روزنامه آرمان ملی
1400/04/28
«حکم زندان» یا «حکم کرسی قدرت»؟
آرمان ملی- مطهره شفیعی: تهران شهر عجیبی است؛ پایتختی که هیچ‌گاه آرام و قرار ندارد و هر روز اتفاقات تلخ و شیرینی در این شهر - فارغ از حضور مقامات و مسئولان در تهران به سبب ماهیت پایتخت بودنش- رقم می‌خورد. مسئولان شهری تهران هم با شهرهای دیگر تفاوت دارند که شهردار نمونه‌ای از آن است. با مرور تاریخ از سال 1286 که میرزا کاشف‌السلطنه به‌عنوان نخستین شهردار تهران معرفی شد تا امروز که پیروز حناچی در صدر بهشت حضور دارد، مشاهده میشود که کمتر شهرداری توانسته دوران مسئولیتش را بدون چالش سپری کند. اکنون هم حواشی شهرداری که قرار است از سوی شورای شهر ششم انتخاب شود، زودتر از پا گذاشتنش در بهشت آغاز شده است. در این گزارش به برخی حاشیه‌هایی که شهرداران تهران با آن مواجه بوده‌اند، اشاره میشود.بخت سیاه و سفید شهرداران قبل انقلاب
عمر حضور محمد‌میرزا کاشف‌السلطنه بر کرسی شهرداری تهران تنها یک سال بود، اما او در این مدت کوتاه خدمات زیادی داشت؛ از جمله نامگذاری خیابان‌ها و کوچه‌های تهران، شماره‌گذاری منازل، روشنایی خیابان‌ها با چراغ برق، ترتیب رسانیدن آب آشامیدنی به خانه‌ها با گاری بشکه‌دار، اداره پلیس، سرویس درشکه اسبی کرایه برای استفاده عموم، برنامه رفتگری و نظافت معابر، آب‌پاشی خیابان‌ها و... از خدمات یکساله او بود. او پس از یک‌سال‌و‌اندی به‌دلیل مشکلات و کارشکنی‌های بسیار، از این شغل استعفا داد و در پی آن، عهده‌دار امور محاکمات وزارت خارجه شد. خلیل ثقفی پزشکی بود که شهردار شد. پس از مرگ مظفرالدین‌شاه جانشین او محمدعلی شاه برای بی‌اعتبار کردن امضای فرمان مشروطیت دستور داد تا گواهی اختلال مشاعر مظفرالدین شاه را هنگام امضای فرمان مشروطیت تهیه کنند که ثقفی از امضای این گواهینامه امتناع کرد و پس از توقیف اموالش به فرانسه گریخت. گاسپار ایپگیان نخستین رئیس بلدیه تهران (شهردار تهران) پس از کودتای ۳ اسفند ۱۲۹۹ رضاشاه بود. پس از عزل سیدضیاءالدین طباطبایی به وسیله رضاشاه، گاسپار ایپگیان نیز از ریاست بلدیه تهران استعفا داد. علی‌اصغر فروزان هم آخرین شهرداری بود که به حکم رضاشاه در تهران کار خودش را آغاز کرد، اما برای دریافت بودجه از مجلس با مشکل مواجه و استعفا داد. مهدی‌خان مشیر فاطمی ملقب به عمادالسلطنه با پیشینه قاجاری یکی دیگر از شهرداران تهران بود که با وجود حضورش به عنوان وزیر معارف در کابینه سردار سپه و نمایندگی مجلس مورد غضب شاه قرار گرفت و در فروردین ۱۳۱۸ به زندان قصر افتاد. ابتهاج هم شهردار تهران شد که در سال‌های بعد به‌خاطر پرونده‌هایی که داشت پایش به دادگاه رسید و اگرچه تبرئه شد؛ ولی برخی او را مقصر برخی مشکلات پایتخت می‌دانستند. دکتر نریمان آخرین شهردار تهران در زمان جنگ بود که تنها 4 ماه توانست بماند.
شهرداران انقلابی پس از 57
پس از پیروزی انقلاب اسلامی شخصیت‌های زیادی بر کرسی شهرداری جلوس کردند که هرچه به دهه فعلی نزدیک شدند، حواشی آفریده شده برای آنها هم بزرگ‌تر بود. حاشیه‌سازی برای شهرداران از همان ابتدا وجود داشت چنانکه محمد توسلی نخستین شهردار تهران شد، اما عدم همکاری نهادهای تازه انقلابی شده مثل وزارت کشور سبب شد تا توسلی عطای شهرداری را به لقایش ببخشد و برود. پس از او زواره‌ای کمتر از یک ماه شهردار تهران شد تا سید‌کمال‌الدین نیک‌روش شهردار شود. او پس از پیشنهاد تصدی وزارت کشور با شهردار خداحافظی کرد. غلامرضا دلجو شهردار دیگر تهران بود که بیش از همه سخنرانی‌اش به زبان عربی در اجلاس شهرداران پایتخت‌های کشورهای اسلامی در ذهن‌ها باقی ماند. او در بازگشت به تهران گفت: «زبان دوم ما در این کنفرانس به دلایل مکتبی و سیاسی، زبان عربی بود که این عمل نتیجه مثبتی به همراه داشت.». پس از سه شهردار دیگر، نوبت به نبی حبیبی عضو ارشد حزب موتلفه رسید که شهردار شود و البته برکنار شد.
شهرداران در زندان
در مرداد سال ۶۶ سیلی در شمال تهران جاری شد و حبیبی نیز کمبود اعتبارات، قابل پیش‌بینی نبودن این سیل و وظیفه مستقیم نداشتن شهرداری را درباره این سیل مطرح کرد و به دلیل همین انتقادها در سال ۶۶ از سوی محتشمی‌پور وزیر کشور عزل شد. بی‌تردید غلامحسین کرباسچی از حاشیه‌دار‌ترین شهرداران تهران بود که به زندان هم رفت. وي در فروردين ۱۳۷۷ به همراه جمعي از مديرانش به اتهام جرايم مالي (اختلاس) از شهرداري تهران بازداشت شد و در نهايت در دادگاهي كه محسني‌اژه‌اي قاضي و دادستان آن بود به سه سال زندان، ۱۰ سال انفصال از خدمات دولتي و برگرداندن اموال محكوم و كنار گذاشته شد. پس از او الویری شهردار شد که او هم سرنوشت خوبی نداشت. وی به‌دلیل اختلاف شدید با تعدادی از اعضای شورای شهر از شهرداری تهران استعفا داد. مرتضی الویری از اتهامات تخلف مالی در شهرداری تبرئه شد، اما بعد از انتخابات 88 با اتهامات سیاسی بازداشت و زندانی شد. محمدحسن ملک مدنی پس از الویری شهردار تهران شد که تنها 10 ماه شهردار ماند؛ چون شورای شهر وی را منحل و وزارت کشور او را برکنار کرد، اما این پایان ماجرا نبود چنانکه ملک‌مدنی به اتهام تصرف غیرمجاز در اموال دولتی و رعایت نکردن قوانین و مقررات به پنج‌ماه حبس و انفصال از خدمات دولتی و مشاغل شهرداری محکوم شد. محمدعلی نجفی شهردار زندانی دیگر تهران است که اکنون به اتهام قتل همسرش در زندان به سر می‌برد.
شهرداران با الگوی پیشرفت
برخی شهرداران تهران هستند که پس از شهرداری به مناصب بالاتری رسیدند؛ مانند محمود احمدی‌نژاد که رئیس‌جمهور و محمد‌باقر قالیباف که رئیس مجلس شدند؛ البته درباره اقدامات و عملکرد آنها در شهرداری حرف و حدیث فراوانی وجود دارد مثل پرونده املاک واگذار شده در دوران قالیباف. محمدعلی نجفی هم وقتی شهردار شد از وجود چندین گونی سند و مدرک از هزینه‌های فاقد سندِ دوران احمدی‌نژاد در شهرداری تهران خبر داد.
هفت‌خان رستم برای انتخاب یک شهردار
آخرین شهردار شورای شهر پنجم پیروز حناچی است که مشخص نیست چه آینده‌ای در انتظار اوست. آیا در تیم شهرداران بازداشتی قرار می‌گیرد یا شهردارانی که به مناصب بالاتر رسیدند. اکنون اصولگرایان هر روز یک خبر از انتخاب شهردار تهران می‌دهند مانند روزی که لیست 41 نفره از شخصیت‌های مناسب برای شهرداری ارایه کردند و دیروز خبر رسید این لیست به 12 نفر رسیده است. اسامی ۱۲ نفری که به مرحله نهایی رسیده‌اند شامل اسماعیل احمدی مقدم، معصومه آباد، جمال آبرومند، مهرداد بذرپاش، محسن پیرهادی، مازیار حسینی، هابیل درویشی، علیرضا زاکانی، عباس علی آبادی، علی نیکزاد، رستم قاسمی و سید‌صولت مرتضوی است.
سایر اخبار این روزنامه
دلالان، فولاد را يك روزه آب كردند...
دولت نخبگان موفق تر از دولت عقيدتی
«حکم زندان» یا «حکم کرسی قدرت»؟
«وقت تصميم سخت» براي ايران و آمريكا فرا رسيد
هررئیس جمهور ی با اختيارات ده درصدي قفل مي‌شود
يارانه عادلانه مصرف برق را خاموش مي‌كند
اعتراض، اعتراض است؛ چه مركز نشين چه استان‌نشين
ضرور ت ترمیم و بازسازی اعتماد عمومی
برخی مبارزات خود ویرانگری‌ست!
راه پرسنگلاخ دولت سیزدهم
درس مدیریت بحران از سیلاب در آلمان
تغییر افراد یا تغییر رویکردها؟!
