دولت کسب و کارهای اینترنتی را فرصت ببیند!

دکترفرهاد تقوامنش‪-‬ کسب و کارهای اینترنتی همانند دیگر کسب و کارها و به طور کلی بازار، علاوه بر فرصت‌هایی که برای دولت و نظام حقوقی به دنبال داشته اند، آن‌ها را با چالش‌هایی نیز روبرو کرده اند. سرعت شکل‌گیری و رشد استارتاپ‌ها و کسب و کارهای اینترنتی در کشور باعث شده است تا فاصله بین دولت و فضای کسب و کار بیشتر شود و درک مشترکی بین کنشگران این دو حوزه شکل نگیرد. به نحوی که با بررسی‌های میدانی مشخص می‌شود کسب و کارهای اینترنتی از دولت گلایه دارند و دولت از کسب و کارهای اینترنتی. دولت از نبود و کمبود ابزارهای نظارتی گلایه‌مند است و کسب و کارهای اینترنتی از مداخلات بیش از حد دولت وعدم شناخت کافی از این حوزه.
یکی از معضلاتی که بدنه دولت با آن روبرو بوده است جدید بودن مسائل در این حوزه است. جنس تنظیم‌گری و تعامل در این حوزه با فضای فروشگاه‌های فیزیکی و ارائه کالا و خدمت در یک واحد صنفی فیزیکی متفاوت است. پس، اینجاست که تجربیات سال‌های متمادی تنظیم گران دولتی رنگ می‌بازد. ابزارهای سنتی و مورد استفاده در بازارهای سنتی، دیگر در فضای مجازی کاربرد لازم را ندارند و مانعی بر سر راه رشد و توسعه استارتاپ‌ها محسوب می‌شوند. اگر کسب و کارهای فعال در فضای حقیقی حاضر بودند تا برای دریافت مجوز روزها و حتی ماه‌ها دوندگی کنند، کسب و کارهای مجازی اینگونه نیستند. چه بسا یک روز تاخیر در صدور مجوز و یا تعلیق فعالیت یک کسب و کار اینترنتی زیان جبران ناپذیری به آن‌ها وارد سازد. بنابراین، دولت باید برای مدیریت این فضا از دو
ساز و کار استفاده کند.
اولا باید دانش سازمانی تجمیع شود. یعنی با بازنشستگی یک کارمند یا تغییر سمت او، تجربیات او از تنظیم‌گری یک حوزه خاص به فراموشی سپرده نشود. بلکه دانش سازمانی با مدیریت مدیران میانی وزارتخانه‌ها ذخیره و برای انتقال به نسل‌های بعدی مهیا شود. این کار می‌تواند از تکرار خطا در تنظیم‌گری نیز جلوگیری کند. ثانیا نمی‌توان با همان دانش گذشته فضایی نوین را راهبری کرد. لذا باید دولت و کارکنان آن بیش از پیش به یادگیری بپردازند. کاری که متولیان امر آموزش‌های ضمن خدمت باید در هر وزارتخانه به طور جدی به آن اهتمام ورزند. آنچه مسلم است نقش کسب و کارهای نوپا و اینترنتی در اقتصاد کشور و آینده آن است. در حال حاضر بخش گسترده‌ای از اشتغال، بهینه‌سازی منابع، نوین‌سازی ارائه کالاها و خدمات، شفافیت و پاسخگویی بر دوش کسب و کارهای اینترنتی قرار دارد و این کسب و کارها بخش زیادی از مسئولیت‌های دولت را تسهیل کرده اند. همین ابزارها می‌توانند به کنترل بهتر بازار از سوی دولت نیز کمک کنند. حال، این سوال و این مطالبه مطرح است که دولت چه خدمتی به کسب و کارهای اینترنتی ارائه خواهد کرد؟ پیشنهاد می‌شود پاسخ این سوال سخت را از خود کسب و کارهای اینترنتی بپرسیم.