آوینی افغانستان در قطعه شهدا آرام گرفت

سرویس فرهنگ و هنر جوان آنلاین: شاعر، نویسنده و ادیب شهیر افغانستانی که بر اثر ابتلا به ویروس کرونا دار فانی را وداع گفته بود، در قطعه ۲۹ شهدای بهشت زهرای تهران به خاک سپرده شد. محمدسرور رجایی را نه تنها با اشعارش بلکه با تلاش چندین ساله‌اش برای نمایش فرهنگ مشترک ایران و افغانستان می‌شناسند؛ نویسنده‌ای که نزدیک دو دهه از عمر خود را صرف جمع آوری اطلاعات شهدای افغانستانی دوران دفاع مقدس و شهدای ایرانی جهاد افغانستان کرده بود. «از دشت لیلی تا جزیره مجنون» خاطرات رزمندگان افغانستانی دفاع مقدس، «مأموریت خدا» هفت روایت از احمدرضا سعیدی شهید ایرانی جهاد اسلامی افغانستان و کتاب «در آغوش قلب‌ها» اشعار و خاطرات مردم افغانستان از امام خمینی (ره) از جمله آثار پژوهشی مرحوم رجایی بوده است.
پیام تسلیت وزیر ارشاد
سیدعباس صالحی، وزیر ارشاد با انتشار پیامی درگذشت مرحوم رجایی را تسلیت گفت، در این پیام آمده است: «ایران عزیز ما سال‌هاست میزبان گروه بزرگی از شاعران و نویسندگان عزیز همزبان افغانستانی است. این میزبانی و همدلی بدون تردید در رشد شانه‌به‌شانه ادبیات در هر دو سرزمین تأثیر داشته است. در این میان تعدادی تنها به نوشتن و سرودن می‌پردازند و گروهی دیگر عزیزانی هستند که علاوه بر کار خلاقه ادبی برای گسترش رابطه و ایجاد همدلی و همراهی بین شاعران و نویسندگان دو کشور تلاش می‌کنند. زنده‌یاد محمدسرور رجایی بدون تردید یکی از مهم‌ترین چهره‌های این گروه بود. او که علاوه بر توفیق در نوشتن، سال‌ها با مدیریت «خانه ادبیات افغانستان» و «دفتر شعر و داستان افغانستان در حوزه هنری» و اخیراً پژوهش گسترده در باب شهدای افغانستانی در دفاع مقدس و شهدای ایرانی در دوره مقاومت و جهاد آن کشور، منشأ خیر و برکت و ایجاد دوستی و مودت میان شاعران و نویسندگان دو کشور شده بود. اینجانب درگذشت ایشان را به خانواده ایشان و جامعه ادبی افغانستان و ایران تسلیت گفته و آرزو می‌کنم که رشته مودت اهالی فرهنگ دو سرزمین عزیز مستحکم‌تر شود، چنان که امید و هدف آن عزیز از دست رفته بود.»
دلنوشته وحید جلیلی در رثای رجایی


مرحوم رجایی از اعضای دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی و نیز عضو هیئت تحریریه مجله‌های سوره و راه بود و ده‌ها مقاله یادداشت و گزارش درباره روابط فرهنگی ایران و افغانستان از او به یادگار مانده است. او چندین دوره دبیری جشنواره «قند پارسی»، جشنواره خانه ادبیات افغانستان را نیز بر عهده داشت. در پی درگذشت این نویسنده، وحید جلیلی، مدیر دفتر مطالعات جبهه فرهنگی انقلاب اسلامی در یادداشتی نوشت: برادر نازنینم محمدسرور رجایی دنیا را وداع گفت. در طول نزدیک ۲۰ سال آشنایی، چیزی جز صفا و صداقت و همت و آرمانخواهی از او ندیدم. حضور شیرین و الهام‌بخش او در میان فعالان فرهنگی انقلاب اسلامی یادآور پیوند‌های عمیق ملتی بود که خط‌کشی‌های استعماری، آن‌ها را از هم جدا خواسته و ساخته است.
ظهر‌ها که در حسینیه هنر به امامت می‌ایستاد، انگار زیر نگاه حضرت ربوبی صف کشیده بودیم که پیوند تاریخی و فرهنگی‌مان را باهم و با ملکوت تازه کنیم. غریب بود و آشناتر از بسیاری مدعیان، به فرهنگ اسلامی و انقلابی. تلاش بی‌ادعا و مؤمنانه‌اش برای ثبت خاطرات رزمندگان و شهدای افغانستانی دفاع مقدس و شهدای ایرانی جهاد افغانستان، کار ممتازی است که هر چه بگذرد، قدرش بیشتر شناخته خواهد شد. جلیلی در ادامه می‌نویسد: از روزنامه‌نگاری و پژوهش و تاریخ شفاهی تا نویسندگی و فیلمسازی در کارنامه‌اش هست و عمدتاً در موضوعات بدیع و بکری که پیش از او کمتر کسی به فکرشان بود. در عین تواضع و بی‌ادعایی، برخلاف بسیاری از ما مدعیان، بود و نبودش فرق داشت.
در قصه مردم فارسی‌زبان منطقه، حالا او «یکی بود»‌ی است سرشار از خاطراتِ الهام‌بخشِ شهیدان و «یکی نبود»‌ی حسرت‌بار و دریغ‌انگیز از همت شاهدان و راویان.
گزافه نیست اگر این راوی مخلصِ شهدای غریب را از حیثِ فعالیت‌ها و دغدغه‌های روایت فتحی‌اش، آوینی افغانستان بنامیم.»
خبری تلخ برای هنرمندان ایرانی و افغانستانی
علیرضا مختارپور، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور نیز در پیامی نوشت: «در روز عید سعید غدیر خم خبر تلخ و ناگهانی ارتحال شاعر و نویسنده متعهد و ارجمند محمد سرور رجایی قلب اهالی فرهنگ را به درد آورد؛ هنرمندی که سروده‌هایش سرور و رجا را در دل‌ها زنده نگه می‌داشت، بر اثر ابتلا به بیماری منحوس کرونا بار سفر بست و مسافر آسمان شد. یاد و نام و آثار ارزشمند این فعال فرهنگی در ذهن و یاد اهل فرهنگ و هنر و ادب کشور‌های فارسی زبان علی‌الخصوص ایران و افغانستان فراموش نمی‌شود. وی افزود: عشق به ارزش‌های والای آیینی و ارادت قلبی او به شهیدان و رزمندگان و مدافعان حرم در تاریخ به یادگار خواهد ماند. ضایعه تلخ از دست دادن این هنرمند را به تمامی علاقه‌مندان به فرهنگ و هنر در جمهوری اسلامی ایران و افغانستان تسلیت عرض نموده و از ایزد منان برای آن زنده‌یاد علو درجات و رحمت واسعه الهی مسئلت دارم. بی‌شک آثار ارزشمند این شخصیت فرهنگی برای نسل‌های آینده اثربخش خواهد بود.»
محمد سروررجایی متولد ۱۳۴۸ کابل بود. وی از سال ۱۳۷۳ به ایران مهاجرت کرده بود و مدیریت خانه ادبیات افغانستان و مدیریت دفتر شعر و داستان افغانستان در حوزه هنری را بر عهده گرفت.
کتاب از دشت لیلی تا جزیره مجنون یکی از آثار شاخص اوست. این کتاب مجموعه‌ای از خاطرات رزمندگان افغانستانی دفاع مقدس است که در حاشیه دیدار با رهبر انقلاب در خردادماه سال ۱۳۹۸ این کتاب را تقدیم ایشان کرد. کتاب‌های مأموریت خدا، هفت روایت از احمدرضا سعیدی شهید ایرانی جهاد اسلامی افغانستان، آغوش قلب‌ها، گل‌های باغ کابل، اشعار و خاطرات مردم افغانستان از امام خمینی (ره) برخی از آثار منتشر شده سروررجایی است. کتاب خاطرات شهید دکتر سیدعلی شاه موسوی‌گردیزی از فرماندهان جهادی افغانستان که به دست عوامل داعش ترور شد، از تلاش‌های محمد سروررجایی است که به زودی منتشر خواهد شد. همچنین انتشار مجله باغ ویژه کودکان افغانستانی نیز از دیگر فعالیت‌های او در این سال‌ها بود.
در مراسم تشییع پیکر مرحوم رجایی شخصیت‌های فرهنگی و هنری ایرانی حضور پررنگی داشتند. مهدی دادمان رئیس حوزه هنری، وحید جلیلی، علی محمد مؤدب، محسن مؤمنی‌شریف، میلاد عرفانپور، محمدمهدی عبداللهی و جمعی از شاعران و اعضای خانه ادبیات افغانستان از جمله حاضران این مراسم بودند.