عصر انسان‌های ماشینی 

توی ذهن ما آدم‌ها در همه این سال‌ها آرزوهایی جا خوش کرده‌اند مثل آرزوی پرواز، سفر به ماه، ساخت خودروی پرنده، ساخت روبات، سفر به اعماق آب و کلی چیزهای دیگر که از گذشته‌ها در فیلم‌ها دیده‌ایم و حالا بسیاری از آن‌ها را به صورت یک تکنولوژی یا فناوری می‌شناسیم. تا چند سال پیش وقتی فیلم‌های تخیلی با روبات‌هایی شبیه انسان با کلی قابلیت عجیب و غریب پخش می شد، از خودمان می‌پرسیدیم چطوری امکان دارد یک روبات شبیه انسان باشد و رفتار و احساس و حرکاتی‌ شبیه انسان داشته باشد؟ اما حالا شرایط فرق کرده است. روبات‌هایی شبیه خودمان ساخته شده‌اند و می‌توانند با ابزارهای ساخته شده توسط انسان تعامل داشته باشند؛ جسمی را حرکت دهند، در محیط کار وظایف آدم‌ها را انجام دهند، به مهمانان خوش آمد بگویند، از آن‌ها پذیرایی کنند و ... . هفته گذشته خبری منتشر شد که بازتاب زیادی هم داشت. به تازگی، روباتی به نام Eva در دانشگاه کلمبیا ساخته شده که با استفاده از ۲۵ عضله مصنوعی قادر به تقلید حالات چهره انسان بوده و سر و صدای زیادی در دنیای فناوری به پا کرده است. این خبر را بهانه‌ای کردیم تا علاوه بر آشنایی با Eva از مهم‌ترین روبات‌های انسان‌نمای داخلی و خارجی در چند سال گذشته بگوییم و قابلیت‌ها و توانایی‌های این آدم آهنی‌های شبیه خودمان را با همدیگر مقایسه کنیم.   ویژگی شگفت‌انگیز روبات تقلیدکار «ایوا» به تازگی محققان دانشگاه کلمبیا در آمریکا روباتی ساخته‌اند که قادر به تقلید از حالات صورت انسان است. سیستم‌های روباتیکی که امروزه در فرودگاه‌ها، بیمارستان‌ها یا حتی قفسه‌های ذخیره‌سازی در فروشگاه‌های مواد غذایی دیده می‌شوند، ماهیتی کاملاً روباتیک دارند یعنی آن‌ها نمی‌توانند ماهیتی مانند ماهیت طبیعی انسان‌ها و بیان احساسات داشته باشند و کارهایشان را بر اساس داده‌ها انجام می‌دهند. اما یکی از موضوعاتی که به تازگی توجه دانشمندان را به خود جلب کرده این است که بتوانند فاصله بین انسان و روبات را کمتر کنند و روبات‌هایی بسازند که بیشتر به انسان شباهت دارند. در این بین، گروهی از محققان دانشگاه کلمبیا به منظور برقراری ارتباط بهتر و ایجاد ارتباط عاطفی بین انسان و ماشین، روبات EVA  را ایجاد کرده‌اند. ایوا یک روبات نرم خودکار با چهره‌ای انعطاف‌پذیر است که قادر به تقلید احساسات انسانی است و این اتفاق برای اولین بار در دنیای فناوری، لباس واقعیت پوشیده است.   روبات آواتار چه قابلیتی دارد؟ دستیار جراحی از راه دور این روبات با نام T-HR3 در سال 2017 توسط تویوتا عرضه شد که قادر به تقلید از حرکات اپراتورهای انسانی است. این روبات به عنوان دستیار جراحی به شکل کنترل از راه دور، قابل استفاده است و پیش بینی می‌شود تا چند سال آینده، خبرهای بسیار بیشتری درباره این روبات و عملکردش مورد توجه قرار گیرد.   روبات بازیگر چه قابلیتی دارد؟ احوال پرسی، آوازخوانی، ژست گرفتن و ... این روبات انگلیسی در سال 2014 تولید شد و قادر به همکاری با بازیگران، رایانه و طراحان پویانمایی است. این روبات که Robo Thespian نام دارد، می‌تواند احساسات مختلفی را بروز بدهد. احوال پرسی، آوازخوانی و ژست گرفتن از دیگر قابلیت‌های روبات بازیگر است.  
روبات فضانورد چه قابلیتی دارد؟ آزمایش درباره جاذبه زمین روبات «ویوم میترا» یک روبات مونث هندی است که در سال 2020 به یک ماموریت فضایی رفت. این روبات قرار است آزمایش‌هایی را درخصوص وضعیت جاذبه در فضا انجام دهد تا حضور در خارج از جو زمین برای انسان‌ها ساده‌تر شود. این را هم اضافه کنیم که روسیه در سال 2019 روبات فضانوردی به نام فدور تولید کرده که به ایستگاه فضایی بین المللی سفر کرد تا طی یک راهپیمایی فضایی به انجام تحقیقات بپردازد. این روبات بعد از مدتی به زمین بازگشت.   روبات تحویل اقلام چه قابلیتی دارد؟ بالا رفتن از پله‌ها و شناسایی موانع سر راه شرکت فورد اولین شرکتی است که از این روبات در کارخانه خود استفاده کرد. این روبات انسان نما بدون سر و به امکانات انتقال و تحویل کالا مجهز است. بالا رفتن از پله‌ها، شناسایی موانع و عبور از محوطه‌های مختلف و حفظ تعادل در حین حمل بسته‌های حداکثر 18 کیلوگرمی از جمله توانمندی‌های این روبات است.   روبات متصدی رستوران چه قابلیتی دارد؟ پرکردن لیوان های خالی از نوشیدنی روبات «کیم» وظیفه خدمت رسانی در تحویل غذا و نوشیدنی‌ها را برعهده دارد و توسط یک شرکت اسپانیایی تولید شده است. این روبات می‌تواند در هر ساعت 300 لیوان را پر از نوشیدنی کند. این روبات کاربرد خانگی ندارد اما برای کافی شاپ‌ها و ادارات، انتخاب خوبی به نظر می‌رسد.   روبات سفیر چه قابلیتی دارد؟  نقاشی کشیدن، راه رفتن، حرف زدن این روبات را سوفیا هم می‌نامند. چهره این روبات شباهت زیادی به انسان‌ها دارد. سوفیا در سال 2016 توسط یک شرکت هنگ کنگی تولید شده و هوش مصنوعی آن در سال 2020 ارتقا پیدا کرده تا بتواند به عنوان سفیر ایفای نقش کند. قابلیت آموزش‌پذیری توسط انسان‌ها، راه رفتن، نقاشی کشیدن، حرف زدن، آواز خواندن و ابراز احساسات از جمله قابلیت‌های این روبات شگفت‌انگیز است.   روبات انسان‌نمای ایرانی در بین 10 روبات برتر جهان شاید بپرسید کشورمان در ساخت روبات‌های انسان نما چه جایگاهی دارد و ما تاکنون چند روبات انسان نما ساخته‌ایم؟ پروژه ساخت روبات انسان‌نما در ایران با نام سورنا ۱ از سال ۱۳۸۷ آغاز شد. این پروژه امروز با نسل چهارم خود در دنیا شناخته شده و چند روز پیش خبر رسید که سورنا4 جزو ۱۰ روبات برتر در سال ۲۰۲۰ قرار گرفته است.    روبات سورنا از کجا آمده است؟ سورنا اولین روبات انسان نما در ایران است. سورنا در مرکز سیستم‌ها و فناوری‌های پیشرفته دانشگاه تهران متولد شد و اکنون نسل چهارم آن با نام سورنا 4 به جهان معرفی‌ شده است.    سورنا ۴ چه کارهایی می‌تواند انجام دهد؟ سورنا ۴ نام خود را از یک سردار جنگی دوران اشکانیان گرفته است،او قادر است با دوستان خود عکس سلفی بگیرد و نام خود را روی وایت برد بنویسد. این روبات انسان نما ۶۸ کیلو وزن و ۱۷۰ سانتی‌متر قد دارد. سورنا ۴ می‌تواند به کمک سنسورهای حرکتی که در تمام بدنش وجود دارد، به‌خوبی تعادل خود را حفظ کند و زمین نخورد. نکته جالب این جاست که حتی اگر او را هل بدهید بازهم می‌تواند با حفظ تعادل، از زمین خوردن خود جلوگیری کند. سورنا 4 می‌تواند چهره شما را دنبال و حرکات‌تان را تقلید کند و اشیا را به دست بگیرد. از پله بالا برود و به توپ ضربه بزند. این روبات حتی می‌تواند با شما به زمین بازی بیاید و توپ بازی کند. این روبات توانایی شنیدن 100 فرمان صوتی را هم دارد. شما می‌توانید دستورهای مشخصی بدهید و سورنا 4 اطاعت می‌کند! اکنون نسل پنجم و ششم این روبات هم در حال طراحی و ساخت است.