روزنامه آفتاب یزد
1400/04/23
جان انسان‌ها برای مترو ارزش دارد؟
مترو به عنوان بخشی از ناوگان حمل و نقل عمومی، سالهاست که در کشورهای مختلف به کارگیری شده است. شهرهای بزرگ دنیا حالا به وسیله تونل‌های زیرزمینی و قطارهایپر سرعت، روزانه جمعیت زیادی از مسافرین را جابه جا می‌کنند. در کشور ما نیز سالهاست که مترو یکی از ارکان ناوگان حمل و نقل عمومی به شمار می‌آید اما تفاوت‌های بسیاری بین مترو در کشور ما و سایر کشورهای دنیا وجود دارد. شاید به جدیت بتوان گفت بزرگترین تفاوت این است که در کشور ما مسئولین این ناوگان حمل و نقل عمومی، علاقه ندارند یا نمی‌خواهند یا نمی‌توانند از بروز حوادث احتمالی که نمونه‌ای قبلی داشته جلوگیری نمایند در گذشته افرادی به دلایل سهوی یا عمدی در مترو جان خود را از دست دادند اما همچنان هیچ فکری به حال شرایط موجود نمی‌شود. خودکشی در مترو یکی از بزرگترین معضلاتی است که در دو دهه اخیر کشور ما با آن مواجه شده است، موضوعی که شاید برای خیلی از کشورها نیز وجود داشته اما با تدابیر مسئولانه رفع شده است. در کشور ما اما در بر همان پاشنه می‌چرخد و همچنان اولین گزینه برای خیلی‌ها که از زندگی نا امید هستند خودکشی در مترو است. این در حالی است که مسئولان هیچ‌گاه مسئولیت این قبیل اتفاقات را به گردن نمی‌گیرند و سالهاست که علی‌رغم پیشنهادات بی‌شمار برای جلوگیری از این قبیل مرگ و میرها، هزینه‌های بالا و نبود بودجه را دستاویزی برای توجیه سهل انگاری‌های خود قرار داده‌اند و باید گفت آنچه در متروی تهران وجود ندارد مدیریت در این مورد فوق است نمونه‌هایی از حوادثی که می‌شد جلوی آن تا حدی گرفته شود و اقدامی در جهت جلوگیری از آن نشد را می‌آوریم تا شاید مدیران مترو به خود آیند.
- خودکشی‌های سریالی در مترو
نخستین مورد خودکشی در ایستگاه مترو، در فروردین ماه سال 84 گزارش شد. دختر 18 سالهای به نام مریم، در ایستگاه شهید بهشتی خودکشی کرد. البته مسئولان ایستگاه بلافاصله دختر جوان را به بیمارستان جم منتقل کردند، اما او به دلیل شدت جراحات، جان خود را از دست داد. اولین حادثه خودکشی در مترو، آخرین آنها نبود؛ بلکه این حادثه، اولین حلقه از زنجیره حوادث مشابه بود. حدود یک سال و نیم بعد، مرد جوانی در ایستگاه امام خمینی(ره) خودکشی کرد. اردیبهشت ماه سال 86، متروی تهران شاهد حادثه خودکشی جوان 19 سالهای به نام روح‌الله در ایستگاه بهارستان بود. یکی از مسئولان فروش بلیت ایستگاه مترو بهارستان گفته بود: «این جوان را به دفعات در حریم ایستگاه مشاهده کرده‌ام و حتی با هم احوالپرسی هم داشته‌ایم، اما هیچ عکس‌العمل غیرعادی از سوی او پیش از اقدام به خودکشی مشاهده نکرده بودم.» تنها کمی بعد از این حادثه یعنی اردیبهشت سال 86 دختر 21 سالهای در ایستگاه مترو امام خمینی(ره) جان خود را به خطر انداخت. البته او جان سالم به در برد اما در این حادثه دو دستش را از دست داد و از ناحیه سر و قفسه سینه به شدت آسیب دید.
حوادث خودکشی مترو در سال 86 البته به همین‌جا ختم نمی‌شود؛ در واقع این سال را می‌توان یکی از پرحادثه‌ترین سالهای متروی تهران دانست. در تیرماه 86 مردی میانسال به خاطر بیکاری در یکی از ایستگاه‌های متروی تهران خودکشی کرد. دی‌ماه 86، مرگ جوانی 27 ساله در ایستگاه دروازه دولت سبب تعطیلی دو ساعته ایستگاه‌های مترو شد. اسفندماه سال 86 پرونده خودکشی‌های زنجیره‌ای این سال در مترو، با خودکشی زنی در ایستگاه امام خمینی(ره) بسته شد. البته او زنده ماند. فروردین ماه سال 87 نیز مرد
35 سالهای به علت نامعلوم در ایستگاه حسن‌آباد خودکشی کرد. اسفندماه سال 87 دختر
15 سالهای در ایستگاهمترو شهید نواب صفوی دست به خودکشی زد و جان سپرد. همچنین زن جوان دیگری در ایستگاه حسن‌آباد نیز قصد خودکشی داشت که با اقدام سریع راهبر قطار و ترمز گرفتن قطار، خودکشی زن جوان ناکام ماند. سال 88 پسر 17 سالهای در مترو دست به خودکشی زد و فردای همان روز حادثه خودکشی دیگری در ایستگاه طرشت رخ داد. از خودکشی‌های سال 90 آماری در دست نیست. مردادماه سال 90 زنی 40 ساله در ایستگاه نواب خودکشی کرد. اسفندماه همان سال هم دختری 20 ساله به خودکشی در ایستگاه خیام اقدام کرد که البته جان سالم به در برد. او پیشتر هم دست به خودکشی زده بود.اما سال 91 رکورد خودکشی‌های مترو شکسته شد و 6 نفر در ایستگاه‌های متفاوت جان خود را از دست دادند.دی‌ماه سال 92 مردی 40 ساله در ایستگاه چهارراه ولی‌عصر دست به خودکشی زد. مرگ دستفروش مترو در ایستگاه گلبرگ در دی‌ماه همان سال را البته با اندکی تردید می‌توان به فهرست خودکشی‌ها اضافه کرد، چراکه اما و اگرهای زیادی درباره آن وجود دارد. اما سالهای 93، 94 و 95 سالهای به‌نسبت آرامی برای متروی پایتخت به حساب می‌آمد و تمام این چهارسال هر کدام با یک‌یا دو مورد خودکشی گذشت. سال 96 نیز برای متروی تهران با حوادث و حواشی بسیار، از خودکشی گرفته تا قمه کشی و تیراندازی همراه بود. تا پایان شهریورهمان سال دو زن در متروهای میرداماد و دروازه دولت اقدام به خودکشی کرده‌اند که گرچه هر دو ناکام ماند اما همزمانی تقریبی آن با حوادثی نظیر تیراندازی در متروی شهر ری منجر به سلب آرامش از افکار عمومی و حتی عدم رغبت برخی شهروندان به استفاده از مترو شد.پس از سال 96 با اینکه خودکشی در مترو همچنان ادامه داشت و حتی در سال 98 شاهد خودکشی همزمان دو دختر 18 و 20 ساله در ایستگاه شهر ری بودیم، اما اماری از خودکشی‌ها ارائه نشد و حتی اخبار مربوط به آنها نیز تا حد امکان منتشر نمی‌شد چرا که مسئولین وقت بر این عقیده بوده و هستند که اعلام اخبار خودکشی در مترو منجر به افزایش آمارها میشود! آخرین آخبار رسمی از خودکشی در مترو نیز بر می‌گردد به آذر ماه سال گذشته که یک مرد
60 ساله در خط 3 مترو خود را روی ریل انداخت و متاسفانه قطار از روی او رد شده و جان خود را از دست داد! به غیر این خودکشی‌ها بارها شاهد مرگ‌های تصادفی در ایستگاه‌های مختلف مترو بودیم. مرگ مرد میانسال در ایستگاه مترو تهرانپارس، مرگ معلم نابینا در ایستگاه خزانه، مرگ دستفروش در ایستگاه گلبرگ، مرگ دختری جوان در ایستگاه مترو شادمان و مرگ مردی ۴۴ ساله در ایستگاه مترو مصلی، نمونه‌هایی از مرگ‌های‌تصادفی در مترو هستند. این در حالی است که تاکنون آماری از تعداد کسانی که ناخواسته بر روی ریل‌های ایستگاه‌های مترو جان داده‌اند منتشر نشده است.
- کشورهای دیگر چگونه معضل مرگ در مترو را رفع کردند؟
در برخی متروهای جهان مثلا در شهر‌هایی مثل سن پترزبورگ، سنگاپور، واشنگتن، بارسلون، تورنتو، تایوان، لندن، کره جنوبی و پاریس،یک دیوار شیشه‌ای بین واگن‌ها و مسافرین حایل است تا مانع از بروز حوادث شود. در ایران نیز نصب دیوارهای شیشه‌ای در ایستگاه‌های مترو از سال 96 روی میز شورای پنجم شهر تهران قرار گرفته است. دیواره‌های ثابتی که جدا‌کننده و حائل بین محدوده سکو از محدوده قطار هستند، لبه سکو نصب می‌شوند و براساس برنامه زمان‌بندی شده برای خروج و ورود مسافر، باز و بسته می‌شوند. این سیستم علاوه بر ورود ایمن مسافران به قطار باعث افزایش سرعت حرکت،
کاهش تاخیر در حرکت مجدد قطار، جلوگیری از ورود افراد به تونل مترو، کاهش
هزینه های‌سرمایش و گرمایش مترو و مدیریت ورود و خروج در زمان ازدحام و اضطرار میشود. از دیوار شیشه‌ای به عنوان راهکار مهار مرگ در مترو نام می‌برند اما شورای پنجم شهر تهران که میراث‌دار نابسامانی‌های به جامانده از شورای چهارم بود و با انواع مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کرد، نتوانست طرحی در خصوص این دیوارهای حائل به تصویب برساندچرا که گفته میشود این دیوار‌ها اگر قرار بر استفاده از تجهیزات انگلیسی باشد، بین دو و نیم تا سه میلیون دلار و اگر قرار بر استفاده از تجهیزات چینی باشد بین 700 تا 800 هزار دلار هزینه دارد. این در حالی است که اعضای شورای شهرپنجم معتقدند نصب هواکش در اولویت اول است چرا که برخی از خطوط به‌هیچ‌وجه ایمن نیست و اگر برای مثال با حادثه آتش‌سوزی مواجه شویم، جان عده زیادی به علت خفگی به خطر می‌افتد. این در حالی است که هر هواکش حدود دو میلیون دلار هزینه دارد و با تجهیزات دیوارهای شیشه‌ای در یک رنج قیمتی است. اما اولویت اول با هواکش و بعد نصب دیوار شیشه‌ای است.
- نظارت نیروی انسانی نیاز نیست!
حداقل کاری که مسئولین در متروی تهران می‌توانند انجام دهند این است که در نبود دیوارهای حائل نیروهای انسانی روی سکوها را افزایش دهند که تا حد امکان از بروز حوادث در مترو جلوگیری شود. این در حالی است که مسئولین متروی تهران معتقدند که تمام سکوهای مترو توسط دوربین مورد نظارت قرار می‌گیرند و حتی نیازی به حضور نیروی انسانی روی سکو نیست. آیا این توجیه به شوخی نزدیک نیست تا یک ایده علمی. فرنوش نوبخت مدیرعامل وقت شرکت بهره‌برداری مترو تهران می‌گوید: «الزامی برای وجود نیروهای انسانی در سکوهای مترو وجود ندارد و تمامی سکوها از طریق دوربین کنترل می‌شوند. حدود ۱۳۲ ایستگاه وجود دارد که هر ایستگاه دو سکو و هر سکو
۱۴۰ متر طول دارد و نظارت انسانی بر این میزان بسیار دشوار است اما به طور لحظه‌ای سکوها از طریق دوربین کنترل می‌شوند.در ایستگاه‌های شلوغی مانند فردوسی، امام خمینی و
دروازه‌دولت، ماموران حضور دارند اما در این شلوغی، نظارت ماموران ایستگاه نیز چندان موثر نیست.از بلندگوهای مترو در خصوص اینکه «خط حریم را رعایت کنیم»، بارها تذکر داده میشود و اگر نسبت به این موضوع شکایتی وجود دارد، می‌توان از مراجع قضائی پیگیری کرد.» یعنی مسئولان مترو حتی به این موضوع فکر هم نمی‌کنند که تذکر از بلندگو نمی‌تواند از بروز یک خودکشی جلوگیری نماید. تذکر چه دردی از مردم دوا می‌کند وقتی در ازدحام جمعیت روی یک سکو فردی به روی ریل سقوط می‌کند و در کسری از ثانیه قطار از روی او رد شده و جانش را از دست می‌دهد؟ به همین دلیل است که می‌توان به جدیت گفت مسئولین مترو هیچ ارزشی برای جان مردم قائل نیستند. انتظار این است دادستان به عنوان مدعی‌العموم به موضوع ورود کرده و برای پیشگیری اگر کوتاهی توسط مدیران صورت گرفته، با عاملین برخورد قانونی
صورت گیرد.
سایر اخبار این روزنامه
کوبا؛ از دستگیری فعالان تا مقصر دانستن واشنگتن در ناآرامی‌ها
اختلاف ریاض - ابوظبی زیر سر آمریکا و اسرائیل است!
دکتر محمد مصدق مدیری علمی، دانشگاهی و جهادی است
ایجاد سختگیری اجتماعی برای مجردها!
ازقمه کشی دختر اصفهانی تا بی‌ادبی وزیر بهداشت
جان انسان‌ها برای مترو ارزش دارد؟
دادخواست طبیبانه
نظرخواهی از مخالفان
جایگزین‌پروری یا نوچه سالاری!
ابر چالش‌های صنعت تولید
تحول بنیادین در کابینه؛ ایجاد معاونت اقوام و مذاهب
دکتر محمد مصدق مدیری علمی، دانشگاهی و جهادی است
پیام تبریک نایب رئیس شورای عالی وکلا در پی انتصاب معاون‌اول قوه قضائیه
