درباره وسواس

نفیسه حشمتی مولائی‪-‬ کلمه ی وسواس، به معنی بسیار وسوسه‌کننده است و اختلال وسواسی اجباری(OCD)، شامل دو حیطه ی فکری و عملی است. وسواس فکری اشاره به فکرهایی دارد که بی‌اختیار می‌آیند و فرد را دچار اضطراب میکنند و فرد برای کاهش آن اضطراب، احتمالا دست به اعمال اجباری میزند. گاهی فکر میکنیم، افراد وسواسی افراد تمییز و مرتبی هستند و با دقت کارهایشان را انجام میدهند و... اما نمیدانیم که سکه ی وسواس، یک روی دیگر هم دارد و خیلی از افرادی که در تردید دائمی در تصمیم هایشان هستند و یا بسیار نامنظم و آشفته هستند و حرکات آیینی خاصی دارند یا تعصبات و رفتارهای افراطی خاص یا حسادت‌های خاصی دارند و یا... نیز میتوانند مبتلا به وسواس باشند.
اکثر وسواس‌ها در کودکی شروع می‌شوند و علائم آن در افراد، تداوم دارد اما مناسب با دوره ی سنی فرد، ممکن است تغییر شکل بدهند، مثلا ممکن است فردی که در کودکی به خیس شدن حساس بوده است، در نوجوانی به نوع وسواسی بپردازد و در جوانی حتی نسبت به فرزندان خود حسادت کند که چرا مورد محبت همسرش هستند... علائم هر فردی با دیگری متفاوت است و لازم نیست همه ی علائم باشد تا تشخیص وسواس داده شود.
اکثر افراد وسواسی در خانواده‌های وسواسی رشد کرده‌اند و در انتخاب دوستان خود و حتی همسر خود هم ممکن است جذب این گروه شوند که متاسفانه این مسئله، کار شناسایی و درمان را سخت‌تر میکند. برخی بیماران، خود به بیماری شان آگاه هستند و برای درمان مراجعه میکنند ولی برخی حتی متوجه بیماری خود نیستند. هرچه زودتر برای درمان وسواس اقدام درست و اصولی انجام شود، امید به درمان بیشتر است. با توجه به این که این مشکل، عامل بسیاری از آشفتگی‌های روانی در زندگی فردی و خانوادگی و اجتماعی فرد است، نیاز به پیگیری و حل این مشکل، ضروری است و حتما نیاز به بودن تحت نظر روانشناس متخصص در درمان وسواس می‌باشد و در صورت صلاح دید روانشناس، ممکن است نیاز به پیگیری پزشکی و روانپزشکی همزمان نیز باشد. خوددرمانی یا درمان دارویی به تنهایی کافی نیست.
انواع الگوی محتوایی وسواس شامل موارد مربوط به آلودگی و شستن، تقارن(شامل نظم و ترتیب و شمارش)، ترس آسیب دیدن یا زدن، افکار ممنوعه و آزاردهنده، و همچنین رفتارهای مربوط به احتکار میباشد. گاهی کندی وسواسی هم وجود دارد. مثلا ممکن است فرد به صورت کمال گرایانه بخواهد اجاق گاز خود را تمییز کند و این نیاز کار زیادی داشته باشد و معلوم نیست نهایتا از نتیجه راضی باشد، بنابراین کلا از آن کار صرف نظر میکند یا آن را به تعویق می‌اندازد.


برای آشنایی بیشتر با خودتان، میتوانید این سوالات را از خود بپرسید و اگر پاسخ مثبت دادید، پیگیر آشنایی با اختلال وسواسی جبری باشید. برخی رفتارهای تکراری دارید؟ میشود فکرهایی ناخوشایند سراغتان بیاید و یا کارهایی را انجام دهید که شروع و پایان آن افکار و کارها دست خودتان نباشد و وقتتان را بگیرد؟ برخی افراد، شما را با نام وسواسی
صدا می‌کنند؟