شیب تند افزایش خانوارهای نیازمند

 مصطفی عبدالهی- بیش از 3 میلیون و 300 هزار خانوار با جمعیتی حدود 12 میلیون نفر، تحت پوشش نهادهای حمایتی کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی کشور هستند؛ جمعیتی که با وجود طرح های اشتغال‌زایی و اعطای تسهیلات حمایتی، نه تنها از جمعیت آن‌ها طی این سال‌ها کم نشده بلکه کرونا و مشکلات اقتصادی کشور، تعدادشان را بیشتر و بیشتر هم کرده است.در چهاردهمین گزارش عملکرد دولت‌های یازدهم و دوازدهم، به بررسی اقدامات انجام‌شده برای خودکفایی افراد و خانواده‌های تحت حمایت نهادهای حمایت‌کننده پرداخته و وضعیت فعلی آن‌ها را نیز بررسی کرده‌ایم. منابع ما برای این گزارش، مرکز ملی آمار، سالنامه‌های سازمان بهزیستی و کمیته امداد و همچنین اظهارنظرهای اخیر مسئولان این دو نهاد حمایتی بوده است. افزایش 72 درصدی خانوارهای تحت پوشش طی 4 سال اگر بخواهیم بر اساس آمارهای رسمی سخن بگوییم، باید به گزارش «شاخص‌های عدالت اجتماعی» مرکز ملی آمار استناد کنیم که اردیبهشت امسال منتشر شده است. طبق این گزارش که در آن آمارهای سال‌های 95 تا 98 ارائه شده، تا پایان سال 98 بیش از 2.2 میلیون خانوار تحت پوشش کمیته امداد و 1.3 میلیون خانوار تحت پوشش سازمان بهزیستی کشور بوده‌اند که در مجموع نسبت به سال 94، به میزان 72 درصد افزایش یافته است. اگرچه گسترده‌تر شدن چتر حمایتی برای پوشش متقاضیان دریافت این خدمات را می‌توان جزو اقدامات مثبت دولت و نهادهای حمایتی ارزیابی کرد، اما جنبه غم‌انگیز این ماجرا نیز رشد عجیب تعداد متقاضیان دریافت این حمایت‌هاست. این‌که طبق اعلام مرکز ملی آمار، هزینه خانوارها در کشور طی سال گذشته 31 درصد افزایش یافته هم مصداق خوبی است که مطمئن باشیم، یک دلیل افزایش تعداد مددجویان کمیته امداد و سازمان بهزیستی، بحران‌های اقتصادی است. طرح ها و اقداماتی که موثر بود البته باید جانب انصاف را نگه داشت و به طرح‌ها و اقدامات حمایتی طی این سال‌ها هم اشاره کرد؛ افزایش متوسط ۷۰ درصدی مستمری مددجویان در سال ۱۴۰۰ با همراهی دولت و مجلس، پرداخت 56هزار میلیارد ریال تسهیلات به مجریان طرح‌های اشتغال‌زایی کمیته امداد و ایجاد 276 هزار شغل مستقیم و غیرمستقیم برای مددجویان کمیته امداد، اعطای وام ۵۰ میلیون تومانی با کارمزد چهار درصد به زنان ‌سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی، تاسیس مرکز پایش فقر و شناسایی نیازمندان در کمیته امداد، تسهیلات و کمک‌های بلاعوض برای تامین مسکن خانواده‌های دارای معلول، اعطای کمک هزینه‌های تحصیلی، اجرای طرح‌های اکرام ایتام و فرزندخواندگی، پرداخت کمک هزینه‌های درمانی و توان‌بخشی و ... . پشت نوبتی های دریافت خدمات حمایتی  همه اقداماتی که به آن اشاره شد، کمک حال خانواده‌های نیازمند بوده با وجود این، هنوز بیش از 3 میلیون خانوار تحت پوشش کمیته امداد و سازمان بهزیستی، روزگارشان را به سختی و با همین مستمری‌های ماهانه اندک سپری می‌کنند.نگاهی به آمارهای زیر، گوشه‌ای از وضعیت این خانواده‌ها را در مقابل چشمان ما به تصویر می کشد: * فشارهای اقتصادی ناشی از کرونا باعث شده است حدود ۳۰۰ هزار نفر پشت نوبت دریافت خدمات کمیته امداد قرار بگیرند. *  ۲۴۵ هزار زن سرپرست خانوار تحت پوشش بهزیستی‌اند که ۵۰ هزار نفر از آن‌ها، پشت نوبت دریافت مستمری هستند. آمار پشت‌نوبتی‌های زنان سرپرست خانوار چندین بار صفر شده، اما به دلیل شرایط موجود اقتصادی باز هم پشت‌نوبتی وجود دارد. * از سال ۹۷ تاکنون، ۴۷ هزار و ۵۴۰ واحد مسکن به جامعه هدف تحت پوشش بهزیستی واگذار شده اما با همه این تلاش‌ها، همچنان ۱۶۹ هزار نفر از خانوار جامعه هدف پشت نوبت دریافت تسهیلات و شرایط لازم برای واگذاری مسکن هستند. * و ... چشم انتظار دولت سیزدهم در کنار آمارهای قطعی و روشن از افزایش خانوارهای تحت پوشش، طی سال‌های 95 تا پایان 98، به اذعان همه کارشناسان این آمار در سال 99 کرونایی بیشتر شده و مصداقش این گفته مرتضی بختیاری، رئیس کمیته امداد که: «در سال 99 نسبت به سال 98 میزان مراجعات به کمیته امداد، 45 درصد افزایش یافته است». حالا انتظار این است که یکی از برنامه‌های جدی دولت در حوزه اجتماعی، تقویت حمایت‌ها از این خانواده‌های نیازمند و دقت کافی در تخصیص اعتبارات و بودجه‌های کمیته امداد و سازمان بهزیستی باشد؛ این حمایت نه تنها این خانواده‌ها، بلکه جامعه را از فقر و آسیب‌های اجتماعی ناشی از آن در امان خواهد داشت.