بابا برقی باز می‌گردد

رعیت نواز- برق به معنای واقعی کالایی است که به محض تولید باید مصرف شود و قابل ذخیره کردن و استفاده برای بعد نیست، به همین دلیل مردم در بخش خانگی، تولیدی و صنعتی به عنوان مصرف کننده نقش بسزایی در مصرف آن دارند. روز گذشته در برنامه سیمای خانواده که از شبکه یک پخش می شود، مجری برنامه از مردم درخواست می کند که وسایل غیر ضروری شان را خاموش کنند و همین اتفاق باعث کاهش حجم قابل توجهی از مصرف می شود. به گفته مدیرعامل شرکت توانیر همین درخواست باعث شده مردم در همان لحظه 400 مگاوات کمتر مصرف کنند. این 400 مگاوات به اندازه مصرف برق یک استان مثل استان های خراسان شمالی، خراسان جنوبی، ایلام، اردبیل و ... است. این که یک درخواست توانسته این حجم از کاهش مصرف را به دنبال داشته باشد ، نشان می دهد فرهنگ سازی نقش بسیار مهمی در کاهش مصرف دارد. هرچند تعرفه گذاری پلکانی می تواند مشترکان پر مصرف را به سوی مصرف کمتر سوق دهد اما از نقش فرهنگ سازی نباید غافل شد.  در این میان نقش صدا و سیما دو چندان می شود و رسانه ملی نباید به این موضوع خیلی از دریچه مالی بنگرد و مانند دیگر تبلیغات تلویزیونی با آن بر خورد کند. امروز در این گزارش سعی داریم در کنار مرور درس های شخصیت بابا برقی با شعار «هرگز نشه فراموش ، لامپ اضافه خاموش» از دلایل کاهش فرهنگ سازی در سال های اخیر بنویسیم. در ضمن از راهکارهای  کشورهای دیگر برای آموزش بهینه مصرف نوشته ایم و در پایان هم گفت و گویی داشتیم با سخنگو و مدیر روابط عمومی توانیر تا از برنامه های شرکت برق برای فرهنگ سازی مصرف درست برق مطلع شویم.
 
جای خالی بابا برقی یادش بخیر، دو دهه پیش بابا برقی و آقای ایمنی از چهره های جذاب برای کودکانی بودند که حالا آقا و خانمی شده اند برای خودشان و احتمالا چند فرزند هم دارند اما هنوز رد پای بابا برقی در ذهن شان باقی مانده، مثلا کافی ا ست در جمع، چندباری روشنایی اتاق را کم کنید و در دفاع از رفتارتان، از مصرف بهینه برق بگویید تا پس از مدتی به بابابرقی ملقب شوید یا برای دهه شصتی‌ها یا دهه هفتادی‌های دوروبرتان، «هرگز نشه فراموش...» را آهنگین ادا کنید تا ناخودآگاه فرد مقابل «لامپ اضافی خاموش!» را برایتان زمزمه کند. همین بابا برقی توانست لامپ های رشته ای را که زمانی باعث مصرف زیاد برق بودند از خانه ها جمع و به شرکت برق برای کاهش مصرف کمک بزرگی کند. اما بعد از این که به تدریج میزان تولید برق از میزان مصرف بالاتر رفت ، فرهنگ سازی انگار فراموش و بابا برقی از ذهن مسئولان پاک شد. اگر حافظه تان را مرور کنید یا از بچه های تان بپرسید آیا چیزی را که سر زبان‌ها افتاده باشد و موضوع آن، تلنگری باشد برای مصرف بی حساب و کتاب مان در آب و انرژی، نمونه تازه‌ای سراغ دارد یا خیر؟ قطعا به پاسخ منفی می رسید. هر چه هست، تبلیغات کم اثر و پراکنده بعید است در ذهن مخاطب بماند،  همین تبلیغ های نیم بند هم زمانی دیده می شود که مصرف به اوج رسیده و خاموشی ها امان مردم را بریده است.  شیوه های کشورهای مختلف برای فرهنگ سازی بیشتر کشورهای جهان در کنار تعرفه گذاری پلکانی برای مصرف کنندگان برق از فرهنگ سازی در این زمینه غافل نشده اند. در ادامه به روش های چند کشور در این زمینه اشاره کرده ایم. ژاپن  -   آموزش از مدرسه ژاپن یکی از کشورهایی است که فاقد منابع سوخت فسیلی است و مصرف انرژی زیادی دارد. با این حال سال هاست که برای فرهنگ سازی کاهش مصرف تلاش کرده است. در کنار پویش هایی که در این کشور برای تنظیم دمای اتاق روی 28 درجه، کاهش استفاده از لوازم برقی و ... برگزار می شود، در مدارس هم به دانش آموزان آموزش می دهند که چطور برق را درست مصرف کنند. حتی نپوشیدن کت در ادارات ژاپن در فصل های گرم هم به پویشی تبدیل و باعث شد از دستگاه های سرمایشی کمتر استفاده   و میزان قابل توجهی در مصرف برق صرفه جویی شود. البته  آن ها به جز پویش های مختلف دست به فرهنگ سازی زیر بنایی زدند و بعد از زلزله فوکوشیما آموزش استفاده بهینه از برق را در کلاس های دانش آموزان دبستانی گنجاندند و گفته می شود تا مقطع دانشگاه هم درس هایی در این زمینه وجود دارد. آفریقای جنوبی  - اعلام لحظه ای قیمت در تلویزیون در آفریقا میزان مصرف برق در کل کشور هر 30 دقیقه یک بار از تلویزیون به صورت زیر نویس همراه با میزان تعرفه برق منتشر می شود تا با این کار مردم از میزان برق مصرفی کشور خبر داشته باشند و در زمان های بحرانی این اتفاق هر 15 دقیقه رخ می دهد و برنامه هایی هم برای هشدار به مردم برگزار می شود.  سوئد  -  استفاده به اندازه در میان کشورهای اروپایی سوئد کمترین و ایتالیا هم بیشترین قیمت برق را دارند. اما به گفته یکی از ایرانیان ساکن سوئد در این کشور باید درست مصرف کنی و الا نگاه مردم به شما تغییر می کند. او می گوید: «در سوئد موقع نگاه کردن تلویزیون در شب چراغ ها را خاموش می کنند و دلیلی برای روشن کردن لامپ نمی بینند و اگر شما چراغ اضافی را روشن کنید به شما می گویند که چرا حقوق دیگران را پایمال می کنید.» مردم این کشور یاد گرفته اند برای خارج شدن از محیط، حتی به مدت پنج دقیقه  باید برق را خاموش کنند. سالی یک میلیارد تومان برای فرهنگ سازی به سراغ رجبی مشهدی سخنگو و صالحی مدیر روابط عمومی شرکت برق رفتیم تا برنامه های شرکت برق را برای فرهنگ سازی جویا شویم.رجبی مشهدی می گوید: «شرکت برق سالانه یک میلیارد برای فرهنگ سازی مصرف بهینه هزینه می کند.» او درباره دلایل حذف بابا برقی از تلویزیون هم می گوید: «برای نسل فعلی دیگر بابا برقی خوب نیست و دنبال ایجاد شخصیت جدیدی هستیم. هر چند که قرار است بابابرقی هم برگردد.» او می افزاید: باید بهینه سازی را از مدارس شروع کنیم و تفاهم نامه خوبی هم میان شرکت برق و آموزش و پرورش شکل گرفته است. منتظر بابا برقی جدید باشید ابوذر صالحی هم درباره کارهای انجام شده برای ترویج مصرف بهینه برق به خبرنگار ما می گوید: «روزهای طلایی بابا برقی مربوط به دورانی بود که با محدودیت جدی برق مواجه بودیم و به دلیل استفاده از لامپ های رشته ای بود که حالا با جایگزین شدن لامپ های کم مصرف این مشکل رفع شده اما از بهمن سال گذشته که خاموشی هایی به دلیل مصرف بالای برق داشتیم، ما به حوزه های مصرف ورود و سعی کردیم مستمر تبلیغاتی را برای کاهش مصرف پخش کنیم و شبکه های اجتماعی هم همیشه هدف ما بوده اند.» او در بخش دیگری از صحبت هایش درباره شخصیت جدیدی به جای بابا برقی می گوید: «روابط عمومی یک مجموعه مشابه بابا برقی را با کمک یک شرکت توانمند آغاز کرده و به زودی یک شخصیت جدید را در حوزه ترویج مصرف بهینه معرفی خواهیم کرد.»