روزنامه جوان
1400/04/22
«واقعه گوهرشاد» از اسناد و اشعار تا اوسنه دراماتیک
سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: ۲۱ تیرماه مصادف با کشتار بیرحمانه مردم مشهد در مسجد گوهرشاد است. وجه تسمیه این روز که تحت عنوان روز «حجاب و عفاف» از آن یاد میشود به قیام مسجد گوهرشاد و مردم مشهد در اعتراض به بی‌غیرتی و ولنگاری رضاخانی برمی‌گردد. مجمع ناشران انقلاب اسلامی به این مناسبت چندین کتاب را که به شیوه‌های گوناگون به حادثه مسجد گوهرشاد و در راستای زنده‌نگه‌داشتن یاد و راه شهدای این کشتار بیرحمانه تألیف شده‌اند در قالب یک بسته پیشنهادی معرفی کرده است. «اوسنه گوهرشاد»سعید تشکری نویسنده کتاب «اوسنه گوهرشاد» که از سوی انتشارات به‌نشر منتشر شده پُرکارترین نویسنده درباره جنایت کشتار مردم در مسجد گوهرشاد به دست نیرو‌های رضاشاه است. او آثار گوناگونی در این باره نوشته و نقش پُررنگی در احیای این رویداد مهم و سرنوشت‌ساز تاریخ ایران ایفا کرده و شایسته تقدیر و ستایش است. «اوسنه» به معنای افسانه است و کتاب اوسنه گوهرشاد مجموعه‌داستان‌هایی خیالی و مرتبط با هم و با سبک و بیانی نو درباره فاجعه ۲۱تیر۱۳۱۴ و شهادت و سرکوب خونین قیام مردم در مسجد گوهرشاد است، البته سعید تشکری در این داستان‌های جذاب و خواندنی، به زندگی گوهرشاد بیگم در دوره تیموریان نیز پرداخته و روایت‌هایی از آن را نیز آورده است.
این رمان با استفاده از تکنیک‌های فانتزی و جان‌بخشی به شخصیت‌های داستان در زمان‌های گوناگون، موقعیت‌هایی فوق‌العاده برای خواننده می‌آفریند. در کتاب اوسنه گوهرشاد روایت‌هایی درباره مسجد گوهرشاد، دوران تجدد رضاخانی، فاجعه کشتار مردم در این مسجد و شهر پاریس به چشم می‌خورد و داستان‌هایی موازی در قرن‌های گذشته و معاصر پیش چشم نقش می‌بندد.
«چهل‌ویکم»
رمان «چهل‌ویکم» به قلم حمید بابایی و از سوی نشر صاد به چاپ رسیده است. نویسنده در این رمان، دو خط داستانی را در یکدیگر ادغام می‌کند که یکی، زندگی جوانی به نام ادریس است که در دوران رضاشاه مأمور نظمیه است و دیگری، کاتبی است که بعد از آشنایی با ادریس، می‌خواهد زندگی او را بنویسد.
«پاریس‌پاریس»
پاریس‌پاریس که توسط انتشارات کتاب نیستان در دسترس عموم قرار گرفته اثری داستانی و روایتی خواندنی از مجموعه‌حوادثی است که به کشتار مردم مظلوم در مسجد گوهرشاد منجر شد. سعید تشکری، نویسنده اثر به خوبی توانسته است چهره واقعی استثمار و استعمار را به تصویر بکشد. زبان روایی ساده و صمیمی، استفاده از زاویه‌دید سوم‌شخص در بیان دیالوگ‌ها، خط داستانی تودرتو و زنجیروار و نیز انسجام روایی از ویژگی‌های این اثر به حساب می‌آیند که بر گیرایی و جذابیت و اثرگذاری آن افزوده است. درونمایه داستان پاریس‌پاریس، سودای پاریسی کردن شهر مشهد به‌وسیله کشف حجاب زنان و در ادامه، اتفاقات مسجد گوهرشاد در سال ۱۳۱۴ است.
«قیام گوهرشاد به روایت اسناد»
کتاب قیام گوهرشاد به روایت اسناد که توسط داود قاسم‌پور به رشته تحریر درآمده و مرکز اسناد انقلاب اسلامی آن را منتشر کرده است در دو بخش و چهار فصل به روایت قیام مسجد گوهرشاد بر اساس اسناد موجود در آرشیو مرکز اسناد انقلاب اسلامی می‌پردازد. بخش اول به بستر‌های شکل‌گیری و زمینه‌های حادثه و سپس شرح واقعه و پیامد‌های آن اختصاص دارد. نویسنده در این بخش با تکیه بر اسناد و خاطرات، تصویری گویا از این حادثه ترسیم می‌کند که از سال‌های آغازین سلطنت پهلوی و نخستین تلاش‌های رضاشاه برای اتحاد لباس تا شکل‌گیری قیام و در نهایت، محاکمه مقصران آن در سال‌های بعد را در بر می‌گیرد.
«همه چیز درباره نهال، دختر طرخان»
رمان همه چیز درباره نهال، دختر طرخان کتابی با موضوع حمله به مسجد گوهرشاد در جریان اعتراضات مردم مشهد به کشف حجاب توسط رضاخان به قلم مصطفی جمشیدی است که از سوی انتشارات راه‌یار منتشر شده است. راوی کتاب، نهال‌سادات، نوه حاجی طرخان است که در آن زمان نوجوان بوده است. در واقع کتاب، حدیث نفس نهال از رویداد‌های مختلف زندگی خود است. نهال که مادرش را هنگام تولد و پدرش را در کودکی از دست داده است و همراه با خواهر بزرگ‌ترش نزد پدربزرگش زندگی می‌کند، مشاهدات خود را در روز‌های منتهی به کشتار مردم در مسجد گوهرشاد و نیز سال‌های بعدتر در جوانی و میان‌سالی روایت می‌کند.
«حماسه گوهرشاد» در آیینه اشعار
مؤسسه شاعران پارسی‌زبان به منظور زنده‌نگه‌داشتن راه و یاد قیام شجاعانه و خونین مسجد گوهرشاد، دو سال فراخوان شعر گوهرشاد برگزار کرد. این اقدام توانست در بین طیف گسترده‌ای از شاعران، شور و شوقی برای سرودن اشعاری درباره این قیام خونین بیافریند و اولین جشنواره ملی قیام گوهرشاد شکل بگیرد. کتاب حماسه گوهرشاد یکی از دستاورد‌های این همایش فاخر و اسلامی و دغدغه‌مند است. علیرضا قزوه که یکی از شاعران بنام و برجسته معاصر ماست، زحمت گزینش این اشعار را بر عهده گرفته و مجموعه‌ای ارزشمند از این اشعار را گرد هم آورده است. محوریت اشعار این کتاب موضوعاتی همچون حماسه قیام گوهرشاد، مسجد تاریخی گوهرشاد و نیز عفاف و حجاب و حیاست. این اثر شامل قالب‌های شعری متنوعی همچون سپید و نیمایی است. اشعاری از علیرضا قزوه، مصطفی محدثی‌خراسانی، ابوالقاسم حسینجانی و علی داودی در این مجموعه به چشم می‌خورد.
سایر اخبار این روزنامه
ظریف: در سراب غرب دوستان دوران سختی را رنجاندیم
اقتصاد اولویت اصلی دولت سیزدهم است
تداوم رویکرد تحول و تعالی قضائیه با ۱۰ دستور اژه‌ای
میانگین سن ازدواج کشور ۳ سال بیشتر از مطلوب جامعه
تشخیص قطعی کرونای هندی ۱۰ میلیون تومان آب می‌خورد!
چه کسی مسئول رنجیدن دوستان دوران سختی بود؟!
حضور نهاد‌های نظارتی در تمامی مراحل اجرای طرح آزادسازی معادن غیرفعال
شیر تو شیر رانت و مافیا وفساد در سفره لبنیاتی مردم
هلیا، محصول نابلدی فرهنگی دولت‌ها است
چرا بر مجازات‌های بازدارنده تأکید می‌کنم؟
«واقعه گوهرشاد» از اسناد و اشعار تا اوسنه دراماتیک
شادی جهانی از شکست سه‌شیر‌های متکبر نژادپرست!
نسخه اعزام کیفی را برای مدیران هم بپیچید
سازمان تعزیرات باید نقش مؤثرتری در برقراری ثبات معیشت مردم ایفا کند
