لزوم اتخاذ استراتژی V۴T

لزوم اتخاذ استراتژی V4T حمید بهلولی*  دیروز کلیپ ویدیوئی از درگیری مسئولین محترم در رابطه با پیک پنجم کرونا در استان سیستان و بلوچستان در شبکه‌های اجتماعی دست‌به‌دست می‌شد که اگرچه دارای ادبیات ناهنجار و دون شأن بود و جای تأسف فراوان دارد، اما خارج از انتظار نبود و نشان‌دهنده تنش ناکارآمدی حاصل از سیاست‌های هیجانی است. بنده بارها از نقش هیجان در سیاست صحبت کرده‌ام و سیاست‌های هیجانی‌ را از سخیف‌ترین نوع سیاست‌های غیرعقلایی شمرده‌ام و آسیب‌های فراوان آن بر کشور را توضیح داده‌ام. شرایط امروز کشور در مدیریت کرونا متأسفانه نتیجه این نوع از سیاست‌گذاری است. چند نکته استراتژیک را مجدد تأکید می‌کنم.
1- در نقطه کنونی مؤثرترین و راحت‌ترین راه واکسیناسیون جمعی جمعیت هدف که حداقل نیازمند 60 درصد ایمنی است، باید باشد.
2- هیچ راهکار دیگری بدون واکسیناسیون مؤثر نخواهد بود.
3- واکسیناسیون باید مطابق یک طرح ملی مبتنی بر نیاز و ارائه عادلانه و به دور از نفوذ افراد انجام شود.
4- این واکسیناسیون جمعی باید حداکثر شش ماه در دو دُز برای جمعیت تحت هدف انجام بگیرد و طولانی‌بودن این مدت موجب کاهش آنتی‌بادی در بدن واکسن‌گیرندگان و اتصال مجدد چرخه ویروس با واکسینه‌نشدگان حامل ویروس و بی‌ثمری کل واکسیناسیون خواهد شد. این مطلب چندماه قبل ابتدا توسط بنده اعلام شد و اخیرا مشاور مدیریت کرونا در آمریکا آقای فائوچی که جزء مطرح‌ترین دانشمندان عفونی جهان است نیز آن را تأیید کرد.


5- امروز راه کنترل کووید۱۹ را می‌توان در V4T خلاصه کرد که به معنی
Vaccination، Timing، Testing Tracing، Treatment all services‌ است. باید تأکید کرد که در شرایط امروز واکسیناسیون کووید۱۹ و تایمینگ یعنی به‌دست گرفتن زمان دو مؤلفه اساسی در کنترل این پاندمی خواهد بود و اگر این بیماری در کشورهای همجوار و منطقه زودتر از ایران و با تفاوت چشمگیر‌‌ کیفیت کنترل همراه شود شرایط بسیار ناهنجار سیاسی، اجتماعی، امنیتی و در ارتباط با جهان خارج می‌تواند حادث شود.
6- همان‌طور که در تاریخ ۱۸ اسفند ۱۳۹۸در طرح قرارگاه کنترل کووید۱۹ ارائه کرده بودم، کنترل این بیماری ویرانگر خارج از توان وزارت بهداشت خصوصا مدیریت فعلی آن بوده و نیازمند فرماندهی متمرکز با سه محور لجستیک، امنیت و سلامت است و وزارت بهداشت تنها می‌تواند متولی محور سلامت و اپیدمیولوژی آن البته با به‌کارگیری یک تیم دانایی‌محور، شواهدپذیر و غیرهیجانی باشد.
7- واکسیناسیون باید مطابق پروتکل‌های سازمان جهانی بهداشت و با واکسن مورد تأیید جهانی و قوانین جهانی انجام شود و به‌ صورت استاندارد ثبت شود وگرنه حتی در سفر حج نیز حاجیان ایرانی و حتی دیپلمات‌ها  و دانشگاهیان کشور اجازه مسافرت نخواهند یافت و کشور وارد حفره سیاه انتزاع یا اکسکلوژن می‌شود.
8- ساخت واکسن کووید۱۹ همان‌طور که از دو سال پیش در نوشته‌های فراوان به آن تأکید داشته‌ام یک نیاز ملی-تمدنی و امنیتی و حتی فراتر از یک نیاز بهداشتی است و می‌بایست سرمایه‌گذاری مناسب و با تمرکز روی دو نمونه آن انجام شود.
9- از گسترش تولید واکسن بدون کنترل که نیازمند تکثیر و کار روی ویروس و مواد بیولوژیک است و می‌تواند بسیار خطرناک باشد و از طرفی موجب اتلاف منابع ملی محدود کشور شود و ضمنا اعتبار واکسن ملی را خدشه‌دار سازد توسط بخش خصوصی و بخش دولتی غیرمطمئن باید به طور جدی ممانعت شود.
10- تأمین و تزریق واکسن داخلی و خارجی صرفا باید از سوی حکومت و شبکه نظام سلامت انجام شود و از ورود بخش خصوصی و مافیای دارو به‌شدت اجتناب شود (در صورت نیاز مفرط اگر بخش خصوصی واکسن مطمئن وارد کند می‌بایست در اختیار دولت برای توزیع و تزریق مطابق پروتکل قرار گیرد).
11- در دو سال گذشته صدها ابلاغ بی‌حاصل برای کسانی که هیچ نقشی در مدیریت کرونا به‌صورت موفق نتوانسته‌اند ایفا کنند، صادر شده است و یک همهمه مدیریتی بی‌اختیار ایجاد کرده است که سطوح پاسخ‌گویی در آن گم شده است و معلوم نیست از بین این صدها ابلاغ چه کسی و در چه سطحی باید پاسخ‌گو شود. این موضوع باید مورد بازنگری جدی قرار بگیرد و سازماندهی دقیق و مؤثری به‌صورت ساختار شبدری با یک تیم مرکزی به صورت نمایندگان با اختیار از سه محور لجستیک-امنیت و سلامت و با اتاق فکر متشکل از دانشمندان علوم اجتماعی‌-سیاسی و بهداشتی جایگزین شود. این تیم باید با داشتن سه وجه اختیار و مسئولیت و پاسخ‌گویی دارای اتاق فرماندهی و کنترل علمی مبتنی بر شواهد باشد و از امکانات موجود مانیتورینگ که در طبقه ۱۷ ستاد وزارت بهداشت با سرمایه‌گذاری سنگین دوره تحول بلااستفاده مانده است استفاده کنند.
12- در همه حال با به‌کارگیری استراتژی V4T باید پیشگیری بر درمان مقدم دانسته شود و از تمام پتانسیل نظام سلامت کشور با اولویت استفاده شود.
13- نظام مدیریت کووید۱۹ باید در همه حال در مقابل مردم و سلامت نظام سیاسی پاسخ‌گو باشد.
خداوند را می‌خوانیم تا در این تلاش عنایت خویش را ارزانی راه ملت ایران و مسئولین خدمتگزار کند.
*رئیس اتاق فکر دبیرخانه شورای عالی سلامت و استاد مدعو سیاست‌گذاری دانشگاه تهران