دولت سیزدهم ؛ فرا جناحی یا فراسهامی!

اقدامات رئیس جمهورهشتم برای تشکیل کابینه سیزدهم متفاوت از گذشته در جریان است .آقای رئیسی هنگام ثبت نام خود را کاندیدای مستقل نامید و پس از انتخابات نیز تمام ستادهای انتخاباتی خود را منحل اعلام کرد. سامانه یاران رئیسی برای مشارکت مردم و نخبگان در معرفی مدیران رونمایی شد و او با وزیران فعلی نشست مشترک برگزار کرد.رئیسی پای صحبت صاحب نظران و فعالان اقتصادی نشست و از وزیران و مسئولان اطلاعاتی و امنیتی کشور خواست از هم اکنون با شناسایی بسترها و عوامل فساد ، راهکارهای مقابله با ساختارهای فسادزا را پیش از آغاز به کار دولت جدید ارائه دهند. این رفتارها نشان می دهد که شکل گیری دولت سیزدهم متفاوت خواهد بود و این موضوع می‌تواند امید به بهبودی اوضاع را افزون کند. شاید در فقدان فرایند حزبی در انتخابات ایران چاره‌ای جز این روش ها نباشد، چرا که معمولا در کشورهایی که با دموکراسی اداره می‌شوند، ورود احزاب بالغ و فراگیر در رقابت‌های انتخاباتی  موجب می شود حزب پیروز رئیس جمهور برگزیده را در تشکیل کابینه یاری کند و البته مسئولیت قانونی موفقیت  یا عدم موفقیت دولت را هم بپذیرد و پاسخ گو باشد، اما متاسفانه در ایران نظام حزبی در رقابت سیاسی وجود ندارد بنابراین شیوه‌های دیگری فرا روی رئیس جمهور منتخب قرار می گیرد. قبل از هر چیز اجازه بدهید این انتظار را بار دیگر یادآور شوم که امیدواریم در دولت آینده قوانین و مقررات تشکیل احزاب سیاسی بر اساس تجربیات جهانی و معیارهای ایرانی_ اسلامی مورد بازنگری قرار گیرد تا بسترمناسب برای ایجاد احزاب بالغ و فراگیر و شکل گیری رقابت های حزبی در دوره‌های بعدی فراهم شود.  درشرایط کنونی و در فقدان احزاب  معمولا در ادبیات سیاسی ایران از کابینه «جناحی» یا «فراجناحی» سخن به میان می آید.کابینه جناحی از شخصیت‌ها،گروه‌ها و شبه احزاب جبهه پیروز شکل می گیرد. دوجبهه سیاسی کشور _اصولگرایان واصلاح طلبان _از شخصیت های سیاسی وگروه ها و تشکل های کوچک و بزرگ با دیدگاه‌های مشترک کلان اما سلایق متفاوت تشکیل شده‌اند بنابراین رقابت های درون جناحی نیز در چنین جبهه هایی اجتناب ناپذیر است. بنابراین «کابینه جناحی» کابینه ای برخاسته از سهم خواهی چهره ها، گروه ها و باندهای جبهه پیروز است که در نهایت هم به دلیل اختلافات درون جناحی به تشکیل کابینه های ناکارامد منجر شده است والبته هیچ جبهه ای هم مسئولیت کابینه برآمده ازجناح خودرا برعهده نگرفته و درباره عملکرد آن پاسخ گو نیست. روشن است درجایگزینی رقابت جبهه های سیاسی به جای احزاب سیاسی «کابینه فراجناحی»نیز دیگر نمی‌تواند مفهوم داشته باشد،زیرا اصولاً جناح پیروز حضور هیچ یک از چهره های جناح رقیب را در قدرت بر نمی تابد به ویژه این که رقابت‌های سیاسی جناح‌ها درایران آن قدر تند وآلوده به بداخلاقی شده که  به رقابت سیاه و سفید یا حق و باطل تبدیل شده است .هر جناح رقیب خود را به طور کامل باطل وسیاه می‌پندارد و جناح خویش را حق و سفید! بنابراین «کابینه فراجناحی» اگر چه درکلام  سیاست ورزان بیان می شود اما هرگزواقعیت بیرونی نداشته است ونخواهد داشت .اکنون انتظار می رود رئیس جمهور منتخب با روش‌های متفاوتی که در پیش گرفته است، با عبور از «کابینه جناحی» و «کابینه فراجناحی »به یک کابینه «فراسهامی» بیندیشد. کابینه‌ای که با مقاومت در برابر سهم خواهی ها و فشارهای جناح‌های سیاسی خودی و رقیب و کانون‌های قدرت شکل بگیرد. در این صورت می توان امیدوار بود که دولت سیزدهم دولتی مبتنی بر شایسته سالاری،کارامدی، تخصص گرایی و دور از سهم‌ خواهی های رایج در کشور باشد. روشن است که تشکیل چنین کابینه‌ای برای رئیس جمهور منتخب هزینه‌های سنگینی درپی خواهد داشت وجناب رئیسی باید خود را برای تهاجم و تخریب سهم خواهان مدعی آماده کند اما هرگز نباید از این مشی صحیح کوتاه بیاید.طرفه آن که معمولا کسانی که مدعی هستند خواهان سهم در دولت نیستند،در پشت پرده سهم خواه ترین چهره ها وگروه ها هستند! تردیدی نیست که مهم‌ترین معضل فرا روی دولت آینده مشکلات اقتصادی و معیشتی است، بنابراین بهتر که تیم اقتصادی دولت را اقتصاددانان برجسته و توانمند فارغ از گرایش‌های سیاسی تشکیل دهند و حتی بهتر آن است که تیم اقتصادی دولت آینده  از افرادی تشکیل شود که سابقه کنش ورزی سیاسی نداشته باشند.اما  از نظر گرایش های اقتصادی با یکدیگر و با سیاست‌های دولت در حوزه اقتصاد هماهنگ باشند تا بتوانند بر مشکلات کشور فائق آیند. تشکیل کابینه قوی و کارامد ،توانمند وفرا سهامی و دور از سهم خواهی‌های کانون‌های قدرت، ثروت و سیاست در دوره‌ای که قوای سه گانه کشور هماهنگ و همراه هستند، می‌تواند چشم‌انداز رفع سریع مشکلات را امیدبخش‌تر کند.