بازی امریکایی «لبه پرتگاه» در لبنان

سه روز بعد از استعفای سعد حریری از تشکیل کابینه، فشار‌ها برای تشکیل دولت لبنان بیشتر از قبل است. هماهنگ‌کننده ویژه سازمان ملل، رئیس سیاست خارجه اتحادیه اروپا و وزارت خارجه روسیه خواهان آغاز هرچه سریع‌تر مذاکرات پارلمانی برای تشکیل دولت لبنان شدند. «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید هم ضمن ابراز تأسف از وضع فعلی، گفته که رهبران سیاسی لبنان با تشکیل دولت مانع سقوط فاجعه‌بار لبنان شوند. با این حال، چشم‌انداز چندان روشنی برای خروج از بحران وجود ندارد. رئیس شورای اجرایی حزب‌الله می‌گوید کسی که لبنان را تخریب کرده امریکاست که همچنان در همه امور این کشور دخالت می‌کند.
به گزارش «جوان»، صندوق حمایت از کودکان سازمان ملل (یونیسف) دیروز گزارش کرد که ۷۷ درصد از خانواده‌های لبنانی در ماه جاری میلادی (جولای ۲۰۲۱) پول کافی برای خرید غذا ندارند. این یکی از تکان‌دهنده‌ترین گزارش‌هایی است که ظرف ماه‌های اخیر درباره شرایط لبنان منتشر می‌شود. روزنامه‌تایمز چاپ انگلیس می‌نویسد که شرایط موجود لبنان قطعاً از فروپاشی وال‌استریت بدتر است و از نظر اندازه برای یک کشور، در تاریخ بی‌سابقه است. نکته مهم، اذعان تایمز به این است که لبنان در یک درگیری ژئوپلتیک گیر افتاده است. به رغم بحث‌هایی که هفته قبل، بعد از نشست سفرای عربستان، امریکا و فرانسه در ریاض درباره چشم‌انداز تشکیل کابینه مطرح شد، سعد حریری، نخست‌وزیر مکلف روز پنج شنبه از تشکیل کابینه انصراف داد، اقدامی که چشم‌انداز بحران در لبنان را عمیق‌تر کرده است. یک روز بعد از استعفای حریری، از روز جمعه آشوب و ناآرامی بار دیگر شهر‌های لبنان را گرفته است. دیروز در بیروت، پایتخت لبنان، معترضان چند راه اصلی را مسدود کردند و بر اثر درگیری میان معترضان و نیرو‌های امنیتی در «طرابلس»، دومین شهر بزرگ لبنان نیز ۱۹ نفر زخمی شدند. جوزف عون روز شنبه در بازدید از محل استقرار تعدادی از یگان‌های نظامی لبنان در منطقه البقاع گفت: «به نظر می‌رسد که اوضاع در حال بدتر شدن است و تنش‌ها در آستانه تشدید است، زیرا ما با سرنوشت سیاسی و اجتماعی دشواری روبه‌رو هستیم. او با این حال تأکید کرد که امنیت خط قرمز است و گفت: «کشور در حال عبور از یک بحران مقطعی است و ارتش بازدارنده هرج و مرج است و اجازه بروز هرج و مرج را را نخواهد داد».
چشم‌انداز برون‌رفت
از روز جمعه، بار دیگر درخواست‌های بین‌المللی برای تشکیل دولت بیشتر شده و فرحان حق، هماهنگ‌کننده ویژه سازمان ملل، جوزف بورل، کمیسیونر سیاست خارجی اتحادیه اروپا و همچنین وزارت خارجه روسیه خواهان آغاز هرچه سریع‌تر مذاکرات پارلمانی برای تشکیل دولت لبنان شدند. میخائیل بوگدانف، معاون وزیر امور خارجه روسیه روز شنبه در گفت‌وگوی تلفنی با سعد حریری، نخست‌وزیر مستعفی خواستار آغاز رایزنی‌های اولیه در مورد تشکیل دولت جدید در لبنان شد. «جیک سالیوان» مشاور امنیت ملی کاخ سفید در پیامی توئیتری انصراف «سعد حریری» از تشکیل کابینه در لبنان را ناامید‌کننده خواند و گفت: «بیش از پیش ضروری است که رهبران سیاسی لبنان تشکیل دولت دهند و مانع سقوط فاجعه بار این کشور شوند. مردم لبنان شایسته بهتر از این هستند.»


طبق قانون اساسی لبنان، اکنون رئیس‌جمهور باید اعضای پارلمان را برای رایزنی فراخواند و نخست‌وزیر دیگری را انتخاب کند. منابع وابسته به «بعبدا»، کاخ ریاست‌جمهوری لبنان در گفتگو با روزنامه الاخبار پیش‌بینی کردند «میشل عون» رئیس‌جمهور زمان آغاز رایزنی‌های پارلمانی برای انتخاب نخست‌وزیر را فردا (دوشنبه) اعلام کند و احتمالاً رایزنی‌ها هم پس از عید قربان خواهد بود. به نوشته الاخبار، فرانسوی‌ها هم بر تشکیل دولت لبنان تا قبل از چهارم آگوست (۱۳ مرداد/سالروز انفجار بندر بیروت) اصرار دارند و میشل عون پیامی امریکایی- فرانسوی دریافت کرده که خواستار رایزنی‌های سریع‌تر برای تشکیل دولتی است که صرف‌نظر از اسامی وزرا یا نخست‌وزیر آن، برنامه اصلاحات مشخصی را پیاده کند. بحث‌هایی درباره مطرح شدن «نجیب میقاتی» مطرح است و برخی هم رایزنی‌هایی را برای مطرح کردن «فیصل کرامی» و «فؤاد مخزومی» مطرح کرده‌اند. با این حال تقریباً همه طرف‌ها اتفاق نظر دارند که چشم‌انداز کوتاه مدتی برای برون رفت از وضعیت کنونی وجود ندارد.
حزب‌الله یا امریکا؟!
دانا استراول، معاون دستیار وزیر دفاع امریکا در امور خاورمیانه به تازگی گفته که حزب‌الله از توان بسیار بالایی برخوردار است و در به چالش انداختن دولت لبنان، ضعیف نگه داشتن لبنان و ارائه جایگزین به دولت قانونی لبنان موفق عمل کرده است. منتقدان، چنین اتهامی را کاملاً برعکس در مقابل طرف امریکایی، فرانسه و عربستان مطرح می‌کنند. روزنامه الشرق‌الاوسط نوشته، سعد حریری با کناره‌گیری از تشکیل کابینه، توپ را به زمین میشل عون رئیس‌جمهور انداخت. سایر ناظران نیز تأیید می‌کنند که فرانسه، امریکا و عربستان در عین تلاش برای حفظ وضعیت کنونی «لبه پرتگاه»، از فروپاشی کامل این کشور جلوگیری خواهند کرد. «سیدحسن نصرالله»، دبیرکل حزب‌الله لبنان روز دو شنبه (۱۴ تیر ۱۴۰۰) در افتتاحیه کنفرانس «فلسطین پیروز می‌شود» گفت که هدف از تحریم‌های امریکا تحریک مردم لبنان علیه مقاومت است. او گفته که لبنانی‌ها بدانند که شریک اوضاع کنونی در لبنان، ایجاد بحران‌ها، گرسنگی و گرانی، دولت امریکا و سیاست‌ها و سفارتش در لبنان است. او گفته است: «امریکایی‌ها می‌دانند که جنگ با لبنان، مثل گردش رفتن نیست به همین دلیل به سوی تأثیرگذاری از طریق وضعیت اقتصادی رفته‌اند. «هاشم صفی‌الدین» رئیس شورای اجرایی حزب‌الله لبنان دیروز هم مجدداً همین بحث را مطرح کرد: «کسی که لبنان را تخریب کرده امریکاست که همچنان در همه امور این کشور دخالت می‌کند.» او گفت که تمام مصائب امروز لبنان به طور مستقیم یا غیرمستقیم توسط امریکا ایجاد شده است.