روزنامه خراسان
1400/04/27
دانش بنیان ها در آغاز فصل شکوفایی
در پنجمین گزارش عملکرد 8 ساله دولت، وضعیت شرکت های دانش بنیان را بررسی کرده ایم. 6000 شرکت دانش بنیان با 150 هزار میلیارد درآمدزایی و یک میلیارد دلار صادرات، آماده ارتقای توان کشور در این حوزه اند اما همچنان با مشکلاتی مواجه اند که دولت سیزدهم باید برای حل آن برنامه ویژه داشته باشد مصطفی عبدالهی- هم ارزیابی‌های داخلی و هم گزارش‌های بین‌المللی نشان می‌دهد که ایران در طول 8 سال گذشته، روند رو به رشدی در حوزه علم و فناوری داشته است؛ اتفاقی که با وجود آمارها و گزارش‌های تلخ و نگران‌کننده در حوزه‌های اقتصادی و اجتماعی و عملکرد قابل بحث دولت یازدهم و دوازدهم، نقطه امیدی برای توسعه کشور است و نشان می‌دهد که اعتماد به جوانان تا چه اندازه می‌تواند ثمربخش باشد. روند رو به رشد اقدامات در این حوزه، موردتاکید رهبر انقلاب هم بوده و ایشان سال گذشته در ارتباط تصویری با جلسه هیئت دولت (2شهریور99) به این موضوع اشاره کردند: «اقداماتی که در مورد شرکت‌های دانش‌بنیان شروع شده تا آخر دوره باید با جدّیّت دنبال بشود؛ یک حرکت بابرکتی است این شرکت‌های دانش‌بنیان برای کشور». شکل گیری معاونت علمی از سال 1385 در پنجمین گزارش عملکرد 8 ساله دولت، به بررسی نتایج اقدامات و برنامه‌های دولت در حوزه حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان پرداخته‌ایم. اطلاعات این گزارش، مستند به آمارهای معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و خبرهای رسمی منتشرشده است. نکته مهم این‌که معاونت علمی و فناوری از سال 1385 در کشور ما ایجاد شده است و طبیعتا به دلیل نوپا بودنش، تاریخچه چندانی ندارد و نمی‌توان ارزیابی و مقایسه دقیقی روی آن داشت؛ با این حال، روند رو به رشد در این حوزه محسوس است، هرچند که به نظر می‌رسد همچنان نیازمند شتاب و توسعه بیشتر است. افزایش 109 برابری دانش‌بنیان‌ها از نگاه آماری، با تمرکز ویژه معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در حوزه توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور، تعداد این شرکت‌ها از 55 شرکت در سال 92 به 6030 شرکت در سال جاری رسیده‌است که رشد 109 برابری آن را نشان می‌دهد. این شرکت‌ها در حوزه‌های گوناگون فناوری از جمله فناوری زیستی، کشاورزی، صنایع غذایی، دارو، فراورده‌های تشخیص و درمان، محصولات مبتنی بر فناوری‌های شیمیایی، ماشین‌آلات پیشرفته، تجهیزات پزشکی، برق، الکترونیک، فوتونیک، مخابرات، فناوری اطلاعات و ارتباطات، نرم‌افزارهای رایانه‌ای و خدمات تجاری سازی بیشترین حجم از تولید محصولات و خدمات دانش‌بنیان را ارائه می‌دهند. در حالی که سهم شرکت‌های دانش‌بنیان از اقتصاد کشور در سال 1389 تنها 200 میلیارد تومان بود، امسال میزان فروش شرکت‌های دانش‌بنیان از 90 هزار میلیارد تومان فراتر رفته است که رشد بیش از 450درصدی را نشان می‌دهد. همچنین میزان این درآمد در سال گذشته بیش از 150 هزار میلیارد تومان برآورده شده است. در حوزه صادرات هم با وجود تحریم‌ها، موفقیت‌های قابل توجهی توسط دانش‌بنیان‌ها کسب شده است. به گفته دکتر «سورنا ستاری» معاون علمی و فناوری رئیس‌جمهور، هم‌اکنون بیش از ۴۵۰ شرکت دانش‌بنیان به صورت جدی در زمینه صادرات فعال است که حجم صادرات آن را در سال 99 حدود یک میلیارد دلار اعلام کرد. ارتقای 45 رتبه‌ای جهانی در شاخص نوآوری روند صعودی حرکت ایران در عرصه نوآوری، دستاوردی است که نهادهای بین‌المللی هم به آن اذعان دارند. گزارش رسمی یونسکو (سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی سازمان ملل متحد) نشان می‌دهد رتبه کشور ما در شاخص جهانی نوآوری طی سالهای 2015 تا 2019 با ارتقای قابل توجهی از رتبه 106 به 61 رسیده است؛ این یعنی رشد 45 پله‌ای ایران در شاخص جهانی نوآوری. مهم است بدانیم که یونسکو در این ارزیابی خود به چه شاخص‌هایی توجه دارد: تعداد اختراعات ثبت‌شده، آمار مقالات منتشرشده در نشریات معتبر علمی، میزان فروش محصولات نانو، میزان بازگشت نوآوران و فناوران ایرانی مقیم خارج به کشور، تعداد دانشجویان بر اساس مقاطع و رشته‌های تحصیلی، سهم زنان در دانشگاه‌ها و میزان حمایت‌های مالی صندوق ملی پژوهش و فناوری از پروژه‌های دانش‌بنیان. ظرفیت اشتغال‌زایی از فرصت اشتغال‌زایی در کشور با توسعه شرکت‌های دانش‌بنیان هم نباید غافل شد. تعداد اشتغال مستقیم این شرکت‌ها در سال 92 فقط 2145 شغل بوده اما در سال 98 و قبل از مشکلات ناشی از کرونا به 300 هزار شغل رسیده است. ظهور و بروز در دوره کرونا این را هم فراموش نکنیم که شرکت‌های دانش‌بنیان در دوره کرونا ظهور و بروز بیشتری داشتند و ساخت دستگاه تنفسی ونتیلاتور و تولید 9 داروی نوترکیب در سال گذشته، از جمله موفقیت‌های این شرکت‌ها در حوزه سلامت بود. همین دیروز هم 16 محصول حوزه سلول‌های بنیادی و پزشکی بازساختی رونمایی شد که دستاوردی دیگر از تلاش نخبگان جوان و شرکت‌های دانش‌بنیان است. بازگشت محققان ایرانی به کشور دیگر نتیجه مهم افزایش حمایت‌ها از فعالیت‌های دانش‌بنیان، بازگشت محققان ایرانی مقیم خارج از کشور است. به گفته ستاری، در چهارسال گذشته بیش از 2500 نخبه از ۱۰۰ دانشگاه خارجی به کشور بازگشته‌اند و عمده آن‌ها در پارک‌های فناوری مشغول شده‌اند؛ روندی که تداوم آن یک ضرورت است و می‌تواند عواید فراوانی برای کشور داشته باشد. افق پیش رو هرچند تلاش‌ها و دستاوردهای این سال‌ها در حوزه دانش‌بنیان، قابل دفاع و مبارک است اما تردیدی نیست با توجه به سرعت توسعه علم و فناوری، حتی لحظه‌ای درنگ می‌تواند ما را از عرصه رقابت جهانی دور کند. طی سالهای گذشته در کنار اقدامات معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، مجلس شورای اسلامی هم با طرح «جهش تولید دانش‌بنیان» پای کار حمایت از فعالان این حوزه آمده و حالا امید می‌رود دولت سیزدهم نیز شتاب حرکت کشور در این عرصه را بیشتر کند. نکته مهم این‌که، رهبر انقلاب با تاکید بر ضرورت تقویت حمایت‌ها در این حوزه، رسیدن تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان در کشور به 400 هزار شرکت را افق‌گذاری کرده‌اند؛ افقی که اگرچه رسیدن به آن، به یک بازه زمانی خاص محدود نشده، اما نشان می‌دهد که باید برنامه‌ها و اقدامات دستگاه‌های اجرایی و قانون‌گذاری در این عرصه شتاب بگیرد.
سایر اخبار این روزنامه
رقابت ماجراجویانه نخبه‌ها در دل جنگل
التهاب آفرینان بازار مرغ
عصر انسان‌های ماشینی
افزایش تعداد کودکان کرونایی بستری در مشهد
رئیسی: دولت اختصاص اعتبار برای واکسیناسیون عمومی را در اولویت قرار می دهد
دولت سیزدهم ؛ فرا جناحی یا فراسهامی!
دانش بنیان ها در آغاز فصل شکوفایی
رشد اقتصادی، گروگان نفت
وقاحت اروپایی
ماجرای پنالتی زدن کاپیتان سکسکه های آقای رئیس جمهور و گفت وگو با بابابرقی
5 متهم کم آبی خوزستان
غلبه واکسن کووبرکت بر کرونای هندی
رمزگشایی از قتل فرانک 5 ساله
شهادت امام باقر(ع) را تسلیت می گوییم
