روزنامه جوان
1400/04/28
جست‌وجوی «همدم» برای به خانه بخت فرستادن ۱۳ میلیون جوان دم بخت!
همه چیزش جور است و تصمیم به ازدواج هم دارد، اما عرف اجتماعی و سنت‌ها می‌گوید باید منتظر بنشیند تا برایش خواستگار پیدا شود. او دختر است و یک دختر ابتدا باید انتخاب شود و سپس از میان گزینه‌های موجود یکی را انتخاب کند، اما حالا چند سالی میشود که دختر‌های متقاضی ازدواج هم می‌توانند از طریق مراجعه به برخی سایت‌ها یا مراکز همسریابی برای خودشان همسر پیدا کنند. این ماجرا البته در مواردی به سوء استفاده و شکل‌گیری پرونده‌های کلاهبرداری منتهی شده و آسیب‌های مادی و معنوی زیادی را اغلب متوجه دختران کرده است. پیش از این هم پلیس فتا فعالیت سایت‌ها و صفحات همسریابی در فضای مجازی را فاقد مجوز اعلام کرده بود. حالا، اما به طور رسمی فعالیت یک اپلیکیشن همسریابی مجوزدار آغاز شده است و دختران و پسران دم بخت و متقاضی ازدواج می‌توانند برای پیدا کردن همسر دلخواه خود به این اپلیکیشن مراجعه کنند. این سامانه همه مجوز‌های لازم را دارد و بناست به شیوه‌ای خانواده محور، بخشی از ۱۳ میلیون جوان دم بخت را به خانه بخت بفرستد. با وجود این دو دل است که آیا با ثبت‌نام در این اپلیکیشن برای پیدا کردن نیمه گم شده‌اش اقدام کند یا نه؟ چقدر خانواده‌ها و جامعه می‌پذیرند از میان دختران متقاضی همسر در چنین اپلیکیشن‌هایی برای پسران همسر انتخاب کنند؟ برای انتخاب همسر مناسب تا چه اندازه معیار‌هایی همچون قد، وزن، رنگ پوست، رنگ مو و رنگ چشم اهمیت دارد و آیا وقتی قرار است یک نهاد حاکمیتی مانند سازمان تبلیغات اسلامی به مسئله همسریابی ورود یابد بهتر نیست این ماجرا همراه با فرهنگ‌سازی و اصلاح برخی باور‌های غلط باشد؟ با این سؤالات در ذهنش گوشی تلفن همراهش را بر می‌دارد تا اطلاعات بیشتری درباره همسریابی مجازی به دست آورد. با یک جست‌وجوی ساده در فضای مجازی بی‌اغراق صد‌ها و حتی هزاران صفحه و سایت همسریابی در برابرتان قرار می‌گیرد. سایت‌ها و صفحاتی که پیش از این سردار سیدکمال هادیان‌فر رئیس پلیس فتای ناجا درباره آن‌ها گفته بود: «هیچ سایتی تحت عنوان همسریابی در کشور مجوز ندارد و تنها سایتی که اجازه فعالیت به آن داده شده، سایت همسان‌گزینی تبیان است که در آن با شیوه‌های سنتی و از طریق واسطه‌ها اقدام به انتخاب همسر میشود. بنابراین تأکید می‌کنم هیچ یک از سایت‌های همسریابی مجوز ندارند.»به گفته وی با تعدادی از این سایت‌ها و گردانندگان آن‌ها نیز برخورد شده و به جرئت می‌توان گفت ۹۹ درصد از آنان با انگیزه‌های مجرمانه و کلاهبرداری از شهروندان ایجاد شده است. برخی از آنان تصاویر و اطلاعات شهروندان را گرفته و از آن‌ها سوءاستفاده می‌کردند. برخی دیگر از طریق دریافت حق عضویت مبالغی را اخذ کرده و برخی دیگر نیز اطلاعات کارت بانکی شهروندان را فیشینگ و اقدام به خالی کردن آن می‌کردند.
تلاش مجلس برای توسعه مراکز همسریابی
چندی بعد از این اظهارات پلیس فتا، اما امیرحسین بانکی‌پورفرد رئیس کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و تعالی خانواده مجلس شورای اسلامی از توسعه مراکز همسریابی در این طرح خبر داد. بدین معنا که تجربه واسطه‌گری نوین ازدواج در سایت‌هایی همچون همسان گزینی مؤسسه تبیان حالا به شکلی گسترده‌تر و در تمام شهر‌های کشور پیگیری شود.
بانکی‌پور در گفتگو با «جوان» درباره توسعه مراکز همسریابی اینگونه توضیح داد: «یکی از خلأ‌هایی که در کشور ما وجود دارد این است که شیوه همسریابی متناسب با شرایط جدید جامعه نیست و شیوه سنتی ازدواج که همچنان هم در بسیاری از خانواده‌ها دنبال میشود، در برخی از موارد جدید پاسخگو نیست. به طور مثال خانواده‌هایی که برای زندگی به یک شهر دیگر آمده‌اند و مانند گذشته نسبت به یکدیگر شناخت ندارند یا شرایط جدید زندگی شهری موجب شده تا شناخت محلی یا خویشاوندی همچون گذشته امکان‌پذیر نباشد. بنابراین نیاز است یکسری مراکز همسریابی مورد تأیید، مورد اعتماد و خانواده محور ایجاد شود تا جوانان را به یکدیگر معرفی کند. این خلأ از سال‌ها قبل در کشور ایجاد شده، اما کسی به آن توجه نداشته یا نتوانسته‌اند آن را اجرایی کنند. در طرح جوانی جمعیت با همکاری سازمان تبلیغات اسلامی توسعه این مراکز همسریابی طرح‌ریزی شده و سازمان تبلیغات هم برای این همکاری اعلام آمادگی کرده است. سازمان تبلیغات اسلامی محیط‌های مورد اعتماد مردم را در اختیار دارد. به طور مثال مساجد، گروه‌های مذهبی، روحانیت و دیگر مراجع مورد اعتماد مردم در بحث ازدواج، در اختیار این سازمان است. همچنین تنها مرکز همسریابی که در کشور طی سال‌های گذشته کار می‌کرد، مرکز همسریابی «تبیان» است که تحت نظر سازمان تبلیغات اسلامی و در فضای مجازی کار می‌کند. در طرح جوانی جمعیت توسعه مراکز همسریابی در سطح کشور مورد نظر مجلس است آن هم با طرح و شیوه‌ای که سازمان تبلیغات اسلامی در نظر دارد.»
حالا اپلیکیشن همسریابی «همدم» طی مراسمی با حضور محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی و حجت‌الاسلام قمی رئیس سازمان تبلیغات اسلامی رونمایی شده و در اپ استور‌های ایرانی همچون کافه بازار موجود است. اما چقدر این سبک ازدواج با سنت و عرف جامعه ما همخوانی دارد و این مدل همسریابی چقدر می‌تواند به سر و سامان دادن ۱۳ میلیون جوان دم‌بخت کمک کند؟
همدم برای افراد مجرد و در زمینه ازدواج دائم و تک‌همسری فعالیت می‌کند. با این پلتفرم، افراد در تمام کشور می‌توانند از همسان‌گزینی تبیان استفاده کنند و برای معرفی افراد، از هوش مصنوعی استفاده میشود. در این اپلیکیشن برای تأیید عدم سوء پیشینه و صحت مدارک تحصیلی کاربران راستی آزمایی شده و کاربران احراز هویت می‌شوند. پس از احراز هویت و شرکت در آزمون روانشناسی، با کمک معرف‌ها و گروه مشاوران همسان‌گزینی گزینه‌های مناسب خود را جست‌وجو می‌کنند.
برای جلوگیری از سوء استفاده از اطلاعات کاربران درخواست معرفی فرد به گزینه مدنظرش تنها از طریق معرف‌ها صورت می‌گیرد. پس از تأیید طرفین و مطابقت نتایج روانشناسی، خانواده کاربران با حضور مشاوران سامانه به همدیگر معرفی می‌شوند. همدم تا چهار سال پس از ازدواج، زوجین را همراهی می‌کند و هر شش ماه یک‌بار توسط کارشناسان رصد و پایش می‌شوند.
علیرضا دهفولی، معاون نوآوری تبیان درباره راهکار‌های پیش‌بینی شده برای پیشگیری از سوءاستفاده از اطلاعات کاربران در این اپلیکیشن می‌گوید: «سوءاستفاده در زمینه‌های مختلفی مانند رسانه و امنیت اطلاعات رخ می‌دهد، اما در برنامه همدم تمام احراز هویت‌ها به صورت یکپارچه از سیستم‌های سامانه ثبت استعلام گرفته میشود. پس احراز هویت‌ها به صورت زنده رخ می‌دهد و کسی نمی‌تواند با اکانت تقلبی وارد سامانه شود. در نتیجه هرگونه عملکردی تحت نظارت و بررسی است.»
معاون نوآوری تبیان در مورد نوع آزمون‌ها و حوزه برگزاری آن‌ها می‌افزاید: «یکسری از آزمون‌هایی که در دفاتر زوج درمانی گرفته میشود، در این تست‌ها لحاظ شده است. همچنین غربالگری اولیه همانجا انجام میشود. اگر کسانی نتوانند دقیق از تست‌های غربالگری عبور کنند، به مجموعه‌های مشاور معرفی می‌شوند که تست‌های دقیق‌تر از آن‌ها گرفته شود و بعد از گرفتن تأییدیه از آنجا می‌توانند وارد اپلیکیشن شوند.»
وی همچنین درباره استفاده از سؤال‌هایی بر اساس استاندارد‌های جهانی می‌گوید: «تست‌ها بر اساس استاندارد‌های جهانی انتخاب شده ولی بخشی از سؤال‌ها متناسب با تجربه‌های مختلفی است که روانشناسان و صاحبنظران، در حوزه روانشناسی داشته‌اند و بر همین اساس تغییراتی در این زمینه اعمال شده است.» نظرات کارشناسان مشکل اصلی ازدواج امنیت شغلی و اقتصادی است
کشور ما با کشور‌های خارجی فرق می‌کند و هر کس بخواهد ازدواج کند می‌تواند از طریق شبکه دوستان، همکاران، خانواده و فامیل مورد مناسبی را برای ازدواج پیدا کند. برای معرفی افراد مناسب ازدواج برای جوانان افراد زیادی وجود دارند. مشکل اصلی برای ازدواج دختران و پسران ما بحث‌های اقتصادی و امنیت شغلی است وگرنه بسیاری از دختران ما حتی حاضرند با مهریه کم و بدون مراسم عروسی ازدواج کنند، اما برای این کار پسر باید دست‌کم یک شغل ثابت و حقوقی مناسب داشته باشد، اما در حال حاضر امنیت شغلی وجود ندارد و ۸۰ درصد پایه حقوق شاغلان بابت کرایه خانه مصرف میشود. به همین دلیل هم اصلی‌ترین مشکل جوانان جامعه ما بحث اشتغال و سپس مسکن است. اگر این مشکلات حل شود جوانان ازدواج می‌کنند و مشکل اصلی آنان برای ازدواج مسئله پیدا کردن همسر نیست. از سوی دیگر در فرهنگ ما نگاه مثبتی به این پدیده‌ها وجود ندارد و خانواده‌ها به ویژه خانواده پسر‌ها اغلب به این روش همسریابی روی خوش نشان نمی‌دهند و یکروزه هم نمی‌توان فرهنگ مردم را تغییر داد. اگر به سایت‌های همسریابی که تاکنون فعالیت می‌کرده هم نگاه کنید چندان موفق به نظر نمی‌رسند. این مدل از ازدواج در ایران جواب نمی‌دهد و بعد از مدتی ناگزیر به عدم فعالیت خواهد شد. اگر پایه ازدواج بد گذاشته شود و به طلاق منجر شود ما اعتبار ازدواج و خانواده را از بین برده‌ایم. در حال حاضر هم اگر آمار ازدواج پایین آمده به دلیل این است که اعتبار ازدواج و خانواده با رفتار‌ها و سیاستگذاری‌های غلط پایین آمده است.
دکتر مصطفی اقلیما
رئیس انجمن مددکاری ایران
لزوم نظارت در سامانه‌های همسریاب
اپلیکیشن همدم با توجه به ماهیت فعالیتش (معرفی افراد جویای همسر به یکدیگر با اطلاع خانواده‌ها) از کاربر اطلاعاتی را دریافت می‌کند که به نظر می‌رسد کامل‌ترین اطلاعات و مدارک دریافتی از کاربر توسط سایت‌ها و اپلیکیشن‌های دولتی و خصوصی در همه این سال‌هاست. تا به حال هیچ سامانه‌ای این حجم از اطلاعات کاربر را در اختیار نداشته که البته این سرویس برای ارزیابی افراد از زوایای مختلف و پیشنهاد گزینه‌های مرتبط‌تر، به بخش زیادی از این اطلاعات نیاز دارد. ارائه بخشی از این اطلاعات از سوی کاربر اجباری و برخی از آن‌ها اختیاری است. اطلاعاتی نظیر مشخصات فردی (نام و نام خانوادگی، محل تولد، تاریخ تولد و...)، مشخصات ظاهری (رنگ چشم، رنگ مو، قد، وزن، نوع پوشش و...) و مشخصات هویتی (کد ملی و...)، اطلاعات تماس (شهر، آدرس، کدپستی و تلفن ثابت) و ویژگی‌های شغلی (محل کار، نوع قرارداد، درآمد و...) و اطلاعات کامل خانوادگی (وضعیت پوشش خانواده، نوع منزل، طبقه اقتصادی و...) و بیماری‌های خاص و نوع معلولیت و نتیجه آزمون روانشناسی (آیزنک و نئو) و... و همچنین مدارکی نظیر صفحه اول، دوم و سوم شناسنامه و پشت و روی کارت ملی و تصویر پایان خدمت و تصویر مدرک تحصیلی و عکس پرسنلی و مدرک شغلی.
با توجه به این موضوع، ما هنوز در ایران قانون کاملی نداریم که برای دریافت و نگهداری اطلاعات و مدارک کاربران توسط سامانه‌های دولتی/ خصوصی یکسری الزامات تعریف و بر آن‌ها نظارت کند. بنابراین ضروری است تا همه سرویس‌هایی که از کاربر اطلاعات و مدارک دریافت می‌کنند، اولاً اطلاعات و مدارکی بیش از آنچه نیاز دارند دریافت نکنند، ثانیاً نظارت بر نحوه نگهداری از اطلاعات و مدارک حساس کاربران وجود داشته باشد و در نهایت اینکه برای احتمال درز این اطلاعات پیش‌بینی‌های قانونی صورت بگیرد. البته این اپلیکیشن توسط مؤسسه تبیان و با حضور رئیس مجلس منتشر شده و طبق اطلاعات مندرج در اپلیکیشن، از پلیس فتا، قوه قضائیه و... تأییدیه دارد، اما افزایش روزافزون حجم اطلاعات دریافتی از کاربران (با توجه به نیاز‌های هر سیستم) بدون رشد کردن قانون کشور ما در این زمینه و نظارت بر آن دغدغه‌ای جدی است که باید مورد توجه قرار گیرد.
میلاد نوری
برنامه‌نویس و کارشناس IT
۳۷۰۰ ازدواج بدون طلاق ثمره یک دهه فعالیت همسان گزینی
بیش از ۱۰ سال است که طرح‌های همسریابی در مؤسسه تبیان فعال هستند، بنابراین، این موضوع مربوط به امروز و فردا نیست و سابقه طولانی دارد. در سامانه همسریابی تبیان که از سال ۱۳۹۴ شروع به کار کرده است، ۳ هزار و ۷۰۰ نفر ازدواج کردند که براساس پایش‌ها و بررسی‌ها حتی یک مورد طلاق هم در آن‌ها دیده نشده است.
نحوه راستی‌آزمایی در پلتفرم «همدم» اینگونه نیست که هرکس بیاید و هر اطلاعاتی را بدون راستی آزمایی ثبت کند، چراکه پس از ثبت اطلاعات جوان، تحقیق میشود تا اطلاعات به درستی ثبت شود و روند راستی‌آزمایی بسیار دقیق و حساس است. به این ترتیب که با روش‌های علمی و تست‌های روانشناسی شخصیت آن‌ها تحلیل میشود و با توجه به همه این فاکتور‌ها کارشناسان همدم بهترین گزینه را برای دختر و پسر معرفی می‌کنند. البته امکان ارتباط مستقیم دو نفره وجود ندارد و درصورت تعیین طرفین کارشناسان و خانواده‌ها زمینه‌ساز آشنایی و مراحل بعدی ازدواج می‌شوند. درواقع در این مرحله است که تمام مستندات و واقعیات دیده میشود و خانواده‌ها تصمیم می‌گیرند جلوتر پیش بروند یا خیر. در واقع همدم مانند فضا‌های ارتباطی آلوده فضای مجازی نیست بلکه یک سامانه دقیق و مشخص است.
پلتفرم همدم قرار است وساطت سنت حسنه ازدواج شود دقیقاً مانند زمان‌های گذشته که جوانان کف خیابان با یکدیگر آشنا نمی‌شدند و در یک فضای کاملاً حقیقی و با حضور خانواده‌ها ازدواج می‌کردند، هدف ما این است که مراحل آشنایی یک ازدواج سالم و پایدار با استفاده از روش‌های نوین شکل بگیرد.
حجت‌الاسلام رضا عزت زمانی
معاون امور فرهنگی و تبلیغ سازمان تبلیغات اسلامی
سایر اخبار این روزنامه
تعطیلی ۳ روزه تهران و کرج منتظر تأیید ستاد مقابله با کرونا
آزاد‌سازی زندانیان ازخدمت جهادی تا جریان اجتماعی
کاهش ۱۰ درصدی مصرف برق با کمک بسیج
جوایز سینمایی چقدر جنبه ملی دارند!
«دودکش» هم مانند «پایتخت» از دست رفت!
پرواز «امید» به توکیو
تبانی و شرط‌بندی یار چندم فوتبال ایران؟!
نان را هم گران کردند
جست‌وجوی «همدم» برای به خانه بخت فرستادن ۱۳ میلیون جوان دم بخت!
برجام با زبان ایرانی!
هشت سال نشد!
پس از طوفان!
گذشته، حال، آینده در دولت سیزدهم
