روزنامه شرق
1400/05/05
بحران مركزمحوري و تك‌صدايي
بحران مركزمحوري و تك‌صدايي حسین حقگو . کارشناس اقتصادی روزهای آخر دولت روحانی در شرایطی سپری میشود كه تداوم بحران اقتصادی با نرخ تورم و نقدینگی بالای 40 درصدی و رشد اقتصادی صفر یا دو، سه درصدی و بی‌کاری دو رقمی آینده روشنی را ترسیم نمی‌کند. از سوی دیگر، در همین آخرین روزها، دولت در تلاش است با افتتاح پروژه‌های مختلف عمرانی و زیرساختی اعم از طرح‌های انتقال نفت و ایجاد سد و طرح‌های نیروگاهی و پتروشیمی و... از این تیرگی و تلخی بکاهد و کارنامه قابل قبولی از خود به‌جا بگذارد. افتتاح این پروژه‌ها اگرچه ارزشمند اما اقداماتی سخت‌افزارانه است که در خلأ یك راهبرد و الگوی مشخص توسعه‌ای و با اتکا به درآمدهای نفتی و... انجام میشود. درواقع در فقدان مؤلفه اساسی توسعه غیرمتمرکز و متكی به سرمایه اجتماعی و بخش خصوصی واقعی و بر بستر آزادی و رقابت و با نگاه بوروکراتیک و آمرانه، انجام این پروژه‌ها كمتر مشکلی را حل می‌کند و حتی خود سنگی میشود بسیار بزرگ در مسیر توسعه كشور (تکمیل ۸۷ هزار پروژه استانی و ملی نیمه‌تمام در کشور ۸۰۰ هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد. از این تعداد ۸۱ هزار پروژه استانی و شش هزار پروژه ملی است، معاون وزیر كشور، 99/3/27) درواقع در شرایط بحرانی‌بودن مؤلفه‌های اقتصاد کلان اعم از تورم، رشد اقتصادی، بی‌کاری، تداوم تحریم‌ها و روابط تیره با نهادهای مالی بین‌المللی (مهم‌ترین آنها قرارداشتن در فهرست سیاه اف‌ای‌تی‌اف) و... فضای عمومی اقتصادی و کسب‌وکار و معیشت مردم آنچنان سخت و طاقت‌فرساست كه افتتاح چند پروژه اقتصادی باوجود ارزشمندبودن، نمی‌تواند افق‌گشایی کند؛ چراكه به قول اقتصاددان برجسته كشورمان در گفتار اخیرش «بسیاری از مشكلات كشور وارد فاز سیاسی شده است» و برخلاف فازهای اقتصادی و اجتماعی كه با راهكارهای كارشناسانه امكان حل‌وفصل آنها وجود داشت اكنون نیازمند راهكارهای اساسی‌تر و اصلاحات ساختاری است (دكتر نیلی، 1400/4/3) مشکل اساسی کشور كه خود را در قالب مشكلات حاد اقتصادی از تورم و بی‌كاری و فقر تا ناكارآمدی در مقابله با كرونا و بحران سیستان‌وبلوچستان و وقایع خوزستان و... نشان می‌دهد، نگاه تك‌بعدی، پروژه‌ای و سخت‌افزارانه به مقوله توسعه است.چنان‌كه این نگاه پروژه‌ای و تک‌بعدی به توسعه در «سیاست» خود را در قالب تسخیر و تصرف قدرت یا «قدرت برای قدرت» بروز می‌دهد و نه تأمین خیر عمومی، دستیابی به اهداف و آرمان بهروزی و بهزیستی و سعادت شهروندان. همین نگرش قدرت‌محورانه به سیاست، در ادامه به سیطره و تحمیل سیاست بر اقتصاد به‌عنوان حوزه مبادله آزادانه كالا و خدمات و نظام عرضه و تقاضا می‌انجامد. در چارچوب این محدودشدن حق انتخاب‌ها، اقتصاد سیاسی زاده میشود؛ مركزمحور، از بالا به پایین و متكی به دستگاه بوروكراتیك، دولتی و مخالف آزادی و رقابت. این گفتار صرفا صدای حکومت را به رسمیت می‌شناسد و امكان تبادل آزادانه فكر، اندیشه و كالا و خدمات را از سوی افراد، نهادها و تشكل‌های صنفی و مدنی كمتر برمی‌تابد. کاهش مشارکت در انتخابات اخیر ریاست‌جمهوری را می‌توان نمادی از این بحران در گفتار سیاسی و توسعه‌ای پایدار و متوازن دانست که مردم را بر کنار و در حاشیه توسعه و اداره جامعه تصویر می‌کند. جمع‌بندی آنكه در این روزهای آخر دولت دوازدهم که متأسفانه وضعیت بسیار نامساعدی هم در افکار عمومی دارد و روی‌کارآمدن دولت سیزدهم، بزرگ‌ترین بحران، بحران كاهش سرمایه اجتماعی و شكاف دولت-ملت و غلبه تک‌صدایی است؛ بحرانی که مشارکت جامعه را برای حل مسائل به رسمیت نمی‌شناسد و اعتماد و اطمینان مردم را حاشیه‌ای بر متن حکومت‌داری می‌پندارد. این در حالی است كه اصل و اساس دوام و بقای جوامع فراهم‌آمدن امكان انتخاب آزادانه شهروندان است. اینكه افراد بتوانند سبك زندگی و كسب‌وکار خود را انتخاب كنند و در مسیر تحقق آینده مد‌نظر خود به صورت فردی و جمعی بكوشند. امری كه در ساختار اقتصاد سیاسی مركزمحور، دولتی و پروژه‌ای برآورده نمی‌شود و به افزایش شكاف‌ها می‌انجامد. حوادث خوزستان نماد و مصداقی است از این بحران مركزمحوری و تك‌صدایی!
سایر اخبار این روزنامه
مجلس کنار مردم یا مقابل مردم؟
همه حواشی مرگ رضاشاه
دست دشمن و برخی جریان‌های داخلی در کار است
تسلیت مقام معظم رهبری
طرحی برای پسارئیسی
بی‌برقی خبرساز در ایستگاه «علاء‌الدین»
منبع اظهارات ذوالنوری کیست؟
ایران -آمریکا بدون برجام در توکیو!
ایده‌ای برای تضمین؟
روحانی یک حزب قوی ایجاد کند
دیپلماسی در کابینه رئیسی (۴)
اشتباهات را به فرصتی برای یادگیری تبدیل کنیم
بازآفرینی حکمت رستگاری در نظام سلامت
بحران مركزمحوري و تك‌صدايي
