روزنامه شرق
1400/04/21
مروری بر رویکرد روحانی نسبت به رؤسای نهادها
مروری بر رویکرد روحانی نسبت به رؤسای نهادها مروری بر رویکرد روحانی نسبت به رؤسای نهادها علی ایوبی: از هشت سال ریاست حسن روحانی بر دولت یازدهم و دوازدهم، کمتر از یک ماه باقی مانده است. او در این مدت با چندین نهاد و سازمان کار کرده که البته گاهی همراهی به دنبال داشته و گاهی به سنگ‌اندازی ختم شده است. دستگاه قضا، مجلس شورای اسلامی، مجمع تشخیص مصلحت نظام، صداوسیما، مجلس خبرگان رهبری، ارتش و سپاه از نهادهای اصلی‌ای بودند که رئیس‌جمهور با آنان در ارتباط بود. در این گزارش مروری داریم بر رؤسای این نهادها و نوع رابطه آنها با حسن روحانی.3 پارلمان و 2 رئیس مجلس
حسن روحانی در سال 92 مراسم تحلیف خود را در مجلس نهم انجام داد؛ مجلسی که در دست اصولگرایان و جبهه پایداری بود و او باید وزرای اولین دولت خود را به آن مجلس معرفی می‌کرد. ریاست مجلس نهم بر عهده علی لاریجانی بود. او که از سال 87 و از مجلس هشتم به ریاست پارلمان رسیده بود، تا پایان مجلس دهم در خرداد سال 99 در این سمت ماند. از هشت سال حضور روحانی بر مسند ریاست‌جمهوری، هفت سال آن را لاریجانی رئیس مجلس بوده است و می‌توان گفت تعامل خوبی با هم داشتند. یک بار در سال 97 و در مجلس دهم، حسن روحانی برای پاسخ به سؤالات نمایندگان به مجلس فراخوانده شد که علی‌رغم قانع‌نشدن نمایندگان از پاسخ‌های رئیس‌جمهور، لاریجانی گفت به دلیل «ذکرنشدن موضوع نقض قانون و استنکاف در طرح سؤال»، این پرونده قابل ارجاع به قوه قضائیه نیست. تصویب «برجام» نیز در زمان ریاست علی لاریجانی در سال 94 انجام شد. «تصویب برجام در 20 دقیقه» از کنایه‌هایی است که مخالفان لاریجانی بارها علیه او استفاده کرده‌اند تا رئیس سابق مجلس را طرفدار دولت روحانی نشان دهند. لاریجانی چندی‌پیش در کلاب‌هاوس درباره این موضوع گفته بود: «نحوه تصویب برجام 20 دقیقه‌ای نبود، یک‌سری اقدامات در پشت صحنه داشت؛ از دو ماه قبل بین دو فراکسیون مجلس جلساتی برگزار شد و به تصویب رسید... در صحن مجلس هم یک بار زمان سخنان آقای ظریف بحث شد، یک بار در زمان ارائه نظر کمیسیون امنیت ملی بحث شد، یک بار هم در صحن از ساعت ۸ تا ۱۲ ظهر بحث شد. آقایان به توافق رسیدند، ولی بعدا زیرش زدند. آقایان ۴۰۰ پیشنهاد در صحن داشتند که امکان بررسی وجود نداشت. شورای نگهبان چند ساعت بعد از تصویب مجلس این طرح را تصویب کرد. اگر برجام مشکل داشت، شورای نگهبان تأیید نمی‌کرد». لاریجانی بعد از مجلس دهم برای دوره جدید ثبت‌نام نکرد و محمدباقر قالیباف به جای او بر صندلی ریاست پارلمان نشست. قالیباف در چهار سال اول ریاست‌جمهوری حسن روحانی، شهردار تهران بود، اما رابطه حسنه‌ای با یکدیگر نداشتند. آنها هم در مناظرات انتخاباتی سال 92 و هم در مناظرات سال 96 بسیار تند از هم انتقاد کردند؛ چنان‌که گفته شد پاسخ‌های محکم روحانی به قالیباف باعث شد اقبال به او از طرف اصلاح‌طلبان و مردم زیاد شود. قالیباف کمی بیش از یک سال است که ریاست قوه مقننه را بر عهده دارد، اما هنوز حسن روحانی به مجلس یازدهم نرفته است. این دو یک بار نیز بر سر عدم رعایت پروتکل‌های بهداشتی برای جلسه سران سه قوه به انتقاد از هم پرداخته بودند.
3 قاضی‌القضات
روزی که حسن روحانی به‌عنوان رئیس‌جمهور انتخاب شد، چهار سال از ریاست آیت‌الله صادق آملیلاریجانی بر دستگاه قضا می‌گذشت. روابط این دو اما بعد از مدتی به جدال‌های کلامی کشید؛ روحانی طعنه می‌زد و آیت‌الله پاسخ می‌داد. انتخاب نمونه از این دست زیاد است؛ مثلا در سال 94، رئیس‌جمهور در روز افتتاحیه نمایشگاه مطبوعات گفت از طریق برخی روزنامه‌ها می‌توان فهمید که فردا چه کسی دستگیر میشود. سخنی که بر آیت‌الله آملیلاریجانی سخت آمد و در پاسخ گفت: «اینها سخنان خلافی است که هیچ‌گاه انتظار بیان آن را از مسئولان مطلع نظام نداریم. البته ممکن است روزنامه‌ای تخلف کند و از اطلاعات خود به نحو نادرست استفاده کند، این ربطی به دستگاه قضائی ندارد». او همچنین در پاسخ به روحانی که گفته بود قوه قضائیه باید مأمن جامعه باشد و اگر نمک سالم باشد هر چیزی اشکال داشته باشد می‌توان جلوی آن را گرفت، عنوان کرده بود: «باید پرسید مقصود از این جملات شرطی چیست؛ آن‌هم در حالی که این جملات در مورد قوه مجریه هم کاربرد دارد و می‌توان گفت اگر قوه مجریه فاسد شود، اگر دولت فاسد شود و اگر رئیس‌جمهور فاسد شود، کار سخت میشود». یا در سال 96، وقتی رئیس‌جمهور در انتقاد به احضار مکرر افراد سیاسی طعنه زد: «حالا شاید یک عده‌ای بی‌کارند و می‌خواهند شغلی داشته باشند»، قاضی‌القضات در پاسخ به تندی گفت: «قوه قضائیه از سر بی‌کاری افراد را احضار نمی‌کند. اگر بی‌کاری وجود دارد، این شما هستید که چهار سال کشور را رها کردید و دور برجام سینه زدید، گویی کشور کار و مشکل دیگری ندارد. ما هم کار داریم و هم محکم در مسیر قانونی خود ایستاده‌ایم». آیت‌الله آملیلاریجانی در اسفند سال 97 از قوه قضائیه به مجمع تشخیص مصلحت رفت، اما اختلاف‌های کلامی او و روحانی ادامه پیدا کرد. پس از او، سید‌ابراهیم رئیسی به ریاست قوه قضائیه رسید و البته روابط دو قوه قضائیه و مجریه بهبود یافت؛ هر‌چند روحانی و رئیسی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال 96 برای رسیدن به پاستور با هم رقابت کرده و در مناظرات حسابی از پس هم بر‌آمده بودند. رئیسی چندی‌پیش به‌عنوان رئیس دولت جدید انتخاب شد و حسن روحانی فردای انتخابات به دیدار او رفت و تبریک گفت و از کابینه خود نیز خواست کمال همکاری را با دولت جدید داشته باشند. چند روزی است که حجت‌الاسلام محسنی‌اژه‌ای به ریاست جدید قوه قضائیه انتخاب شده است؛ دولت روحانی تنها حدود یک ماه با ریاست او بر دستگاه قضا هم‌پوشانی دارد و بعید است با خاطره بد از هم خداحافظی کنند.
جانشینان مرحوم هاشمی
از 17 سال ریاست مرحوم آیت‌الله هاشمی‌رفسنجانی بر مجمع تشخیص مصلحت نظام، سه سال پایانی آن با دولت اول حسن روحانی هم‌پوشانی داشت؛ هر‌چند رئیس دولت بعد از انتخابات به‌عنوان رئیس دولت یازدهم در جلسات مجمع شرکت نکرده است. رابطه مرحوم هاشمی با روحانی به سال‌های ابتدایی انقلاب برمی‌گردد؛ در دوران جنگ ایران و عراق این رابطه مستحکم‌تر شد تا جایی که بعد از رد‌صلاحیت آیت‌الله از سوی شورای نگهبان در سال 92، هاشمی از حسن روحانی حمایت کرد که کمک بزرگی بود به پیروزی او. با فوت مرحوم هاشمی در سال 95، روحانی حامی بزرگ خود را از دست داد و مجمع نیز نیاز به رئیس جدید پیدا کرد. آیت‌الله موحدی‌کرمانی به مدت شش ماه به صورت موقت رئیس ماند و جای خود را به آیت‌الله هاشمی‌شاهرودی داد و او نیز از مرداد 96 تا دی‌ماه سال 97، ریاست مجمع را بر عهده داشت، اما اجل به آیت‌الله مهلت نداد. از آن به بعد تا‌کنون آیت‌الله صادق آملیلاریجانی ریاست مجمع تشخیص مصلحت نظام را بر عهده دارد. مهم‌ترین چالش‌های دولت روحانی با مجمع، تصویب لوایح گروه ویژه اقدام مالی (FATF) است که هر بار به تعویق افتاده است. رئیس‌جمهور هفته گذشته در اهمیت تصویب این لوایح گفته بود: «همه می‌گویند دولت خوب مدیریت نکرد و هیچ‌کسی توضیح نمی‌دهد که ریشه آن کجاست؟ مثلا «FATF» دست خودمان است و می‌توانیم همین فردا آن را حل کنیم و روابط‌مان با بانک‌ها حل‌وفصل شود». بعید به نظر می‌رسد عمر دولت روحانی به تصویب FATF قد دهد. پیش‌بینی میشود بعد از پایان دوره ریاست‌جمهوری حسن روحانی، او به‌عنوان عضو حقیقی به مجمع تشخیص مصلحت نظام بپیوندد.
جدال با 3 رئیس رسانه ملی
عزت‌الله ضرغامی، یک سال آخر خود در سازمان صداوسیما را می‌گذراند که روحانی به‌عنوان رئیس دولت یازدهم انتخاب شد، اما در همان مدت نیز ضرغامی نشان داد آبش با روحانی در یک جوی نمی‌رود. ماجرای تأخیر در گفت‌وگوی زنده رئیس‌جمهور با مردم در بهمن سال 92 از آن اتفاقاتی است که ضرغامی آن را به‌خوبی به یاد دارد. او حتی بعد از رفتنش از صداوسیما نیز با روحانی در شورای عالی فضای مجازی درگیری لفظی پیدا کرد. پس از ضرغامی، محمد سرافراز ریاست سازمان را بر عهده گرفت و البته در عمر کوتاه ریاستش، منتقد جدی دولت بود؛ عدم پخش مصاحبه عادل فردوسی‌پور، مجری برنامه تعطیل‌شده ۹۰، با محمدجواد ظریف، وزیر خارجه دولت که چند ماه بعد از توافق برجام انجام شده بود، یکی از آن موارد بود. سرافراز در اردیبهشت ۹۵ استعفا داد و عبدالعلی علی‌عسگری به جای او نشست، اما رابطه دولت و صداوسیما، کارد و پنیر ماند. پخش سریال «گاندو» با موضوع برجام که وزارت خارجه دولت روحانی را هدف قرار داده بود، اوج تقابل آنها بود. بعد از آن نیز فردی در یک برنامه زنده به دولت و رئیس‌جمهور اتهام منقلی‌بودن زد که باعث شد دولت مدتی رئیس صداوسیما را به جلسات کابینه راه ندهد. اگرچه علی‌عسگری از این اتفاق عذرخواهی کرد، اما سیاست‌های صداوسیما در قبال دولت روحانی تغییر نکرد.
2 سردار و 2 امیر
هر‌چند فرماندهان سپاه و ارتش را مقام معظم رهبری به‌عنوان فرمانده کل قوا تعیین می‌کنند، اما رابطه آنان با رئیس‌جمهور مهم است. روحانی در دوران ریاست خود با دو فرمانده سپاه و دو فرمانده ارتش هم‌زمان بوده است. در سال 92 و با شروع دولت یازدهم، سرلشکر پاسدار محمدعلی جعفری، فرماندهی کل سپاه پاسداران را بر عهده داشت. او در اردیبهشت سال 98 جای خود را به سرلشکر پاسدار حسین سلامی داد. تا مرداد سال 96 نیز امیر سرلشکر عطاءالله صالحی، فرمانده ارتش جمهوری اسلامی ایران بود که بعد از آن جای خود را به امیر سرلشکر سید‌عبدالرحیم موسوی داد. همچنین تا تیر سال 95 ریاست ستاد کل نیروهای مسلح بر عهده سرلشکر حسن فیروزآبادی بود که پس از او سرلشکر محمد باقری به این سمت رسید.
3 رئیس مجلس خبرگان
حسن روحانی از سال 78 به‌عنوان نماینده در مجلس خبرگان رهبری حضور دارد و اکنون نیز رئیس کمیسیون سیاسی-اجتماعی این مجلس محسوب میشود. در روزی که او در سال 92 دولت را در دست گرفت، مرحوم آیت‌الله محمدرضا مهدوی‌کنی ریاست مجلس خبرگان رهبری را بر عهده داشت. پس از فوت او در مهر سال 93، از اسفند آن سال مرحوم آیت‌الله یزدی بر صندلی ریاست این مجلس نشست و از خرداد سال 95 نیز آیت‌الله احمد جنتی رئیس مجلس خبرگان است. جنتی در تمام دوران ریاست‌جمهوری حسن روحانی، دبیری شورای نگهبان را نیز عهده‌دار بوده و بارها با یکدیگر تقابل کلامی داشته‌اند.
سایر اخبار این روزنامه
مجلس علیه مجلس
احیای برجام در سهم ۲ دولت!
مروری بر رویکرد روحانی نسبت به رؤسای نهادها
قدردانی مقام معظم رهبری از پیام جمعی از فلسطینیاًن
سرداران درلیست ۴۱نفره شهرداری تهران
جنجال خودروهای لوکس توقیفی
فشار به رئیسی برای تشکیل کابینه انقلابی
توافق در وین، معطل تصمیم در تهران
ورود مجلس به ماجرای طالبان
خوش‌آمدی قلدر‌خان فوتبال ایران!
خشک‌سالی و قطعی برق
کرونا و پاندمی «اختلال پس‌سانحه‌ای» مرکب
پیامدهای انحصارگرایی در ابعاد مختلف
بیایید دور آب حصار بکشیم
