچار کمبود است، بلافاصله اعلام کند تا میزان سرنگ مورد نیاز آنجا را تأمین کنیم.

عینی به این نکته نیز اشاره می‌کند که طبق مصوبه ستاد مبارزه با کرونا و اداره مبارزه با بیماری‌ها و سازمان تجهیزات پزشکی و خود سندیکای تولیدکنندگان سرنگ، سرنگ دو، دوونیم و سه که در مجموع به آن سرنگ دو سی‌سی می‌گویند برای تزریق واکسن در نظر گرفته شده است. در حالت کلی 450میلیون از این نوع سرنگ تولید سالانه ما به‌شمار می‌رود.

اگر بخواهیم در کل کشور یک‌روزه به همه افراد واکسن بزنیم، به 80میلیون سرنگ نیاز داریم که این عدد یک‌پنجم تولید ما به‌شمار می‌رود. درحال حاضر همین میزان سرنگ تنها در انبارهای شرکت داروسازی ایران و ورید موجود است.

زیرا از سال گذشته که بحث تولید واکسن مطرح شد، پیش‌بینی کردیم که تا اوایل سال 1400 به این سرنگ‌ها نیاز پیدا می‌کنیم و به همین دلیل تولید انبوه انجام گرفت و درحال حاضر نگران این هستیم که این سرنگ‌ها روی دستمان بماند و تاریخ آن بگذرد و واکسن تزریق نشود.

او با تأکید بر اینکه از مهرماه سال گذشته که بحث تولید واکسن مطرح شد، سرنگ دو سی‌سی را دپو کردیم، ادامه می‌دهد: «برخی از کارخانجات تولید سرنگ به‌شدت ناراحت هستند و شکایت می‌کنند که میلیون‌ها سرنگ تولید کرده‌اند اما وزارت بهداشت هیچ اقدامی برای دریافت سرنگ‌ها انجام نمی‌دهد.»

دبیرکل سندیکای تولیدکنندگان سرنگ معتقد است که حرف‌ها و وعده‌هایی که مطرح شد، عملیاتی نشده و میزان واکسن مورد نیاز در زمانی که گفته شد به دست مردم نرسید.

او از جلساتی صحبت می‌کند که در سازمان غذا و دارو برگزار شد و در این نشست‌ها تأکید شده بود که در سه‌ماهه اول سال 1400 به میزان قابل توجهی واکسن تولید و به مردم تزریق می‌شود.

او ادامه می‌دهد: «بر اساس همین صحبت‌ها ما تولیدکنندگان را مجاب کردیم که بیش از میزان مورد نیاز سر سوزن تولید کنند و درحال حاضر بسیاری از کارخانه‌ها تولید انجام داده‌اند اما روی دست‌شان مانده و اگر این سرنگ‌ها خریداری و از انبارها بیرون نرود، این کارخانه‌ها به سمت ورشکستگی می‌روند.»

او با تأکید بر اینکه اگر تا پایان سال این واکسیناسیون انجام نشود، تولیدکنندگان متحمل ضرر و زیان می‌شوند، اظهار می‌کند: «تولید انقضای سرنگ سه‌ساله است و درحال حاضر یک‌سال از تولید این سرنگ‌ها می‌گذرد اما نکته اینجاست که به خاطر واکسن کرونا تولیدکنندگان، مازاد بر میزان نیاز سرنگ تولید کرده‌اند و وعده‌هایی که داده شده است، عملیاتی نشده و این مازاد روی دست کارخانجات تولیدی مانده است.

وقتی مدام در تریبون‌های رسمی اعلام می‌شد که واکسن تا خردادماه برای بیش از 30میلیون نفر تزریق می‌شود، ما فکر می‌کردیم که این اتفاق قطعا رخ خواهد داد؛ این درحالی است که درحال حاضر در حدود 6میلیون نفر واکسن کرونا دریافت کرده‌اند و اگر تا پایان سال بیش از 80میلیون سرنگ از ما تحویل نگیرند، به‌شدت در این بخش دچار مشکل می‌شویم.»

رئیس سندیکای تولیدکنندگان سرنگ با تأکید بر اینکه اگر هر مرکزی دچار مشکل کمبود سرنگ و سر سوزن است اعلام کند تا آن را تأمین کنیم، ادامه می‎‌دهد: «تمام تلاش ما این است که این سرنگ‌های مازادی که در انبارها وجود دارد، هرچه زودتر از انبارها خارج شود و ما هیچ مشکلی برای تأمین هر میزان نیاز به آن را برای تزریق واکسن کرونا نداریم، اما نکته اینجاست که نخست واکسن را تأمین کنند، سرنگش با ما. درحال حاضر سرنگ مورد نیاز افغانستان و عراق را نیز صادر کرده‌ایم، چطور ممکن است که برای مصرف داخلی کم باشد.»

در سال گذشته کرونا سبب شده است که بیش از 450میلیون سرنگ دو سی‌سی برای تزریق واکسن در کشور تولید شود اما این میزان تولید درحال حاضر روی دست تولیدکنندگان مانده است و نه در داخل مصرف می‌شود و نه امکان صادر کردن آن به دلیل وجود تحریم‌ها وجود دارد.

این موضوعی است که عینی به آن اشاره می‌کند، این درحالی است که ایران توان تولید یک‌میلیارد سرنگ را دارد که به اندازه تمامی کشورهای همسایه است. اگر بحث تحریم‌ها نبود ایران توان این را داشت که مرکز صادرات به کل دنیا می‌شد، زیرا به گفته عینی کیفیت سرنگ‌هایی که در کشور ما تولید می‌شود، بسیار بالاست.

در مدت کوتاهی که بحث تحریم‌ها متوقف شده بود، بسیاری از کشورهای دنیا مانند هلند، آلمان و حتی خود آمریکا به دلیل بالابودن کیفیت سرنگ‌های تولیدی از ایران سرنگ می‌خواستند اما بعد از آمدن ترامپ و مشکلاتی که رخ داد، امکان دریافت گواهی بین‌المللی برای سرنگ ساخت ایران از بین رفت و همین موضوع، کشور را دچار چالش کرد.

عینی تأکید می‌کند: «این درحالی است که کیفیت سرنگ در کشور بالاست و توان تولید آن را هم داریم اما آن چیزی که تولید آن در کشور ما را به زمین زده است، تحریم‌هاست. درحال حاضر دوسوم ظرفیت کارخانجات تولید سرنگ خوابیده، زیرا اگر بیش از این میزان تولید شود، تنها تولیدکننده است که متضرر می‌شود.»

او با تأکید بر اینکه میزان استفاده سرنگ در کل سال در شرایط بدون کرونا در حدود 60میلیون است، ادامه می‌دهد: «ظرفیت تولید در کشور ما بیش از سه‌میلیارد است و 20 کارخانه نیز در این راستا فعالیت می‌کند که همه آنها می‌توانند تولید داشته باشند اما در حال حاضر به‌دلیل آنکه وجودی مازاد بر تولید است، بسیاری از واحدهای تولیدی دست از کار کشیده‌اند.»

آمیتیس رمضانی، مدیر بخش تحقیقات بالینی انستیتو پاستور ایران نیز در گفت‌وگو با «شهروندآنلاین» تأکید می‌کند که بسته‌بندی واکسن‌هایی که در ایران به مصرف می‌رسد، از انواعی است که با سوزن‌های معمولی که در کشور تولید می‌شود، قابل تزریق است.

او می‌گوید: «برای تزریق واکسن فایزر از سرنگ ویژه‌ای استفاده می‌شود که بتواند محتوای واکسن را از بسته‌بندی آن بیرون بکشد اما در کشور ما که از انواع دیگر واکسن استفاده می‌شود، سوزن‌های معمولی دو سی‌سی قابل استفاده است و درحال حاضر برای تأمین آن مشکلی در کشور وجود ندارد.»

مسئول مرکز بهداشت شهدای اوین نیز به «شهروندآنلاین» توضیح می‌دهد که واکسیناسیون طبق برنامه‌ریزی که از پیش عنوان شده، انجام می‌شود و درحال حاضر مشکلی با کمبود آن نداشته‌اند. اگر واکسن باشد، حتما سرنگش هم موجود است.